Κυριακή 25 Μαΐου 2025

Καλοπροαίρετες ψευδαισθήσεις και το απόλυτο κακό στην πολιτική

 Conrad Gessner, Nomenclator aquatilium animantium (1560) - κεφ. De Cetis
via Biodiversity Heritage Library / Harvard University, Museum of Comparative Zoology
Ο φιλόλογος, κοινωνιολόγος του πολιτισμού και συμμέτοχος στα αριστερά και αντιπολεμικά κινήματα νεολαίας των δεκαετιών του ΄60 και ΄70 Κλάους Τέβελαϊτ, υποστηρίζει το εξής: Όπως για τον «έξω κόσμο» ήταν αδιανόητα και φαινόταν εξωπραγματικά όσα έκαναν οι Ναζί στα στρατόπεδα συγκέντρωσης (γι αυτό, ο κόσμος δεν πίστευε ότι αυτά πράγματι συνέβαιναν), το ίδιο ισχύει για όσα πράττουν σήμερα ο Πούτιν, ο Τραμπ και οι όμοιοι τους. Όπως ομολογεί ο Τέβελαϊτ, το βράδυ πριν από την έναρξη της πλήρους εισβολής του Πούτιν στην Ουκρανία, και παρά το πλήθος των προειδοποιήσεων, ο ίδιος επέμενε ατάραχος: «Δεν θα το κάνει αυτό· αποκλείεται». Την άλλη μέρα στις επτά το πρωί, ήξερε: «Είχα πέσει εντελώς έξω. Αυτό κάτι λέει για τις ανεπάρκειες της δικής μου αντίληψης». Και τι συμπεραίνει ο Τέβελαϊτ; Υπάρχουν πράγματα που «υπερβαίνουν την ικανότητά μας να κατανοούμε, να έχουμε έγκυρη γνώμη». Άρα, «ας μη κάνουμε τους παντογνώστες», κάποιες αντιφάσεις «δεν είναι επιλύσιμες με καμία λογική».
Ακριβώς επειδή ζούμε μετά τον Χίτλερ, άρα κάποια μαθήματα ως «πολιτική εκπαίδευση» υποτίθεται ότι πήραμε από το πιο βάρβαρο και πιο ξεχωριστό γεγονός στην ιστορία του ανθρώπου (Theodor W. Adorno, Erziehung nach Auschwitz), τα τωρινά «αδιανόητα» δεν είναι πραγματικά αδιανόητα. Ποτέ δεν ήταν, αυτό το ήξερε και ο Θουκυδίδης 2400 χρόνια πριν, αλλά τώρα πια είναι όλο και λιγότερο μη προβλέψιμα και μη ερμηνεύσιμα με την λογική. Αν η λογική λειτουργεί, τόσο η ιστορία όσο και τα γεγονότα του παρόντος της δίνουν πολλά ερεθίσματα για να μη χάνει τον δρόμο της: Ήδη το 2014 είχε παιχτεί στην παγκόσμια σκηνή το πρελούδιο της μεγάλης επίθεσης στην Ουκρανία. Ο δε Τραμπ και στην πρώτη προεδρική θητεία του δεν κρυβόταν· μπίζνες και μπούλινγκ έκανε, δεν ήταν μεταμφιεσμένος σε απόστολο της παγκόσμιας αλληλοκατανόησης ούτε τραγουδούσε την Ωδή στη Χαρά των Σίλλερ και Μπετόβεν. 
Άραγε, πόσο λειτουργεί η λογική μέσα στα κεφάλια εκείνα, που ήταν χθες τόσο σίγουρα ότι δεν θα επανεκλεγεί στις ΗΠΑ ο Τραμπ, ή, προχθές πίστευαν ότι «δεν θα το κάνει αυτό ο Πούτιν», δεν θα εισβάλλει; Και φυσικά, προετοιμάζονταν για το αύριο με τέτοιες αυταπάτες.
Ο Τέβελαϊτ, επιχειρεί να διασώσει τις ψευδαισθήσεις και κοσμοαντιλήψεις αρκετών της γενιάς του και νεότερων της «πολιτισμικής Αριστεράς», αλλά επίσης του «μετριοπαθούς Κέντρου» και της «σοβαρής φιλελεύθερης Δεξιάς». Γι' αυτό υπεκφεύγει. Όπως οι περισσότεροι ενεργοί στον δημόσιο λόγο σήμερα - στην Ελλάδα κατά κόρον - κρίνει εξ ιδίων τα αλλότρια. Δεν περνάει από το μυαλό του ότι, ίσως, «το να είμαστε νοήμονες, ευφυείς, είναι ηθική υποχρέωση» (Lionell Trilling). Συμβιβάζεται με την ανεπάρκεια της ανεκπαίδευτης αντίληψης. Προβληματίζεται μεν για τις βαθιές ρίζες της σημερινής νεοβάρβαρης πολιτικής πραγματικότητας, για την «εξαιρετικά ισχυρή κοινωνική τάση» η οποία συμβαδίζει με την «δυναμική της προόδου [...] και της υποτιθέμενης ανάπτυξης του ανθρωπισμού» (Αντόρνο), ωστόσο στο διά ταύτα μιμείται «τους Γερμανούς» του Χαίλντερλιν, τους «φτωχούς στην πράξη και πλούσιους σε στοχασμούς»
Ούτε αναρωτιέται πόσο είναι σωστός και πόσο λάθος ο ισχυρισμός του Θουκυδίδη, ότι η «πλεονεξία και η φιλοδοξία» μπορούν να παίρνουν μορφή «ανθρωπολογικής σταθεράς». Γιατί πάντα η πλεονεξία και η φιλοδοξία, όταν και όπου δεν προσκρούουν σε υπέρτερους δομικούς περιορισμούς, δηλαδή όταν και όπου δεν περιορίζονται από αντίρροπα ήθη και εξισορροπητικούς θεσμούς, είναι αυτές που δίνουν απεριόριστη ισχύ στους Πούτιν και Τραμπ αυτού του κόσμου. Και τους πολιτικο-επιχειρηματικούς εντολείς τους και συνδαιτημόνες, βέβαια. Άν και σωστά ο Τέβελαϊτ διαπιστώνει ότι «δεν είμαστε υποχρεωμένοι να φαντασιωνόμαστε ότι μπορούμε να βάλουμε μυαλό σε έναν Πούτιν ή σε έναν Τραμπ», βγάζει καλοπροαίρετα ένα λανθασμένο αλλά βολικό συμπέρασμα για το διά ταύτα: «Να πάνε στον διάολο. Ακόμη καλύτερα: Μακριά από εμάς»
Δυστυχώς πολιτικοί δράστες όπως ο Πούτιν και ο Τραμπ, επίσης ο Νετανιάχου ή οι ηγέτες της Χαμάς - όπως άλλοι άλλοτε - θέλουμε δεν θέλουμε, είναι πολύ κοντά μας. Όπως δεν γίνεται να βάλουν μυαλό, έτσι δεν γίνεται και να τους απωθήσουμε, να βολευτούμε με την φαντασίωση ότι τους κρατάμε μακριά μας. Είμαστε υποχρεωμένοι, ή μάλλον καταδικασμένοι, να τους αντιμετωπίσουμε κατά πρόσωπο.
Γ. Ρ.
 
