Γιούργκεν Χάμπερμας: Χρειαζόμαστε δημοκρατική πόλωση. Πόλωση των δημοκρατικών κομμάτων μεταξύ τους

Αποσπάσματα μιας συνέντευξης που αξίζει να προσεχτεί, στα © Blätter für deutsche und internationale Politik (Nοέμβριος 2016): Für eine demokratische Polarisierung.

 

[...] Να ξαναγίνουν εμφανείς και αναγνωρίσιμες οι πολιτικές αντιθέσεις, [...] π.χ. η αντίθεση ανάμεσα στην ανοιχτή στον κόσμο αριστερή κριτική της παγκοσμιοποίησης (η οποία είναι μια κριτική «φιλελεύθερη», με την πολιτική και πολιτισμική έννοια της λέξης) και στην αποπνικτική ατμόσφαιρα της εθνικιστικής δεξιάς κριτικής της παγκοσμιοποίησης [...] Πρέπει ξανά να γίνει σαφής η πολιτική πόλωση μεταξύ των καθιερωμένων κομμάτων.

        

[...] Από την εποχή των Κλίντον, Μπλερ και Σρέντερ, τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα μετακινήθηκαν προς μια κατεύθυνση συμμορφωμένη και συμβατή με το σύστημα με την οικονομική έννοια, διότι αυτό ήταν, ή τους φαινόταν να είναι, «συμβατό με το σύστημα» με την πολιτική έννοια: Στον «αγώνα για την κατάκτηση των μεσαίων κοινωνικών στρωμάτων», αυτά τα πολιτικά κόμματα πίστεψαν ότι μπορούν να κατακτήσουν πλειοψηφίες μόνον άν έπαιρναν το δρόμο της προσαρμογής στην νεοφιλελεύθερη κατεύθυνση. Γι΄αυτό το λόγο, δέχτηκαν να ανεχτούν το κόστος μιας κοινωνικής ανισορροπίας και ανισότητας αυξανόμενης σε μακροπρόθεσμη κλίμακα. Εν τω μεταξύ, το τίμημα αυτής της ανοχής - δηλαδή η οικονομική, κοινωνική και πολιτισμική «πτώση» όλο και μεγαλύτερων τμημάτων του πληθυσμού - έχει αυξηθεί σε τέτοιο βαθμό, ώστε ξεσπά σε μια αντίδραση που οδηγεί τους πολίτες αυτούς προς τα δεξιά. Και που αλλού να πηγαίνανε; Αφού λείπει μια αξιόπιστη προοπτική προβεβλημένη ανοιχτά και επιθετικά, στους διαμαρτυρόμενους απομένει μόνον η απόσυρση στο μεγαλόφωνο και στο ανορθολογικό [...] 
[...] Κατά τη γνώμη μου, ο δεξιός λαϊκισμός αντιμετωπίστηκε από την αρχή με εσφαλμένο τρόπο. Το σφάλμα των καθιερωμένων κομμάτων είναι, ότι αποδέχτηκαν τη γραμμή του μετώπου της σύγκρουσης με τον δεξιό λαϊκισμό όπως την όρισε αυτός: «Εμείς» [δηλαδή οι δεξιοί λαϊκιστές] ενάντια στο σύστημα. Και δεν παίζει κανέναν ρόλο άν αυτό το σφάλμα γίνεται με τη μορφή της αφομοίωσης με τη «Δεξιά» ή της σύγκρουσης με αυτήν [...] 
[...] Πρέπει λοιπόν να ξαναγίνουν εμφανείς και αναγνωρίσιμες οι πολιτικές αντιθέσεις, και μεταξύ αυτών, η αντίθεση ανάμεσα στην ανοιχτή στον κόσμο αριστερή κριτική της παγκοσμιοποίησης αφενός - η οποία είναι μια κριτική «φιλελεύθερη», με την πολιτική και πολιτισμική έννοια της λέξης - και στην αποπνικτική ατμόσφαιρα της εθνικιστικής δεξιάς κριτικής της παγκοσμιοποίησης αφετέρου. Συνοψίζοντας: Πρέπει ξανά να γίνει σαφής η πολιτική πόλωση μεταξύ των καθιερωμένων κομμάτων και να αποκρυσταλλωθεί γύρω από πραγματικές αντιθέσεις. Κόμματα που βλέπουν με ενδιαφέρον τον ακροδεξιό λαϊκισμό αντί να τον καταδικάζουν με περιφρόνηση, δεν πρέπει να αναμένουν από την κοινωνία των πολιτών να απαξιώσει την ακροδεξιά συνθηματολογία και την ακροδεξιά βία.

Update 25.11.2016 - Ολόκληρη η συνέντευξη, αγγλικά: For a democratic polarization - An interview with Jürgen Habermas (© Eurozine, 22.11.2016)  → pdf ←

Δημοκρατία ή καπιταλισμός - Η Ευρώπη σε κρίση - τόμοι A' και Β'
Elmar Altvater, Ulrich Beck, Peter Bofinger, Joschka Fischer, Ulrike Guérot, Jürgen Habermas, Rudolf Hickel, Paul Krugman, Isabell Lorey, Oskar Negt, Claus Offe, Ulrich Preuß, Stefan Schulmeister, Wolfgang Streeck, Hans-Jürgen Urban κ.α. Η συλλογική έκδοση για την κρίση, από το πιο σημαντικό πολιτικό περιοδικό της Γερμανίας Blätter für deutsche & internationale Politik, στα Ελληνικά