Konflikt zwischen Trump und Musk - «Beide stecken in einer Art tödlichenUmarmung», Der Spiegel, 8.6.2025, https://archive.md/zCEfy#selection-695.1-706.1
Συνέντευξη
του Καναδού
ιστορικού Quinn Slobodian στον Jan Petter. Σύμφωνα με τον Σλόμποντιαν, η
διαμάχη του Προέδρου των ΗΠΑ
Ντόναλντ Τραμπ με τον Έλον Μασκ αφορά
πολύ περισσότερα πράγματα από δύο υπερφίαλους εγωισμούς:
Είναι
αλληλεξαρτημένοι, όμως ο
Μασκ είναι ο πιο ευάλωτος· ήδη διαφαίνεται η ήττα του.
SPIEGEL: Κύριε Slobodian, ποιος κινδυνεύει πιο πολύ στην σύγκρουση μεταξύ του Elon Musk και του Donald Trump; Ο πρόεδρος των ΗΠΑ ή ο πλουσιότερος υποστηρικτής του;
Slobodian: Ο Μασκ είναι ο πιο ευάλωτος. Χρειάζεται τα συμβόλαια της κυβέρνησης με την SpaceX για να έχει τα έσοδα που έχει. Η Tesla βασίζεται ουκ ολίγον στην πώληση περιβαλλοντικών πιστοποιητικών της Πολιτείας της Καλιφόρνιας [στην αγορά δικαιωμάτων εκπομπής ρύπων - emissions trading]. Άλλες αυτοκινητοβιομηχανίες είναι υποχρεωμένες να τα αγοράζουν για να αντισταθμίζουν τα «βρώμικα» οχήματα που παράγουν. Ο Μασκ χρειάζεται την καλή θέληση των ρυθμιστικών αρχών για την παραγωγή «αυτόνομων» [χωρίς οδηγό] αυτοκινήτων. Αυτό είναι το μόνο μέλλον για την Tesla, τώρα που η BYD την έχει ξεπεράσει ως κατασκευάστρια αυτοκινήτων και η CATL ως κατασκευάστρια μπαταριών. Το εγχείρημά του περί την τεχνητή νοημοσύνη και το Neuralink εξαρτώνται επίσης από την κυβέρνηση.
SPIEGEL: Χάρις στις εταιρείες του ο Mασκ είναι ο πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο. Ποιά μέσα πίεσης διαθέτει;
Slobodian: O μοχλός πίεσης που έχει στα χέρια του είναι ο ατελείωτος πλούτος του. Το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα δεν έχει την πολυτέλεια να τον αφήσει να στραφεί εναντίον του. Στις επόμενες προκριματικές εκλογές για την Προεδρία των ΗΠΑ κανείς δεν θα θέλει να έχει απέναντι του έναν υποψήφιο ο οποίος θα χρηματοδοτείται από τον Μασκ .
Slobodian: Ο Μασκ είναι ο πιο ευάλωτος. Χρειάζεται τα συμβόλαια της κυβέρνησης με την SpaceX για να έχει τα έσοδα που έχει. Η Tesla βασίζεται ουκ ολίγον στην πώληση περιβαλλοντικών πιστοποιητικών της Πολιτείας της Καλιφόρνιας [στην αγορά δικαιωμάτων εκπομπής ρύπων - emissions trading]. Άλλες αυτοκινητοβιομηχανίες είναι υποχρεωμένες να τα αγοράζουν για να αντισταθμίζουν τα «βρώμικα» οχήματα που παράγουν. Ο Μασκ χρειάζεται την καλή θέληση των ρυθμιστικών αρχών για την παραγωγή «αυτόνομων» [χωρίς οδηγό] αυτοκινήτων. Αυτό είναι το μόνο μέλλον για την Tesla, τώρα που η BYD την έχει ξεπεράσει ως κατασκευάστρια αυτοκινήτων και η CATL ως κατασκευάστρια μπαταριών. Το εγχείρημά του περί την τεχνητή νοημοσύνη και το Neuralink εξαρτώνται επίσης από την κυβέρνηση.
SPIEGEL: Χάρις στις εταιρείες του ο Mασκ είναι ο πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο. Ποιά μέσα πίεσης διαθέτει;
Slobodian: O μοχλός πίεσης που έχει στα χέρια του είναι ο ατελείωτος πλούτος του. Το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα δεν έχει την πολυτέλεια να τον αφήσει να στραφεί εναντίον του. Στις επόμενες προκριματικές εκλογές για την Προεδρία των ΗΠΑ κανείς δεν θα θέλει να έχει απέναντι του έναν υποψήφιο ο οποίος θα χρηματοδοτείται από τον Μασκ .
SPIEGEL: Ο Διευθύνων Σύμβουλος της Tesla ισχυρίζεται ότι ο Τραμπ δεν θα είχε κερδίσει στις εκλογές χωρίς αυτόν. Είναι αλήθεια;
Slobodian: Ο Μασκ του έκανε δώρο ένα τέταρτο του δισεκατομμυρίου, το οποίο είναι πολύ μεγάλο χρηματικό ποσό στην ιστορία των εκλογικών αναμετρήσεων. Επίσης, προσέλκυσε πολλούς νεαρούς άνδρες οι οποίοι τον έβλεπαν ως οραματιστή, σε αντίθεση με τον Τραμπ. Ως προς αυτά έχει δίκιο.
SPIEGEL: Τι οδήγησε τον Μασκ να μπει στην πολιτική;
Slobodian: Βλέπω τρία πράγματα. Πρώτον, ακολουθεί μια στρατηγική εναγκαλισμού. Όποιος θέλει να επηρεάσει την πολιτική για τις εμπορικές σχέσεις των ΗΠΑ με την Κίνα, πρέπει να βρίσκεται κοντά στην εξουσία. Αυτό ισχύει και για την τεχνητή νοημοσύνη και για την ρύθμιση των κρυπτονομισμάτων. Μέχρι στιγμής, ο Μασκ έχει πάρει σχεδόν όλα όσα ήθελε. Μόνον στις εμπορικές σχέσεις με την Κίνα δεν τα κατάφερε. Ο Τραμπ στην δασμολογική του πολιτική έδειξε ελάχιστη μέριμνα για τον Μασκ. Δεύτερον, ο Μασκ ανησυχεί για ό,τι αφορά την τεχνητή νοημοσύνη. Κατά την δική του άποψη, αυτή είναι η βασική τεχνολογία του μέλλοντος. Στο θέμα αυτό υπάρχουν και οι προσωπικές έχθρες. Ο Μασκ συμμετείχε στην εταιρεία OpenAI, αλλά εκδιώχθηκε από τον ιδρυτή της Sam Altman. Για τον Μασκ, ο Άλτμαν είναι πιθανώς μεγαλύτερη απειλή από την Κίνα. Θέλει να προστατεύσει τον εαυτό του από τους ανταγωνιστές, Με το να γίνει πολιτικά ενεργός και να ασκεί επιρροή, ο Μασκ θέλει να προστατεύσει τον εαυτό του.
SPIEGEL: Και τρίτον;
Slobodian: Τα σχέδια του Μασκ για αποικισμό του πλανήτη Άρη. Ο Μασκ θα ήθελε στο τιμόνι της NASA τον έμπιστό του φίλο Jared Isaacman. Η απόσυρση του διορισμού του Ιζάακμαν από τον Τραμπ την περασμένη εβδομάδα, μάλλον έκανε τον Μασκ να εκραγεί.
Slobodian: Ο Μασκ του έκανε δώρο ένα τέταρτο του δισεκατομμυρίου, το οποίο είναι πολύ μεγάλο χρηματικό ποσό στην ιστορία των εκλογικών αναμετρήσεων. Επίσης, προσέλκυσε πολλούς νεαρούς άνδρες οι οποίοι τον έβλεπαν ως οραματιστή, σε αντίθεση με τον Τραμπ. Ως προς αυτά έχει δίκιο.
SPIEGEL: Τι οδήγησε τον Μασκ να μπει στην πολιτική;
Slobodian: Βλέπω τρία πράγματα. Πρώτον, ακολουθεί μια στρατηγική εναγκαλισμού. Όποιος θέλει να επηρεάσει την πολιτική για τις εμπορικές σχέσεις των ΗΠΑ με την Κίνα, πρέπει να βρίσκεται κοντά στην εξουσία. Αυτό ισχύει και για την τεχνητή νοημοσύνη και για την ρύθμιση των κρυπτονομισμάτων. Μέχρι στιγμής, ο Μασκ έχει πάρει σχεδόν όλα όσα ήθελε. Μόνον στις εμπορικές σχέσεις με την Κίνα δεν τα κατάφερε. Ο Τραμπ στην δασμολογική του πολιτική έδειξε ελάχιστη μέριμνα για τον Μασκ. Δεύτερον, ο Μασκ ανησυχεί για ό,τι αφορά την τεχνητή νοημοσύνη. Κατά την δική του άποψη, αυτή είναι η βασική τεχνολογία του μέλλοντος. Στο θέμα αυτό υπάρχουν και οι προσωπικές έχθρες. Ο Μασκ συμμετείχε στην εταιρεία OpenAI, αλλά εκδιώχθηκε από τον ιδρυτή της Sam Altman. Για τον Μασκ, ο Άλτμαν είναι πιθανώς μεγαλύτερη απειλή από την Κίνα. Θέλει να προστατεύσει τον εαυτό του από τους ανταγωνιστές, Με το να γίνει πολιτικά ενεργός και να ασκεί επιρροή, ο Μασκ θέλει να προστατεύσει τον εαυτό του.
SPIEGEL: Και τρίτον;
Slobodian: Τα σχέδια του Μασκ για αποικισμό του πλανήτη Άρη. Ο Μασκ θα ήθελε στο τιμόνι της NASA τον έμπιστό του φίλο Jared Isaacman. Η απόσυρση του διορισμού του Ιζάακμαν από τον Τραμπ την περασμένη εβδομάδα, μάλλον έκανε τον Μασκ να εκραγεί.
 |
| Tα παλιόπαιδα, τα ατίθασα - Από την Σίλικον Βάλευ έως το Μαρ-α-Λάγκο, κάντε πάλι το σαλούν μεγάλο (MSGA) |
SPIEGEL: Τι είναι αυτό που τον συνέδεσε με τον Τραμπ;
Slobodian: Ο Μασκ ξέρει πώς να χειρίζεται τις σχέσεις του με τυραννικούς πατέρες. Ο πατέρας του, Έρολ, λέει συνεχώς ψέματα, φέρεται άθλια στους γύρω του και έχει ανάγκη να τον θαυμάζουν - όπως ακριβώς και ο Τραμπ. Κατά μία έννοια, με την σύνδεση μεταξύ του Προέδρου των ΗΠΑ και του χρηματοδότη του, επανασυστάθηκε μια τέτοια σχέση πατέρα-γιου. Ίσως ένιωθαν άνετα μεταξύ του επειδή σπάνια συναντούσαν ανθρώπους τόσο εγωκεντρικούς όσο αυτοί οι δύο.
SPIEGEL: Ποια κοσμοαντίληψη τους κρατούσε ενωμένους για τόσο καιρό;
Slobodian: Αυτή η ερώτηση υποθέτει ότι το πολιτικό στρατόπεδο «Make-America-Great-Again» έχει μια συνεκτική ιδεολογία. Ωστόσο, πρόκειται για ένα πολυσυλλεκτικό κίνημα γεμάτο αντιφάσεις. Επιρροή έχει όποιος αποκτά πρόσβαση στον Πρόεδρο την συγκεκριμένη στιγμή. Κάποιοι θέλουν πλήρη διαχωρισμό από την Κίνα, άλλοι καλύτερες σχέσεις. Κάποιοι υποστηρίζουν μια ισχυρή στρατιωτική παρουσία στον κόσμο, άλλοι την απόσυρση. Τον Τραμπ δεν τον ενδιαφέρουν οι πολλές λεπτομέρειες. Ωστόσο, αυτός και ο Μασκ θέλουν και οι δύο μιαν άλλη, μια εναλλακτική παγκοσμιοποίηση.
Slobodian: Ο Μασκ ξέρει πώς να χειρίζεται τις σχέσεις του με τυραννικούς πατέρες. Ο πατέρας του, Έρολ, λέει συνεχώς ψέματα, φέρεται άθλια στους γύρω του και έχει ανάγκη να τον θαυμάζουν - όπως ακριβώς και ο Τραμπ. Κατά μία έννοια, με την σύνδεση μεταξύ του Προέδρου των ΗΠΑ και του χρηματοδότη του, επανασυστάθηκε μια τέτοια σχέση πατέρα-γιου. Ίσως ένιωθαν άνετα μεταξύ του επειδή σπάνια συναντούσαν ανθρώπους τόσο εγωκεντρικούς όσο αυτοί οι δύο.
SPIEGEL: Ποια κοσμοαντίληψη τους κρατούσε ενωμένους για τόσο καιρό;
Slobodian: Αυτή η ερώτηση υποθέτει ότι το πολιτικό στρατόπεδο «Make-America-Great-Again» έχει μια συνεκτική ιδεολογία. Ωστόσο, πρόκειται για ένα πολυσυλλεκτικό κίνημα γεμάτο αντιφάσεις. Επιρροή έχει όποιος αποκτά πρόσβαση στον Πρόεδρο την συγκεκριμένη στιγμή. Κάποιοι θέλουν πλήρη διαχωρισμό από την Κίνα, άλλοι καλύτερες σχέσεις. Κάποιοι υποστηρίζουν μια ισχυρή στρατιωτική παρουσία στον κόσμο, άλλοι την απόσυρση. Τον Τραμπ δεν τον ενδιαφέρουν οι πολλές λεπτομέρειες. Ωστόσο, αυτός και ο Μασκ θέλουν και οι δύο μιαν άλλη, μια εναλλακτική παγκοσμιοποίηση.
SPIEGEL: Γιατί λοιπόν αυτή η συμμαχία από ανάγκη δεν έσπασε με άλλη αφορμή αλλά τώρα, με αφορμή το «Big Beautiful Bill Act», την πρόταση προϋπολογισμού του Τραμπ;
Slobodian: Ο Μασκ είναι υποστηρικτής της «σφιχτής» διαχείρισης και της λιτότητας. Τις τελευταίες 24 ώρες μόνον, δημοσίευσε τρία διαδικτυακά σχολιάκια («memes») για τον Μίλτον Φρίντμαν, τον οικονομολόγο που ήθελε όσο το δυνατόν μικρότερο κράτος και δημόσιο χρέος. Αυτή η στάση ήταν το πρότυπο επί δεκαετίες για το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, μέχρι την στιγμή που ο Τραμπ την πέταξε έξω από το παράθυρο. Ο Τραμπ λέει: Δεν μας ενδιαφέρουν τα δημοσιονομικά ελλείμματα, θέλουμε να κάνουμε την Αμερική ευημερούσα. Για τον Μασκ, αυτό είναι τρέλα.
SPIEGEL: Τα δικά του επιτεύγματα στις περικοπές με τον DOGE δεν ήταν δα και εντυπωσιακά.
Slobodian: Ο DOGE βλάπτει πολύ μερικούς ανθρώπους, αλλά σχεδόν καθόλου τους περισσότερους Αμερικανούς. Ενοχλεί κυρίως τις μορφωμένες, φιλελεύθερες ελίτ των ακτών του Ατλαντικού και του Ειρηνικού. Ανθρώπους σαν εμένα. Ο ίδιος ο Μασκ μπορεί να πίστευε ότι εφάρμοζε ένα σημαντικό μέτρο λιτότητας. Στην πραγματικότητα ήταν απλώς ένας χρήσιμος ηλίθιος για τους πολιτισμικούς πολέμους του επί πολλά χρόνια συμβούλου του Τραμπ, του Στίβεν Μίλερ (Stephen Miller). Ο Μασκ δεν κατάλαβε πώς λειτουργεί η κυβέρνηση. Νόμιζε ότι ήταν κάτι σαν την πλατφόρμα Χ - μια διαδικτυακή υπηρεσία όπου μπορείς να πληκτρολογείς το πολύ 280 γράμματα και εξακολουθεί να λειτουργεί αρκετά καλά ακόμη και χωρίς προσωπικό. Πραγματικά περίμενε ότι το κράτος θα λειτουργούσε με τον ίδιο τρόπο.
SPIEGEL: Αλλά;
Slobodian: Τα μεγαλύτερα έξοδα ενός κράτους είναι η Κοινωνική Ασφάλιση, στις ΗΠΑ το Medicare, το Medicaid. Υπηρεσίες που χρειάζονται οι άνθρωποι σε όλη τους την ζωή. Αυτή είναι μια κόκκινη γραμμή για τον Τραμπ. Υποσχέθηκε στους ψηφοφόρους του ότι δεν θα την περάσει ποτέ. Όταν ο Μασκ το αγνόησε αυτό, ξεκίνησε η πτώση.
Slobodian: Ο Μασκ είναι υποστηρικτής της «σφιχτής» διαχείρισης και της λιτότητας. Τις τελευταίες 24 ώρες μόνον, δημοσίευσε τρία διαδικτυακά σχολιάκια («memes») για τον Μίλτον Φρίντμαν, τον οικονομολόγο που ήθελε όσο το δυνατόν μικρότερο κράτος και δημόσιο χρέος. Αυτή η στάση ήταν το πρότυπο επί δεκαετίες για το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, μέχρι την στιγμή που ο Τραμπ την πέταξε έξω από το παράθυρο. Ο Τραμπ λέει: Δεν μας ενδιαφέρουν τα δημοσιονομικά ελλείμματα, θέλουμε να κάνουμε την Αμερική ευημερούσα. Για τον Μασκ, αυτό είναι τρέλα.
SPIEGEL: Τα δικά του επιτεύγματα στις περικοπές με τον DOGE δεν ήταν δα και εντυπωσιακά.
Slobodian: Ο DOGE βλάπτει πολύ μερικούς ανθρώπους, αλλά σχεδόν καθόλου τους περισσότερους Αμερικανούς. Ενοχλεί κυρίως τις μορφωμένες, φιλελεύθερες ελίτ των ακτών του Ατλαντικού και του Ειρηνικού. Ανθρώπους σαν εμένα. Ο ίδιος ο Μασκ μπορεί να πίστευε ότι εφάρμοζε ένα σημαντικό μέτρο λιτότητας. Στην πραγματικότητα ήταν απλώς ένας χρήσιμος ηλίθιος για τους πολιτισμικούς πολέμους του επί πολλά χρόνια συμβούλου του Τραμπ, του Στίβεν Μίλερ (Stephen Miller). Ο Μασκ δεν κατάλαβε πώς λειτουργεί η κυβέρνηση. Νόμιζε ότι ήταν κάτι σαν την πλατφόρμα Χ - μια διαδικτυακή υπηρεσία όπου μπορείς να πληκτρολογείς το πολύ 280 γράμματα και εξακολουθεί να λειτουργεί αρκετά καλά ακόμη και χωρίς προσωπικό. Πραγματικά περίμενε ότι το κράτος θα λειτουργούσε με τον ίδιο τρόπο.
SPIEGEL: Αλλά;
Slobodian: Τα μεγαλύτερα έξοδα ενός κράτους είναι η Κοινωνική Ασφάλιση, στις ΗΠΑ το Medicare, το Medicaid. Υπηρεσίες που χρειάζονται οι άνθρωποι σε όλη τους την ζωή. Αυτή είναι μια κόκκινη γραμμή για τον Τραμπ. Υποσχέθηκε στους ψηφοφόρους του ότι δεν θα την περάσει ποτέ. Όταν ο Μασκ το αγνόησε αυτό, ξεκίνησε η πτώση.
SPIEGEL: Πόσο στα σοβαρά παίρνει ο Μασκ τις καθημερινές αναρτήσεις του;
Slobodian: Δεν είναι απλά και μόνον ανοησίες. Έτσι σκέφτεται, ο ίδιος νομίζει ότι με αυτόν τον τρόπο κάνει πολιτική. Όμως δεν κατανοεί τα διαφορετικά επίπεδα και κάνει το λάθος να πιστεύει ότι κυβέρνηση και επιχειρήσεις είναι ανάλογες οντότητες. Στην πραγματικότητα, ενεργεί κυρίως μόνον για τα συμφέροντα της οικογένειάς του και των εταιρειών του.
SPIEGEL: Τι σημαίνει η σύγκρουση Τραμπ-Μασκ για άλλους δισεκατομμυριούχους από τον κύκλο του Τραμπ, όπως ο Πίτερ Tιλ [Peter Thiel, ο συνιδρυτής του PayPal μαζί με τον Μασκ και άλλους, αλλά και πρώτος εξωτερικός επενδυτής στο Facebook];
Slobodian: Ο Tιλ δεν είναι τόσο πλούσιος όσο ο Μασκ. Το 2016, ήταν ο πρώτος ιδρυτής εταιριών ψηφιακής τεχνολογίας που έκανε εκστρατεία εκλογικής υποστήριξης του Τραμπ. Το λογισμικό του Palantir λειτουργεί τώρα στο Πεντάγωνο και η εταιρεία του Anduril επωφελείται από μεγάλες συμβάσεις με το Υπουργείο Άμυνας. Έχει καταφέρει αυτό που θέλει: Τα προϊόντα του είναι τα νέα συστήματα υποστήριξης του στρατιωτικοβιομηχανικού συμπλέγματος.
SPIEGEL: Στο βιβλίο σας Crack-Up Capitalism: Market Radicals and the Dream of a World Without Democracy [γερμ. Kapitalismus ohne Demokratie], γράφετε ότι η ελευθεριακή [libertarian ή «αναρχοκαπιταλιστική»] εικόνα του Τιλ δεν είναι παρά ένα προσωπείο. Γιατί;
Slobodian: Αυτό που επιδιώκει ο Τιλ σήμερα είναι ό,τι αποκαλώ τεχνολογικό απολυταρχισμό (techno - authoritarianism). Η διαρκώς αυξανόμενη εμμονή με τις τεχνoλογικές λύσεις και η θρησκευτικού τύπου πίστη στις καινοτομίες είναι [ως κοινωνικές νοοτροπίες] οι κυριότεροι συντελεστές που πρόσφεραν την δυνατότητα σε ανθρώπους όπως ο Τιλ και ο Μασκ να γίνουν σημαντικοί παράγοντες στην πολιτική. Αυτό έχει γεννήσει ένα παράδοξο: Τα εργαλεία τα οποία - υποτίθεται - προορίζονται για την επίλυση προβλημάτων, δημιουργούν νέες συγκεντρώσεις εξουσίας. Ο Τιλ, ειδικότερα, έχει εξελιχθεί περαιτέρω [σε σύγκριση με τα παλιά του αναρχοκαπιταλιστικά ιδεολογήματα]. Σήμερα δεν έχει πια κανένα πρόβλημα με την συγκεντρωτική εξουσία, με την αστυνομική βαρβαρότητα, με την καταστολή των πολιτικών δικαιωμάτων ή της ελευθερίας της έκφρασης. Ακόμη και παρεμβάσεις στην οικονομία είναι κατ΄ αυτόν ΟΚ· άλλωστε, και ο ίδιος από αυτές επωφελείται. Αυτή η πίστη στα μονοπώλια έρχεται σε αντίφαση με πολλούς ελευθεριακούς και νεοφιλελεύθερους. Ωστόσο, ο Τιλ έχει κατανοήσει ότι είναι ευκολότερο να καταλάβεις ένα κράτος παρά να δημιουργήσεις ένα νέο.
SPIEGEL: Ο Μασκ ζήτησε πρόσφατα την αντικατάσταση του Τραμπ από τον Αντιπρόεδρο J. D. Vance. Αλλά και ο Πίτερ Τιλ υποστήριξε την αναβάθμιση του Τζ. Ντ. Βανς. Κάποιοι ήδη υποψιάζονται ότι πρόκειται για ένα είδος συνωμοσίας για την ανατροπή του προέδρου των ΗΠΑ.
Slobodian: Δεν θα υπεραξιολογούσα τα οργισμένα tweets του Μασκ. Σε τρία χρόνια, ο Τραμπ θα έχει φύγει ούτως ή άλλως και ο Βανς θα είναι ο φυσικός του διάδοχος. Για τον Τιλ και άλλους, δεν υπάρχει κανένας λόγος να σηκώσουν την παντιέρα τώρα.
Slobodian: Δεν είναι απλά και μόνον ανοησίες. Έτσι σκέφτεται, ο ίδιος νομίζει ότι με αυτόν τον τρόπο κάνει πολιτική. Όμως δεν κατανοεί τα διαφορετικά επίπεδα και κάνει το λάθος να πιστεύει ότι κυβέρνηση και επιχειρήσεις είναι ανάλογες οντότητες. Στην πραγματικότητα, ενεργεί κυρίως μόνον για τα συμφέροντα της οικογένειάς του και των εταιρειών του.
SPIEGEL: Τι σημαίνει η σύγκρουση Τραμπ-Μασκ για άλλους δισεκατομμυριούχους από τον κύκλο του Τραμπ, όπως ο Πίτερ Tιλ [Peter Thiel, ο συνιδρυτής του PayPal μαζί με τον Μασκ και άλλους, αλλά και πρώτος εξωτερικός επενδυτής στο Facebook];
Slobodian: Ο Tιλ δεν είναι τόσο πλούσιος όσο ο Μασκ. Το 2016, ήταν ο πρώτος ιδρυτής εταιριών ψηφιακής τεχνολογίας που έκανε εκστρατεία εκλογικής υποστήριξης του Τραμπ. Το λογισμικό του Palantir λειτουργεί τώρα στο Πεντάγωνο και η εταιρεία του Anduril επωφελείται από μεγάλες συμβάσεις με το Υπουργείο Άμυνας. Έχει καταφέρει αυτό που θέλει: Τα προϊόντα του είναι τα νέα συστήματα υποστήριξης του στρατιωτικοβιομηχανικού συμπλέγματος.
Slobodian: Αυτό που επιδιώκει ο Τιλ σήμερα είναι ό,τι αποκαλώ τεχνολογικό απολυταρχισμό (techno - authoritarianism). Η διαρκώς αυξανόμενη εμμονή με τις τεχνoλογικές λύσεις και η θρησκευτικού τύπου πίστη στις καινοτομίες είναι [ως κοινωνικές νοοτροπίες] οι κυριότεροι συντελεστές που πρόσφεραν την δυνατότητα σε ανθρώπους όπως ο Τιλ και ο Μασκ να γίνουν σημαντικοί παράγοντες στην πολιτική. Αυτό έχει γεννήσει ένα παράδοξο: Τα εργαλεία τα οποία - υποτίθεται - προορίζονται για την επίλυση προβλημάτων, δημιουργούν νέες συγκεντρώσεις εξουσίας. Ο Τιλ, ειδικότερα, έχει εξελιχθεί περαιτέρω [σε σύγκριση με τα παλιά του αναρχοκαπιταλιστικά ιδεολογήματα]. Σήμερα δεν έχει πια κανένα πρόβλημα με την συγκεντρωτική εξουσία, με την αστυνομική βαρβαρότητα, με την καταστολή των πολιτικών δικαιωμάτων ή της ελευθερίας της έκφρασης. Ακόμη και παρεμβάσεις στην οικονομία είναι κατ΄ αυτόν ΟΚ· άλλωστε, και ο ίδιος από αυτές επωφελείται. Αυτή η πίστη στα μονοπώλια έρχεται σε αντίφαση με πολλούς ελευθεριακούς και νεοφιλελεύθερους. Ωστόσο, ο Τιλ έχει κατανοήσει ότι είναι ευκολότερο να καταλάβεις ένα κράτος παρά να δημιουργήσεις ένα νέο.
SPIEGEL: Ο Μασκ ζήτησε πρόσφατα την αντικατάσταση του Τραμπ από τον Αντιπρόεδρο J. D. Vance. Αλλά και ο Πίτερ Τιλ υποστήριξε την αναβάθμιση του Τζ. Ντ. Βανς. Κάποιοι ήδη υποψιάζονται ότι πρόκειται για ένα είδος συνωμοσίας για την ανατροπή του προέδρου των ΗΠΑ.
Slobodian: Δεν θα υπεραξιολογούσα τα οργισμένα tweets του Μασκ. Σε τρία χρόνια, ο Τραμπ θα έχει φύγει ούτως ή άλλως και ο Βανς θα είναι ο φυσικός του διάδοχος. Για τον Τιλ και άλλους, δεν υπάρχει κανένας λόγος να σηκώσουν την παντιέρα τώρα.
 |
| Peter Thiel: Apocalypse Now? The Straussian Moment: «People today believe in the power of the will but no longer trust the power of the intellect, the mind, and rationality. The question of human nature has been abandoned. We no longer trust people’s ability to think through issues. We want machines to do the thinking, because we don’t trust rationality» |
SPIEGEL: Τι ρόλο παίζει ο Τζ. Ντ. Βανς;
Slobodian: Κάποιοι έχουν τη φαντασίωση ότι υπό μια προεδρία Βανς, θα μπορούσε να επικρατήσει μέσα στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα ένα είδος «μετα-νεοφιλελευθερισμού». Δηλαδή ένα κίνημα το οποίο θα υποστηρίζει τους απλούς ανθρώπους χωρίς συνδικάτα και πολιτικά δικαιώματα, απλά και μόνον μέσω της οικονομικής ανάπτυξης. Αυτή η προσδοκία είναι ανοησία. Ο Vance ήταν ο ένας από τους δύο υποψηφίους για την Γερουσία τους οποίους χρηματοδότησε ο Thiel. Αυτό δείχνει σε ποιούς, κατά πάσα πιθανότητα, είναι πιστός και χρωστά ευγνωμοσύνη ο Βανς· και υπονομεύει την αξιοπιστία του ως εσωτερικής αντιπολίτευσης στον Τραμπ. Επίσης, ο Βανς είναι συνεπής στον παλαιοσυντηρητισμό του: Η Αμερική πρέπει να αποσυρθεί από τα παγκόσμια και να δει τα συμφέροντα των εταιρειών και της κοινωνίας ως έναν κοινό σκοπό.
Slobodian: Κάποιοι έχουν τη φαντασίωση ότι υπό μια προεδρία Βανς, θα μπορούσε να επικρατήσει μέσα στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα ένα είδος «μετα-νεοφιλελευθερισμού». Δηλαδή ένα κίνημα το οποίο θα υποστηρίζει τους απλούς ανθρώπους χωρίς συνδικάτα και πολιτικά δικαιώματα, απλά και μόνον μέσω της οικονομικής ανάπτυξης. Αυτή η προσδοκία είναι ανοησία. Ο Vance ήταν ο ένας από τους δύο υποψηφίους για την Γερουσία τους οποίους χρηματοδότησε ο Thiel. Αυτό δείχνει σε ποιούς, κατά πάσα πιθανότητα, είναι πιστός και χρωστά ευγνωμοσύνη ο Βανς· και υπονομεύει την αξιοπιστία του ως εσωτερικής αντιπολίτευσης στον Τραμπ. Επίσης, ο Βανς είναι συνεπής στον παλαιοσυντηρητισμό του: Η Αμερική πρέπει να αποσυρθεί από τα παγκόσμια και να δει τα συμφέροντα των εταιρειών και της κοινωνίας ως έναν κοινό σκοπό.
SPIEGEL: Έχετε ήδη μιλήσει για τους μοχλούς πίεσης που έχουν στα χέρια τους ο Τραμπ και ο Mασκ, ο ένας εναντίον του άλλου. Πόσο πραγματικά έτοιμοι είναι να τους χρησιμοποιήσουν;
Slobodian: Και οι δύο είναι παγιδευμένοι σε ένα είδος θανάσιμου εναγκαλισμού. Χωρίς την SpaceX, το Πεντάγωνο δύσκολα θα μπορεί να εκτοξεύει στο διάστημα άλλους στρατιωτικούς δορυφόρους. Ίσως ο Τζεφ Μπέζος θα έβαζε πλάτη, αλλά προς το παρόν δεν υπάρχει εναλλακτική λύση για να αντικαταστήσει την εταιρεία του Μασκ. Επιπλέον η SpaceX δεν είναι εισηγμένη στο χρηματιστήριο, σε αντίθεση με την Tesla. Στην περίπτωση της Tesla, ο Τραμπ έχει σαφώς το πάνω χέρι. Αν ο Τραμπ το θελήσει, η εταιρεία στην πράξη τέλειωσε. Αν είχα μετοχές της Tesla, θα τις πουλούσα αύριο.
SPIEGEL: Λίγο μετά τις λεκτικές τους εκρήξεις, και οι δύο έχουν ήδη στείλει σήματα εκτόνωσης. Πόσο οριστική είναι η ρήξη;
Slobodian: Η απελπισία του Μασκ μου φαίνεται γνήσια. Ο Τραμπ τον ταπείνωσε επιδέξια κατά την επίσκεψη του Φρίντριχ Μερτς, υποβαθμίζοντας την διαμάχη και προσωποποιώντας την. Αυτό που είπε στην ουσία, είναι ότι οι άνθρωποι γίνονται εχθρικοί όταν φεύγουν από τον Λευκό Οίκο και χάνουν την αίγλη που είχαν προηγουμένως. Αυτό, από ψυχολογική άποψη, ήταν μαστοριά! Ο Μασκ απάντησε μόνον με ξεσπάσματα θυμού και κενές απειλές για τα λεγόμενα Αρχεία Έπσταϊν, τις οποίες δεν μπορεί να κάνει πράξη. Ο Τραμπ πάντα κερδίζει σε μονομαχίες μπούλινγκ, ενώ ο Μασκ, σε τελευταία ανάλυση, είναι ένας απλός σπασίκλας [nerd]. Τελικά, όλα αυτά είναι ένα ακόμη απλό επεισόδιο της τηλεοπτικής σειράς ριάλιτι από το Οβάλ Γραφείο.
SPIEGEL: Σε δέκα χρόνια, ποιός από τους δύο θα αφήσει μεγαλύτερο κληροδότημα για το μέλλον;
Slobodian: Ο Τραμπ πιθανώς θα έχει πεθάνει μέχρι τότε, αλλά θα εξακολουθεί να είναι πιο σημαντική προσωπικότητα. Με την απλοϊκή, άξεστη γλώσσα του έχει διαλύσει ανεπίστρεπτα την μέχρι πρόσφατα ισχύουσα παγκόσμια τάξη πραγμάτων και το οικονομικό σύστημα. Ο Μασκ, από την άλλη πλευρά, σκέφτεται και μιλάει πάντα διαγαλαξιακά, αλλά στην πράξη κυνηγάει μόνον βραχυπρόθεσμους στόχους. Η υλική του επιτυχία κατέστη δυνατή απλά και μόνον λόγω περιστάσεων τις οποίες δεν έλεγχε ο ίδιος: Ρευστές χρηματιστηριακές αγορές μετά το 2008, οικονομική υποστήριξη από το Δημόσιο για ανάπτυξη νέων τεχνολογιών, έκρηξη της αγοράς πιστοποιητικών για ατμοσφαιρικές εκπομπές ρύπων διοξειδίου του άνθρακα. Ο Μασκ είναι προϊόν των συνθηκών μέσα στις οποίες ζούμε, όχι δημιουργός τους.
Slobodian: Και οι δύο είναι παγιδευμένοι σε ένα είδος θανάσιμου εναγκαλισμού. Χωρίς την SpaceX, το Πεντάγωνο δύσκολα θα μπορεί να εκτοξεύει στο διάστημα άλλους στρατιωτικούς δορυφόρους. Ίσως ο Τζεφ Μπέζος θα έβαζε πλάτη, αλλά προς το παρόν δεν υπάρχει εναλλακτική λύση για να αντικαταστήσει την εταιρεία του Μασκ. Επιπλέον η SpaceX δεν είναι εισηγμένη στο χρηματιστήριο, σε αντίθεση με την Tesla. Στην περίπτωση της Tesla, ο Τραμπ έχει σαφώς το πάνω χέρι. Αν ο Τραμπ το θελήσει, η εταιρεία στην πράξη τέλειωσε. Αν είχα μετοχές της Tesla, θα τις πουλούσα αύριο.
SPIEGEL: Λίγο μετά τις λεκτικές τους εκρήξεις, και οι δύο έχουν ήδη στείλει σήματα εκτόνωσης. Πόσο οριστική είναι η ρήξη;
Slobodian: Η απελπισία του Μασκ μου φαίνεται γνήσια. Ο Τραμπ τον ταπείνωσε επιδέξια κατά την επίσκεψη του Φρίντριχ Μερτς, υποβαθμίζοντας την διαμάχη και προσωποποιώντας την. Αυτό που είπε στην ουσία, είναι ότι οι άνθρωποι γίνονται εχθρικοί όταν φεύγουν από τον Λευκό Οίκο και χάνουν την αίγλη που είχαν προηγουμένως. Αυτό, από ψυχολογική άποψη, ήταν μαστοριά! Ο Μασκ απάντησε μόνον με ξεσπάσματα θυμού και κενές απειλές για τα λεγόμενα Αρχεία Έπσταϊν, τις οποίες δεν μπορεί να κάνει πράξη. Ο Τραμπ πάντα κερδίζει σε μονομαχίες μπούλινγκ, ενώ ο Μασκ, σε τελευταία ανάλυση, είναι ένας απλός σπασίκλας [nerd]. Τελικά, όλα αυτά είναι ένα ακόμη απλό επεισόδιο της τηλεοπτικής σειράς ριάλιτι από το Οβάλ Γραφείο.
SPIEGEL: Σε δέκα χρόνια, ποιός από τους δύο θα αφήσει μεγαλύτερο κληροδότημα για το μέλλον;
Slobodian: Ο Τραμπ πιθανώς θα έχει πεθάνει μέχρι τότε, αλλά θα εξακολουθεί να είναι πιο σημαντική προσωπικότητα. Με την απλοϊκή, άξεστη γλώσσα του έχει διαλύσει ανεπίστρεπτα την μέχρι πρόσφατα ισχύουσα παγκόσμια τάξη πραγμάτων και το οικονομικό σύστημα. Ο Μασκ, από την άλλη πλευρά, σκέφτεται και μιλάει πάντα διαγαλαξιακά, αλλά στην πράξη κυνηγάει μόνον βραχυπρόθεσμους στόχους. Η υλική του επιτυχία κατέστη δυνατή απλά και μόνον λόγω περιστάσεων τις οποίες δεν έλεγχε ο ίδιος: Ρευστές χρηματιστηριακές αγορές μετά το 2008, οικονομική υποστήριξη από το Δημόσιο για ανάπτυξη νέων τεχνολογιών, έκρηξη της αγοράς πιστοποιητικών για ατμοσφαιρικές εκπομπές ρύπων διοξειδίου του άνθρακα. Ο Μασκ είναι προϊόν των συνθηκών μέσα στις οποίες ζούμε, όχι δημιουργός τους.
Υπότροφος Guggenheim 2025-2026, διετέλεσε συνεργάτης στο σημαντικότερη δεξαμενή σκέψης για διεθνή θέματα της Βρετανίας Chatham House - Royal Institute of International Affairs. Υποτροφίες στο Πανεπιστήμιο Harvard και στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου. Το Project Syndicate τον συμπεριέλαβε στην λίστα με τους 30 Forward Thinkers και σύμφωνα με το Prospect UK ανήκει στους 25 κορυφαίους στοχαστές του κόσμου.
Έγινε γνωστός το 2018 με το βραβευμένο βιβλίο του Globalists, ακολουθούμενο από έργα για τον νεοφιλελευθερισμό. Πρόσφατο το Hayek's Bastards, για με τη σύνδεση μεταξύ οικονομικά φιλελεύθερων ελίτ και ριζοσπαστικής Δεξιάς. Το Muskism είναι υπό δημοσίευση
Hayek's Bastards: Race, Gold, IQ, and the Capitalism of the Far Right (Zone, 2025)
How neoliberals turned to nature to defend inequality after the end of the Cold War
How neoliberals turned to nature to defend inequality after the end of the Cold War
Globalists: The End of Empire and the Birth of Neoliberalism (Harvard University Press, 2018)
«Διανοούμενοι της Silicon Valley», «σκοτεινοί νεο-μοναρχικοί», «υποκριτές σύμβουλοι» : Peter Thiel, Stephen Miller και Curtis Yarvin - Carl Schmitt και εμπόριο μίσους
Peter Thiel on Political Theology (21.2.2024, Conversations with Tyler Cowen - o λεγόμενος οικονομολόγος της Silicon Valley)
Μια Χριστιανική ανασκευή του Peter Thiel: A Totalitarian Bent of Mind: Peter Thiel, Carl Schmitt, and “Political Theology” - Seeking God . . . in Silicon Valley (Peripatetic Pastor / Clay Libolt)
Emma Goldberg: Seeking God, or Peter Thiel, in Silicon Valley (The New York Times, 11.2.2025)
Michael Millerman: The End of the Straussian Moment? (The European Conservative, 20.2.2024) - ο κλασικός «Στραουσιανός» συντηρητικός
The Moment of Death or The Straussian Moment - In Trump’s America, What is Peter Thiel Seeking?
(Reza Talebi, 12.3.2025)
Apocalypse Now? Peter Thiel on Ancient Prophecies and Modern Tech (Hoover Institution, 18.11.2024)
The World According to Thiel (Hoover Institution, 7.2.2020)
Peter Thiel, Leader Of The Rebel Alliance (Hoover Institution, 9.11.2022)
Ava Kofman: Curtis Yarvin’s Plot Against America, The New Yorker, 2.6.2025
David Klion: The Loyalist - The cruel world according to Stephen Miller, The Nation, 10.3.2025
Matt Viser & Cleve R. Wootson Jr.: Miller highlights Trump priority: The war against ‘cancerous, woke culture’, Washington Post, 1.5.2025
David S. Glosser: Stephen Miller Is an Immigration Hypocrite, I Know Because I’m His Uncle, Politico, 13.8.2018
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου