Με μία από τις πιο «πολυσυλλεκτικές», όπως αποκαλούνται, πολιτικές εκδηλώσεις των τελευταίων ετών, η εφημερίδα «Δημοκρατία» γιόρτασε το βράδυ της 8ης Δεκεμβρίου 2025 τα 15 χρόνια κυκλοφορίας της. «Με εντυπωσιακή παρουσία πολιτικών, επιχειρηματιών, προσωπικοτήτων της δημόσιας ζωής και κορυφαίων παραγόντων του Τύπου», όπως γράφει η ίδια η εφημερίδα.
Πολιτικό θόρυβο και καταιγιστικά σχόλια προκάλεσε κυρίως η σύνθεση του διμελούς πάνελ των κεντρικών ομιλητών στην εκδήλωση, αλλά σε δεύτερο επίπεδο και αυτά που είπαν «οι δύο από τις ισχυρότερες φυσιογνωμίες της σύγχρονης πολιτικής ιστορίας, ο Κώστας Καραμανλής και ο Ευάγγελος Βενιζέλος», σύμφωνα με τα γραφόμενα της εορτάζουσας εφημερίδας, πάλι.
Όμως το πιο ισχυρό μήνυμα, το οποίο δεν είναι απλά συμβολικό, ούτε κατά κύριο λόγο συμβολικό, το στέλνει η όντως «πολυσυλλεκτική» σύνθεση των επώνυμων παρισταμένων. «Πρώην» σε πολιτικά και πολιτειακά αξιώματα από υψηλά έως υψηλότατα: Προκόπης Παυλόπουλος, Βασιλική Θάνου, Αντώνης Σαμαράς, Κώστας Λαλιώτης, Πάνος Καμμένος, Βύρων Πολύδωρας, Άρης Σπηλιωτόπουλος. Αλλά και άλλοι αναγνωρίσιμοι κοινοβουλευτικοί (και υπουργοί κατά καιρούς) με πολύ έντονη δράση στο παρελθόν, κοντινό, μακρινό ή απώτατο: Ευάγγελος Αντώναρος, Γιώργος Λιάνης, Φάνη Πάλλη - Πετραλιά, Χρήστος Σπίρτζης. Από τους νυν δρώντες, εκλεγμένους κοινοβουλευτικούς ή άλλους υποψήφιους, τα ονόματα είναι σαν salade macédoine: Μάριος Σαλμάς, Γιώργος Βλάχος, Γιώργος Μουρούτης, Έλενα Κουντουρά, Αφροδίτη Λατινοπούλου, Δώρα Αυγέρη, Βασίλης Κόκκαλης, Κώστας Ζαχαριάδης. Μοναδική αλλά πολύ έντονου χρώματος πινελιά από τον καλλιτεχνικό χώρο ο Λάκης Λαζόπουλος. Ήταν και κ. Νίκος Σαλάτας (του ΟΠΕΚΕΠΕ) ως éminence grise των παρεμποδιστών της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας. Από τους νυν σε υψηλά αξιώματα, δύο: Ο Πρόεδρος της Βουλής Νικήτας Κακλαμάνης και ο Υπουργός Εξωτερικών κ. Δένδιας.
Ο Αλέξης Τσίπρας ήταν απών.
Από την άλλη πλευρά: Άν κάτι αξίζει πρόσθετης προσοχής από τα πολλά και άξια προσεκτικής διερεύνησης λεχθέντα των δύο κεντρικών ομιλητών, είναι αυτά που δεν είπαν, σε αντιπαραβολή με εκείνα στα οποία έδωσαν έμφαση. Ο κ. Καραμανλής μίλησε για την «επιδείνωση του πολιτικού κλίματος στις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες» και διαπίστωσε ότι «δεν υφίστανται πλέον» οι «σταθερές» και «το στέρεο θεμέλιο πάνω στο οποίο οικοδομήθηκε η Ευρώπη της πολιτικής σταθερότητας, της ήρεμης δημόσιας ζωής, της κοινωνικής συνοχής». Ο κ. Βενιζέλος εύλογα αναφέρθηκε στην «κρίση της Δύσης, την κρίση των ευρωαμερικανικών σχέσεων και την κρίση της δυτικής δημοκρατίας καθώς η αμερικανική και η ευρωπαϊκή αντίληψη περί δημοκρατίας φαίνεται να αποκλίνουν σοβαρά». Αλλά για την νέα National Security Strategy του Λευκού Οίκου, επισήμανε, απλά, ότι «ασκεί σκληρή κριτική στις ευρωπαϊκές δημοκρατίες».