Klaus Theweleit: «Diese Männer sind nicht zu Ende geboren» («Αυτοί οι άντρες δεν βγήκαν εντελώς από την κοιλιά της μάνας τους»), συνέντευξη στους Lenz Jacobsen και Livia Sarai Lergenmüller, Die Zeit, 18. 5.2025 - https://archive.md/hrrDn
Ζούμε σε καιρούς αδιανόητους λέει ο Klaus Theweleit. Μιλιταριστικές πόζες, κενές λέξεις, αναίσχυντα ψέματα: Έτσι γεννιέται μια νέα πραγματικότητα 
[...]
ZEIT ONLINE: Πώς μπορούμε να μιλήσουμε για τον κόσμο με τρόπο διαφορετικό;
Theweleit: Ο Πολωνός αξιωματικός Γιαν Κάρσκι [Jan Karski, παρτιζάνικο ψευδώνυμο, το πραγματικό όνομα ήταν Jan Kozielewski] εμφανίζεται στις ταινίες του Κλοντ Λανζμάν (Claude Lanzmann) για το Ολοκαύτωμα. Στη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου κατάφερε να διεισδύσει σε ένα από τα ναζιστικά στρατόπεδα εξόντωσης στην Πολωνία. Είδε τι έκαναν οι Ναζί εκεί και ενημέρωσε σχετικά την εξόριστη πολωνική κυβέρνηση στο Λονδίνο. Το 1943, τον δέχθηκε σε ακρόαση, μεταξύ άλλων, ο Φράνκλιν Ντ. Ρούσβελτ στην Ουάσινγκτον. Ο Ρούσβελτ τον παρέπεμψε σε έναν από τους συμβούλους του, τον Φέλιξ Φρανκφούρτερ (Felix Frankfurter), έναν από τους ανώτατους δικαστές των Ηνωμένων Πολιτειών, Εβραίο γεννημένο στην Βιέννη. Όταν ο Κάρσκι τελείωσε την έκθεσή του για τα στρατόπεδα εξόντωσης, ο δικαστής σηκώθηκε και είπε: «Νεαρέ, δεν σε πιστεύω». Την δυσπιστία του, ο δικαστής την αιτιολόγησε λέγοντας ότι γνωρίζει καλά την ανθρωπότητα, τον ανθρώπινο εγκέφαλο. Δεν ισχυρίστηκε ότι ο Κάρσκι του έλεγε ψέματα. «Απλά, λέω ότι δεν σε πιστεύω». Όταν ο Κάρσκι αναφέρει το περιστατικό στον Λανζμάν, δεκαετίες αργότερα, στην ταινία, πρόσθεσε το εξής, σαν να ήθελε να δικαιολογήσει τον Φρανκφούρτερ. «Aκόμη κι εγώ δεν τα πιστεύω, ούτε και τώρα, παρόλο που τα είδα». Κανείς σε ολόκληρο τον κόσμο δεν μπορούσε να πιστέψει αυτά τα πράγματα.
 
ZEIT ONLINE: Και γιατί μας λέτε αυτήν την ιστορία;
Theweleit: Εξαιτίας του συμπεράσματος που έβγαλε ο Κλοντ Λανζμάν με τη βοήθεια του Κάρσκι. Η αντίδραση του δικαστή Φρανκφούρτερ αποτελεί απόδειξη ότι οι Ναζί είχαν πράγματι καταφέρει να δημιουργήσουν τον «νέο τύπο ανθρώπου» για τον οποίο μιλούσαν συνεχώς. Με τους Ναζί ήρθε στον κόσμο ένας νέος τρόπος σκέψης και δράσης ο οποίος προηγουμένως θεωρούνταν αδύνατος. Ήταν υπερβολικά αδιανόητος. Παρέλυε κάθε δράση και έκανε τον ίδιο τον εγκέφαλο του ανθρώπου να αμφιβάλλει για όσα είχαν δει τα μάτια του. Μου φαίνεται ότι και τούτη την στιγμή κάτι παρόμοιο συμβαίνει στον κόσμο. Αυτό που κάνουν ο Τραμπ, ο Πούτιν και άλλοι ισχυροί, και ο τρόπος που μιλούν, τουλάχιστον εγώ προσωπικά ποτέ δεν πίστευα ότι θα ήταν δυνατό να συμβεί.
 Conrad Gessner, Nomenclator aquatilium animantium (1560) - κεφ. De Cetis
via Biodiversity Heritage Library / Harvard University, Museum of Comparative Zoology
ZEIT ONLINE: Και τι προκύπτει από αυτό;
Theweleit: Αυτό σημαίνει ότι δεν πρέπει να προσποιούμαστε ότι μπορούμε να κατανοήσουμε και να εξηγήσουμε όλα όσα συμβαίνουν γύρω μας όπως κατανοούμε πως λειτουργούν οι μπάλες του μπιλιάρδου. Το βράδυ πριν από την έναρξη της επίθεσης του Πούτιν στην Ουκρανία, είπα σε μια συζήτηση σ΄ ένα βιβλιοπωλείο εδώ στο Φράιμπουργκ: Δεν θα το κάνει αυτό· αποκλείεται. Και την άλλη μέρα στις επτά το πρωί, η γυναίκα μου μού είπε να ακούσω το ραδιόφωνο. Είχα πέσει εντελώς έξω. Αυτό κάτι λέει για τις ανεπάρκειες της δικής μου αντίληψης.
 
ZEIT ONLINE: Γι' αυτόν το λόγο, εδώ και τρία χρόνια δεν έχετε μιλήσει σχεδόν καθόλου δημόσια. Αλλά τώρα μας δίνετε αυτή τη συνέντευξη. Γιατί το κάνετε;
Theweleit: Θέλω τουλάχιστον να θέσω το ερώτημα, αν, όπως στην ιστορία του Κάρσκι, συμβαίνει και πάλι κάτι στο ανθρώπινο είδος, το οποίο υπερβαίνει την ικανότητά μας να κατανοούμε, να έχουμε έγκυρη γνώμη. Και αν τα κλισέ και η γλώσσα του παντογνώστη που χρησιμοποιείται δημόσια, στην πραγματικότητα μας εμποδίζει να το κάνουμε. Πολιτικοί και άλλοι άνθρωποι ενεργούν σαν να ξέρουν καλά τι λένε. Συνήθως δεν ξέρουν.
[...]
ZEIT ONLINE: Ως σημείο εκκίνησης για την ανάλυσή σας στο βιβλίο Männerphantasien  (Ανδρικές Φαντασιώσεις) είχατε χρησιμοποιήσει τα αρχεία των μαχητών των παραστρατιωτικών οργανώσεων Freikorps στις δεκαετίες του 1910 και του 1920. Αυτά ήταν πριν από εκατό χρόνια. Πολλά έχουν αλλάξει από τότε. Τα αγόρια μεγαλώνουν διαφορετικά, με μεγαλύτερη ευαισθησία, με περισσότερη αγάπη.
Theweleit: Φυσικά, πολλά έχουν αλλάξει! Ακόμη και ο πατέρας μου έλεγε: Αυτός που αγαπά τα παιδιά του, τα παιδαγωγεί και δέρνοντας τα. Αυτό λέει η Βίβλος. Αυτή ήταν η μόνη φράση που παρέθεσε ποτέ από τη Βίβλο. Αλλά η γενιά μου δεν ήταν πια αναγκασμένη να κατατάσσεται στον στρατό. Στις δεκαετίες του '50 και του '60, εμείς ως νέοι αναπτύξαμε μια συγκεκριμένη οπτική γωνία. Κάνοντας βόλτες στην πόλη, από φλίπερ σε φλίπερ, λέγαμε: «Κοιτάξτε αυτόν τον τύπο εκεί πέρα. Άραγε, σε ποιο στρατόπεδο συγκέντρωσης ήταν φύλακας;». Αυτή ήταν η άποψή μας για τους «μεγαλύτερους». Στην συνέχεια, στις δεκαετίες του '60 και του '70, μπήκαν στο παιχνίδι η αντίθεση στην αποικιοκρατία, ο φεμινισμός και η οικολογία. Εξαιτίας όλων αυτών, το επίπεδο τοξικότητας, όπως το αποκαλώ, έχει μειωθεί σημαντικά στη χώρα μας.
[...]
ZEIT ONLINE: Τι σημαίνει αυτό για την πολιτική; Για παράδειγμα, υπάρχει τρόπος να αντιμετωπίσουμε την απειλή από την Ρωσία, με πιθανότητα ακόμη και πολέμου, ο οποίος να μην επιστρέφει στα παλιά πρότυπα της στρατιωτικής αρρενωπότητας;
Theweleit: Το πρώτο πράγμα που θα ΄πρεπε να κάνουμε είναι να καταλάβουμε ότι η θέση από την οποία ομιλούμε δεν είναι θέση ισχύος. Γι' αυτά που ισχυριζόμαστε κατ' ιδίαν ή σε μια λογοτεχνική συζήτηση δεν νοιάζεται κανένας άλλος άνθρωπος. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν το αντέχουν αυτό. Θέλουν, αυτά που λένε να μετράνε, να έχουν κάποιο νόημα σημαντικό. Σ΄ αυτό κρύβεται μια αξίωση για άσκηση εξουσίας, η οποία εύκολα οδηγεί στο να απορρίπτουμε ο,τιδήποτε διαταράσσει αυτήν την άσκηση εξουσίας, λόγου χάρη άλλες απόψεις ή αυτές που αποκαλούνται δυσάρεστες αντιφάσεις, οι οποίες εκλαμβάνονται ως ενοχλητικές και θα ήταν καλύτερο να εξαφανιστούν.
 
ZEIT ONLINE: Εννοείτε όλες αυτές τις επιτελεστικές δηλώσεις υπέρ της στρατιωτικής θητείας, από επωνυμους που λένε «θα πήγαινα να πολεμήσω!»
Theweleit: Φοβερό! Το ίδιο και εκείνοι οι άντρες και γυναίκες, οι οποίοι καθισμένοι στις καρέκλες των τηλεοπτικών συζητήσεων ζητούν όπλα και βόμβες. Το να μιλάς έτσι, το βρίσκω απερίσκεπτο, για να το πώ διακριτικά. Αν αρχίζαμε να το σκεφτόμαστε, θα συνειδητοποιούσαμε πόσο βαθιά είμαστε εγκλωβισμένοι σε αυτά που αποκαλούνται αντιφάσεις. Μπορώ να πω: Είμαι εντελώς αντίθετος στον πόλεμο. Ό,τι και να κάνει ο Πούτιν δεν αλλάζει αυτή την στάση μου. Παρ' όλα αυτά, η Ουκρανία έχει φυσικά το δικαίωμα να υπερασπιστεί τον εαυτό της. Και χρειάζονται όπλα για να το κάνει, και κάποιος πρέπει να της τα δώσει. Τούτο έρχεται σε πλήρη αντίθεση με αυτά που σκέφτομαι ως απόλυτα αντίθετος στον πόλεμο. Όμως αυτό δεν είναι λόγος για να βγω στους δρόμους και κρατάω πανό που γράφουν «Όχι όπλα για την Ουκρανία». Για παθητική αντίσταση, λόγου χάρη,  δεν έγινε ούτε καν σκέψη. Τέτοιες περίπλοκες καταστάσεις είναι γεμάτες αντιφάσεις και δεν είναι επιλύσιμες με καμία λογική.
 
ZEIT ONLINE: Ισχύει αυτό και πέρα ​​από τον πόλεμο στην Ουκρανία;
Theweleit: Ναι. Η Χαμάς θέλει να εξαλείψει το Ισραήλ, ο Νετανιάχου θέλει να εξαλείψει την Χαμάς. Αυτό σημαίνει ότι τούτη η κατάσταση αυτή είναι πρόβλημα μη επιλύσιμο. Η συνεχής φλυαρία περί παντοδυναμίας, η οποία διαπερνά σχεδόν όλα τα μέσα ενημέρωσης τα οποία προσποιούνται ότι έχουν λύσεις, δεν λύνει τίποτε.
ZEIT ONLINE: Αυτό, πώς μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε;
Theweleit:
Ήδη χρειάζεται πολλή τέχνη για να καταφέρουμε να μη πάθουμε σύγχυση με τον «κατασκευασμένο άνθρωπο». Ένα πράγμα που μπορούμε να μάθουμε από την ψυχανάλυση είναι να εξοικειωθούμε με την πραγματική αδυναμία μας. Ας σκεφτούμε ξανά την ιστορία του Κάρσκι. Το συμπέρασμα των Κάρσκι και Λανζμάν ήταν το εξής: Στάθηκε αδύνατο να σταματήσουμε έγκαιρα τον Χίτλερ και τον Άιχμαν επειδή κανένας πραγματικός άνθρωπος δεν μπορούσε να πιστέψει ό,τι έκαναν αυτό που έκαναν. Δεν μπορείς να κάνεις τέτοιες αλλαγές στον πραγματικό κόσμο μέσω συμμετοχής σε ένα κόμμα ή σε κάτι ανάλογο. Τίποτε τέτοιο δεν λειτουργεί αποτελεσματικά. Όλα έχουν να κάνουν με το πώς συμβιώνουμε. Κατά τη γνώμη μου, αυτό δείχνει προς μια πραγματικά βιώσιμη πορεία για τους ανθρώπους. Υπάρχουν αρκετά λογικά και χρήσιμα πράγματα που μπορούμε να κάνουμε στην καθημερινή ζωή, στην έλλογη, πολιτισμένη ζωή και σε αυτά που γράφουμε και λέμε. Δεν είμαστε υποχρεωμένοι να φαντασιωνόμαστε ότι θα μπορούσαμε να βάλουμε μυαλό σε έναν Πούτιν ή σε έναν Τραμπ. Να πάνε στον διάολο. Ακόμη καλύτερα: Μακριά από εμάς !
Ο 
Klaus Theweleit (1942) σπούδασε γερμανική και αγγλική φιλολογία (Κίελο, Φράιμπουργκ). Ως μέλος του SDS συμμετείχε στην εξωκοινοβουλευτική αντιπολίτευση των δεκαετιών του ΄60 και ΄70. Αρίστευσε στο ιδακτορικό του το 1976 (διατριβή Freikorpsliteratur: Vom deutschen Nachkrieg 1918–1923). Δίδαξε στο Ινστιτούτο Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου του Φράιμπουργκ, στην Γερμανική Ακαδημία Κινηματογράφου & Τηλεόρασης (Βερολίνο). Καθηγητής  στην Κρατική Ακαδημία Καλών Τεχνών της Καρλσρούης (1998 - 2008). Το 2002-2003 ήταν υπότροφος του Κολλεγίου Friedrich Nietzsche (Βαϊμάρη).
Με βάση την διδακτορική διατριβή του έγραψε το δίτομο έργο Männerfantasien («Ανδρικές Φαντασιώσεις», 1977/1978), στο πλαίσιο της επανεκτίμησης του εθνικοσοσιαλισμού. Θεωρείται ένα από τα πρώτα έργα «ανδρικών σπουδών». Στον Spiegel (Δεκ. 1977), ο Rudolf Augstein το περιέγραψε ως «ίσως την πιο συναρπαστική γερμανόφωνη έκδοση της χρονιάς». Στο βιβλίο, έντονα επηρεασμένο από έννοιες της ψυχανάλυσης και από εκείνες των Gilles Deleuze και Félix Guattari, ο Theweleit εξέτασε τη φασιστική συνείδηση ​​και την στρατιωτική εγχάραξη του εγώ. 
Οι θέσεις του είναι επίσης εμπνευσμένες από το έργο της Αμερικανίδας ψυχαναλύτριας Margaret Mahler, η οποία στο βιβλίο της του 1969 με τίτλο «On Human Symbiosis and the Vicissitudes of Individuation» περιγράφει ψυχωτικά παιδιά, τα χαρακτηριστικά των οποίων ο Theweleit συγκρίνει με τις συμπεριφορές δεξιών ριζοσπαστών συγγραφέων του μεσοπολέμου (π.χ. Ρούντολφ Χες, Ερνστ Γιούνγκερ, Ερνστ φον Σάλομον) οι οποίοι αποτελούν το σημείο εκκίνησης της - αρχικά λογοτεχνικής -  έρευνάς του. Το κοινό που έχουν, είναι, μεταξύ άλλων, η αδυναμία εμπλοκής σε ανθρώπινες σχέσεις, ο λιμπιντικός εκτροχιασμός και ένας γεμάτος επιθετικότητα χαοτικός «εσωτερικός εαυτός». Δεν αναπτύσσεται πλήρως ένα εγώ που έχει αναπτυχθεί εκ των έσω με την έννοια της φροϋδικής ψυχανάλυσης, ως μεσολαβητής μεταξύ του κόσμου και του ασυνείδητου (id). Λόγω αυτής της ανεπάρκειας, ο φασιστοειδής τύπος απειλείται από τις δυσάρεστες συνθήκες συμβίωσης με άλλους ανθρώπους, οι οποίες προκύπτουν ανά πάσα στιγμή, και γι αυτό αναγκάζεται να αμύνεται συνεχώς ενάντια στον φόβο. Ωστόσο, σε αντίθεση με τα παιδιά, οι ενήλικες «φασιστοειδείς» είναι ιδιαίτερα λειτουργικοί, κάτι που ο Theweleit εξηγεί από το γεγονός ότι αυτοί οι άνθρωποι έχουν αποκτήσει ένα δευτερεύον εγώ με τη μορφή «σωματικής θωράκισης» μέσω των ξυλοδαρμών και της στρατιωτικής εκπαίδευσης που έχουν υποστεί, εξωτερικά χαρακτηριστικά του οποίου είναι το στρατιωτικό «μονοκόμματο», η πνευματική δυσκαμψία και η ψυχρότητα.
Στο Buch der Könige («Βιβλίο των Βασιλέων», 1988–1994, 3 τόμοι), ασχολήθηκε με τις σχέσεις εξουσίας στην καλλιτεχνική παραγωγή. Στον πρώτο τόμο, Ορφέας και Ευρυδίκη, μελετά την πραγματικότητα της λογοτεχνικής και μουσικής καλλιτεχνικής παραγωγής. Περιγράφει πώς η παραγωγή τέχνης στην πατριαρχία μπορεί να ανιχνευθεί στην θυσία των γυναικών και πώς οι άρρενες καλλιτέχνες εργαλειοποιούν τις  σχέσεις τους με τις γυναίκες και τις «αξιοποιούν» για το δικό τους έργο.
Το 2013 εκδόθηκε το βιβλίο Buch der Königstöchter Βιβλίο των θυγατέρων του βασιλιά»). Είναι μέρος του τετρατόμου Pocahontas Komplex. Στο κέντρο του βρίσκονται θρύλοι και ιστορίες για την Μήδεια, κόρη του αρχαίου βασιλιά της Κολχίδας και την κόρη του αρχηγού των ιθαγενών Αμερικανών Ποκαχόντας. Το πλούσιο και πλούσια εικονογραφημένο βιβλίο τις παρουσιάζει ως εξαιρετικά παραδείγματα των πολυάριθμων γυναικών-θυμάτων σε αυτόχθονες πολιτισμούς υποτελείς σε ξένους αποικιοκράτες, οι οποίοι θεωρούσαν τους εαυτούς τους πολιτισμικά ανώτερους και  χρησιμοποίησαν αυτές τις γυναικες στην προσπάθειά τους να καταλάβουν ξένη γη . Ο Theweleit τις περιγράφει ως αποστάτριες, εν μέρει εξαναγκασμένeς, εν μέρει εθελούσιeς από αγάπη, οι οποίες προσχωρούν στον πολιτισμό των εισβολέων.
Ο Theweleit ασχολήθηκε εκτενώς με την ελληνική μυθολογία, ειδικά με ό,τι αντικατοπτρίζει και δικαιολογεί τον αποικισμό των περιοχών που αργότερα ονομάστηκαν Ελλάδα από Ινδοευρωπαïκούς «περιπλανώμενους λαούς». Οι μύθοι μιλούν για «μεγάλους θεούς που αφήνουν έγκυες τις κόρες των βασιλιάδων, οι οποίες στη συνέχεια φροντίζουν να χάσουν
οι πατέρες τους τη γη τους». Τα παιδιά που γεννούν οι αποπλανημένες ή βιασμένες κόρες των βασιλιάδων, έρχονται στον κόσμο ως ήρωες (ημίθεοι), «πράκτορες των θεών-πατέρων τους· εργάζονται ενάντια στον πολιτισμό των μητέρων τους, έως ότου αυτός υποταγεί στον πολιτισμό των νικηφόρων μεταναστών  Ολύμπιων θεών των Ελλήνων»
Theodor W. Adorno: Η εκπαίδευση μετά το Άουσβιτς

«Εκατομμύρια αθώοι άνθρωποι - το να αναφέρουμε αριθμούς ή να προβληματιζόμαστε για το πραγματικό μέγεθος τους είναι ήδη απάνθρωπο - δολοφονήθηκαν συστηματικά. Αυτό δεν μπορεί να απορριφθεί από κανέναν ζωντανό άνθρωπο ως επιφανειακό φαινόμενο, ως μια εκτροπή της πορείας της ιστορίας την οποία πρέπει να αγνοήσουμε σε σύγκριση με την μεγάλη δυναμική της προόδου, του διαφωτισμού, της υποτιθέμενης ανάπτυξης του ανθρωπισμού. Το γεγονός ότι αυτό συνέβη, αποτελεί από μόνο του  έκφραση μιας εξαιρετικά ισχυρής κοινωνικής τάσης».
 

 
 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Το τέλος της Ριζοσπαστικής Αριστεράς

Η Διακυβέρνηση στην ΕΕ - Στον καιρό του Ουκρανικού πολέμου και της κλιματικής κρίσης

Axel Springer SE, Politico, ρωσικό πετρέλαιο, ορυκτά καύσιμα

Axel Springer SE, Politico, ρωσικό πετρέλαιο, ορυκτά καύσιμα
«Στόλοι φαντάσματα» και η ελληνική «βαριά βιομηχανία»

Μαλθακότητα και δικαιωματισμός; Παρακμή της Δύσης; Ή κοινωνία των πολιτών χωρίς πολίτες;

Φιλελευθερισμός από φόβο για εποχές φόβου - Η περίπτωση της Τζούντιθ Σκλαρ

Φιλελευθερισμός από φόβο για εποχές φόβου - Η περίπτωση της Τζούντιθ Σκλαρ
Οι ουτοπικές φιλελεύθερες ιδεολογίες και η ταύτιση του πολιτικού ανταγωνισμού με τη «σχέση εχθρού και φίλου» (Καρλ Σμιτ) συνδημιούργησαν δυστοπία, «επικίνδυνο» κόσμο.

Το παλιό έχει πεθάνει, το καινούργιο μάς έχει γίνει πρόβλημα

Ο εγκλωβισμός στα όρια της οικονομίας: Φαντασιοπληξίες αριστερών ιδεολόγων

Ο ατυχής όρος «ακραίο Κέντρο». Στη Βρετανία και αλλού, κυρίως στην Ελλάδα

Υπάρχει ακόμη «άνθρωπος» και ανθρωπισμός; Φουκώ και Χάιντεγκερ ή Τσόμσκυ και Μαρκούζε;

Κρυμμένα μυστικά & αυταπάτες στη «ριζοσπαστική Αρiστερά» & στους επίδοξους Έλληνες Σοσιαλδημοκράτες

Σωστός διπολισμός, λάθος διπολισμός; Καλός αρχηγισμός, κακός αρχηγισμός;

Σωστός διπολισμός, λάθος διπολισμός; Καλός αρχηγισμός, κακός αρχηγισμός;
Από τον Τσίπρα στον Κασσελάκη: Η δομική μονιμότητα του διπολισμού και του αρχηγισμού στο ελληνικό κομματικό σύστημα. Και οι θεσμικές-συνταγματικές βάσεις του

«Οι πολλοί», οι ελίτ και ο Λένιν. Υπενθύμιση του αυτονόητου

«Οι πολλοί», οι ελίτ και ο Λένιν. Υπενθύμιση του αυτονόητου
Πάντα οι μειοψηφίες - ξυπόλητες ή κομψά ντυμένες - «σκαρφαλώνουν μέσα σε σκοτάδια απόλυτα»

Φράνσις Φουκουγιάμα: «Ζούμε σε εποχή πολιτικής αποσύνθεσης. Ωστόσο, πιστεύω ακόμη στην πρόοδο»

Πολιτική Δύση, πολιτισμική Δύση - Παλινόρθωση του Παλαιού Καθεστώτος στην εποχή των διακινδυνεύσεων;

Πολιτική Δύση, πολιτισμική Δύση - Παλινόρθωση του Παλαιού Καθεστώτος στην εποχή των διακινδυνεύσεων;
Προς εθνικούς «ιδιαίτερους δρόμους»; Ή θα ολοκληρωθεί πλανητικά το ημιτελές (και πολύ πρόφατο) επίτευγμα, η αντιπροσωπευτική δημοκρατία με συνταγματικά εγγυημένες ελευθερίες και δικαιώματα;

Ελλάδα 2009-2023, χρόνια πολιτικής δυσαρέσκειας (21.8.2023)

The 2024 state of the climate report: Perilous times on planet Earth

The 2024 state of the climate report: Perilous times on planet Earth
BioScience - American Institute of Biological Sciences/ University of Oxford

Our World in Data - CO₂ emissions

Kate Bush: Little Shrew - Η μικρή μυγαλή (ή «Η Χιονονιφάδα»)

Kate Bush: Little Shrew - Η μικρή μυγαλή (ή «Η Χιονονιφάδα»)
Ένα αντιπολεμικό animation

Mariana Mazzucato: A progressive green-growth narrative (Project Syndicate, Social Europe)

Χρίστος Αλεξόπουλος - Υπό κοινωνιολογικό πρίσμα (Μεταρρύθμιση)

Πώς στήνεται μια «πιο σοβαρή» Χρυσή Αυγή - Η προϊστορία του κόμματος «Εναλλακτική για τη Γερμανία»

Πώς στήνεται μια «πιο σοβαρή» Χρυσή Αυγή - Η προϊστορία του κόμματος «Εναλλακτική για τη Γερμανία»
Από τους σκληρούς νεοφιλελεύθερους ευρωσκεπτικιστές οικονομολόγους και επιχειρηματίες στον αντισυστημικό λαïκο-ναζισμό

Green European Journal

             

CO₂ and Greenhouse Gas Emissions

CO₂ and Greenhouse Gas Emissions
Our World in Data

2013: Η ελληνική κρίση μέσα στην ευρωπαϊκή. Είμαστε ακόμα ζωντανοί; (4.2.2013)

Verlyn Klinkenborg: Τι συμβαίνει στις μέλισσες και στις πεταλούδες (και σε άλλα όντα);

Verlyn Klinkenborg: Τι συμβαίνει στις μέλισσες και στις πεταλούδες (και σε άλλα όντα);
Γιατί οι άνθρωποι δεν το συνειδητοποιούν;

Αρχειοθήκη ιστολογίου

Αναζήτηση αυτού του ιστολογίου