Όμως και οι δύο απέφυγαν επιμελώς δύο πράγματα: Πρώτον, να κρίνουν και να αξιολογήσουν τι ακριβώς συμβαίνει τώρα στις ΗΠΑ. Να πουν δυο λόγια καθαρά για τον ελέφαντα στο σαλόνι. Και δεύτερον, να κάνουν νύξεις για το ποιά η οφειλόμενη απάντηση των ευρωπαϊκών δημοκρατιών, άρα και της Ελληνικής, στην «σκληρή κριτική» από τις ΗΠΑ.
Δεν είναι δείγμα ευρωπαϊκής αυτοπεποίθησης το να εξισώνεις ανόμοιες κρίσεις και να εξωραΐζεις τα συμβαίνοντα στις ΗΠΑ, με την επίπεδη, δήθεν ισοζυγισμένη, ρητορική ότι «η φιλελεύθερη δημοκρατία, ως αξιακή επικράτεια της Δύσης, δοκιμάζεται σκληρά και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού». Είναι επικίνδυνο στοίχημα, διότι στηρίζεσαι μονομερώς σε ευσεβείς πόθους και σε λογαρισμούς χωρίς τον ξενοδόχο, εάν στοιχηματίσεις μονόπλευρα, επικαλούμενος «ζωτική σημασία για τη Δύση και τη δημοκρατία», στο «να αποκατασταθεί η σχέση εμπιστοσύνης και η συναντίληψη ανάμεσα στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, που έχει τεράστιο ιστορικό βάθος». Στάση μαχόμενου ευρωπαίου πολιτικού δεν είναι το να περιγράφεις απλώς τί κατηγορίες επισείει κατά της Ευρώπης ο Λευκός Οίκος («απουσία ισχυρών κυβερνήσεων, [...] λήψη θεσμικών μέτρων κατά των ακροδεξιών κομμάτων ή υποψηφίων, [...] η αντίληψη που κυριαρχεί για τις σχέσεις με τη Ρωσία και το δόγμα της ευρωπαϊκής ασφάλειας»), αλλά το ξεκαθάρισμα της δικής μας, της ευρωπαϊκής και δημοκρατικής θέσης. Ακόμη καλύτερα, άν το ξεκαθάρισμα γινόταν μέσα σε εκδήλωση μιας εφημερίδας σαν την «Δημοκρατία».
Σ΄αυτό το ευρωπαϊκό φόντο εγγράφεται και η εσωτερική μας πολιτική, θέλουμε δεν θέλουμε. Πριν από 3-4 μήνες, και με αφορμή την αποκάλυψη ότι ο ΟΠΕΚΕΠΕ προτιμά γίδια στην πλάτη και όχι στο μαντρί, γράφαμε σε τούτο τον ιστοχώρο:
[...] Η λανθάνουσα κρίση αντιπροσώπευσης, κυρίως ως επιταχυνόμενη απομάκρυνση των πολιτών από την πολιτική και ως αποχή από εκλογικές διαδικασίες, μαίνεται στην Ελλάδα επί 15 χρόνια και περισότερο, με αρχή από το 2012 το αργότερο. Μέχρι νεωτέρας, αντιστροφή της πτωτικής τάσης δεν φαίνεται στον ορίζοντα. Ωστόσο, και ανεξάρτητα από αυτό, η αποτυχία του “δεξιο-φιλελεύθερου” αστερισμού μπορεί να σημάνει και για την Ελλάδα την ώρα της μετάβασης στην ισχύουσα πια πολιτική “κανονικότητα” της Πορτογαλίας, της Βουλγαρίας, της Πολωνίας, της Σλοβενίας, της Αυστρίας, της Ισπανίας, όλων των Σκανδιναβικών και πολλών άλλων χωρών της ηπείρου μας. Πιο ακραία όλων είναι της Ολλανδίας. Πολλά μικρά και μικρομεσαία κόμματα, πολυκομματικοί κυβερνητικοί συνασπισμοί, πρόσκαιροι και ευάλωτοι. Αναγκαστική ή από επιλογή καθοδηγούμενη από Συντάγματα και εκλογικά συστήματα, είναι και αυτή “μια κάποια λύσις”.Ο πολιτικός χρόνος επιταχύνεται. Τα σενάρια για τον έλεγχο, την διαχείριση ή και την διαμόρφωση της «μετά Μητσοτάκη εποχής» βγαίνουν από τα κλεισμένα συρτάρια. Είπε κανείς ότι σενάρια γράφει μόνον ο Αλέξης Τσίπρας;
Ίσως όμως οι ημεδαποί συντάκτες της ατζέντας, αντί να περιμένουν τους βαρβάρους, να εναποθέσουν τις ελπίδες τους (και τις ελπίδες μας!) για καλύτερη διακυβέρνηση και για πολιτική αναζωογόνηση της χώρας, φυσικά και ως αντίδωρο για την εν αφθονία εξασφαλισμένη “στέγη, τροφή και προστασία”, στους δοκιμασμένους οικείους τους. Λόγου χάρη, σε έναν πολιτικά αποτυχημένο τέως πρωθυπουργό ο οποίος δεν μπόρεσε ή δεν θέλησε να αναζωογονήσει το κόμμα του. Ή στους υπομονετικούς ακολούθους δύο άλλων πρώην πρωθυπουργών, οι οποίοι γκρέμισαν σε βαθιές χαράδρες ό,τι κυβερνούσαν ή (υποτίθεται) υπηρετούσαν, ο ένας δυό φορές το κόμμα του και ο άλλος την οικονομία της χώρας ολάκερης. Άν γίνει έτσι και το κόλπο πιάσει, τότε μια τέτοια άλλη διέξοδος, ιδιόμορφα ελληνική, μπορεί και να υπάρχει ακόμη. Και να είναι πολύ, πάρα πολύ χειρότερη από την διέξοδο που προτιμούν οι “βάρβαροι”.
Σε πολλές πρώτες σελίδες των διαφορετικών σεναρίων αρκετών από τους συμμετέχοντες της εκδήλωσης στο Καπνεργοστάσιο για την εφημερίδα «Δημοκρατία», τουλάχιστον στα σενάρια των παρεών των πιο πλούσιων σε φαντασία, θα μπορούσε να είναι γραμμένο με μεγάλα γράμματα το όνομα Νίκος Δένδιας. Ίσως με ένα σωρό πολύχρωμα «μικρά γράμματα» πολιτικών ονομάτων από κάτω. Και όπως ισχύει και για άλλου τύπου συναλλαγές, τα «ψιλά γράμματα» πρέπει να τα προσέχεις πάρα πολύ, να τα φοβάσαι, άν θέλεις να μη βρεθείς μετά στην ανάγκη να εξηγείς ότι δεν έχεις προβοσκίδα, μάτια πλάνα και αυτιά αεροπλάνα.
Το γεγονός ότι οι παρέες έχουν πλούσια φαντασία, δεν σημαίνει και ότι η φαντασία ποτέ δεν καταφέρνει να φτάσει στην εξουσία· με λίγη βοήθεια από φίλους και συνεταίρους, μετακινούνται ακόμη και όρη ιδεολογικά.
Μια παρένθεση: Τέτοιες salades macédoniennes, συνάξεις πολύχρωμες πολιτικά και ιδεολογικά, ακόμη κι αν ο μαϊντανός πέσει υπερβολικά άφθονος, δεν είναι κατ΄ανάγκη συνευρέσεις κακές κι αμαρτωλές, καταδικαστέες συναθροίσεις και παρασυναγωγές. Απεναντίας, η ακραία πολυχρωμία τους μπορεί να γίνει πολιτικά εποικοδομητική, άν είναι κίνητρο για εμβάθυνση στην πολιτική παιδεία. Διότι, και αυτή είναι μια από τις πολλές ενδείξεις ότι το ηλικίας σχεδόν διόμισυ αιώνων μονοδιάστατο σύστημα πολιτικών συντεταγμένων «Δεξιά-Κέντρο-Αριστερά», τώρα πια, ήδη βαθιά στον 21ο Αιώνα, δεν βοηθά (ή ακριβέστερα, δεν αρκεί) για να προσανατολισθεί ο πολίτης πού ακριβώς πατά και προς τα πού πηγαίνει. Υπάρχουν πολλών ειδών «Δεξιές» και δεξιοί, ασύμβατοι μεταξύ τους. Το ίδιο ισχύει για το «Κέντρο» και τους κεντρώους, και βέβαια για την «Αριστερά» και τους αριστερούς. Ας το χωνέψουμε.
Ωστόσο, οι τέτοιες πολύχρωμες συνάξεις μπορεί να γίνουν πολιτικά αποδομητικές, καταστροφικές για την πολιτική παιδεία, αποπροσανατολιστικές για τους πολίτες, διώκτες κάθε νηφαλιότητας τους. Αυτό, όταν οι συμμετέχοντες δεν θέλουν ή δεν μπορούν να πουν, καθένας από την ιδιαίτερη οπτική γωνία του, μερικά καθαρά λόγια για τα πιο κρίσιμα από τα κρίσιμα προβλήματα της χώρας, της Ευρώπης και του κόσμου, ειδικά σε τούτη την εποχή καθολικής αναταραχής.
Όταν ο πολιτικός λόγος κοιμάται και υπνοβατεί, άλλοι γράφουν ιστορία. Εν λευκώ. Άλλη ένεση ισχυρής δόσης συνταρακτικής νηφαλιότητας, ήταν το πώς προώθησε η σημερινή κυβέρνηση της ΝΔ υπό τον νυν πρωθυπουργό (αλλά, σιωπηρά, και όλο το κομματικό μας σύστημα) τις συμφωνίες με τις αμερικανικές εταιρείες Chevron και Exxon Mobil για έρευνες υδρογονανθράκων σε ελληνικά ύδατα, αλλά και την «πύλη εισόδου» αερίου LNG με προστατευόμενη ονομασία προέλευσης. Είδαμε και πλήθος μαζορέτες να πανηγυρίζουν για τον νέο Πιουριφόυ, θηλυκό αυτή τη φορά. Τότε επισημάναμε σε τούτο τον ιστοχώρο ότι οι ημεδαποί ισχυροί αυτού του τομέα της οικονομίας «δεν λογαριάζουν
καθόλου τους υποχωρητικούς».
[...] Το έχουν αποδείξει, π.χ. πριν 30 χρόνια και κάτι. Δεν θα διστάσουν λοιπόν να προωθήσουν, αντ΄ αυτού, κάποιους “ακόμη πιο ικανοποιητικούς”. Σε απλά ελληνικά, ακόμη πιο διαχειρίσιμους. Και για όσους δεν κατάλαβαν, αυτό ήδη επιχειρούν.
Έτσι, οι επιλεκτικές παρουσίες και οι (επανα)συγκροτούμενες παλιές και νέες παρέες, αλλά και τα λεχθέντα στο Καπνεργοστάσιο της «Δημοκρατίας», προστίθενται και αυτές, ως πρόταση ανταγωνιστικής συνεργασίας από ισχυρότερη θέση, στο δυστοπικό εγχείρημα για έλεγχο του παρόντος και του μέλλοντος, το οποίο είδαμε και πίσω από τον ασθενέστερο πολιτικά, αλλά εξίσουν παρελθοντολογικό λόγο του Αλέξη Τσίπρα.
Γιώργος Β. Ριτζούλης
 |
| Salade macédoine, by Christina Cherrier, © Eatwell101 |
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου