Φρανσουά Κυσέ: Η «Γαλλική Θεωρία» έγινε στα Πανεπιστήμια Αμερικανική - αλλά είχε Γερμανική καταγωγή

Απόσπασμα από το βιβλίο του François Cusset, French Theory - Foucault, Derrid, Deleuze & Cie et les mutations de Ia vie intellectuelle aux Etats-Unis, Editions La Decouverte, Παρίσι 2003

Εδώ παρουσιάζεται μέρος της ενότητα; «A German Subtext» του  Κεφαλαίου 13 («Worldwide Theory, A Global Legacy») - στα ελληνικά αποδόθηκε από την αγγλική μετάφραση των Jeff Fort, Josephine Berganza και Marlon Jones French theory - how Foucault, Derrida, Deleuze, & Co  transformed the intellectual life of the United States, © University of Minnesota Press, 2008

Όταν ο Μάρτιν Χάιντεγκερ συνάντησε τον Ζακ Λακάν και τον Κώστα Αξελό (1955). Από αριστερά: Heidegger, Axelos, Lacan, Jean Beaufret, Elfriede Heidegger, Sylvia Bataille (σύζυγος του Lacan) © Progressive Geographies/Difundir Psicoanálisis

O Φρανσουά Κυσέ δεν είναι ένας από τους πολλούς Γάλλους σκληρούς επικριτές της «Γαλλικής Θεωρίας». Απεναντίας προσπαθεί να την βλέπει εποικοδομητικά, φθάνει μέχρι και να υπερτονίζει τα σημεία σύγκλισης της με έργα ορισμένων νεότερων  - «μετά την Φρανκφούρτη» - εκπροσώπων της Κριτικής Θεωρίας. Ωστόσο είδε καθαρά ότι η «Γαλλική Θεωρία», όταν μεταλαμπαδεύτηκε στην Αμερική βρήκε εκεί πολύ εύφορο έδαφος, ενώ τα εκεί ρεύματα σκέψης δεν ενδιαφέρθηκαν ιδιαίτερα να την ανασκευάσουν. Αντίθετα, η «Γαλλική Θεωρία» δεν μακροημέρευσε στην γενέτειρα Γαλλία, ενώ στη Γερμανία των προγόνων της εμποδίστηκε εξαρχής. Συνέπεσε με την εποχή που η Κριτική Θεωρία μόλις είχε αποκτήσει για πρώτη φορά γερά κανονιστικά και οντολογικά θεμέλια, με το έργο του Χάμπερμας και άλλων της «δεύτερης γενιάς» της, πράγμα που την έφερνε αυτόματα σε σύγκρουση με την απέχθεια της «Γαλλικής Θεωρίας» για κάθε είδος αξιολογικής και οντολογικής θεμελίωσης της θεωρίας και της πράξης.

Στην Ελλάδα, η «σχολή Αλτουσέρ», παράπλευρος κλάδος της «Γαλλικής Θεωρίας», απόκτησε νωρίς επιρροή. Ωστόσο επέδρασε μόνον στενά πολιτικά και αγρίως παραναγνωσμένη. Παρά τις εξαιρέσεις του Νίκου Πουλαντζά και του Άγγελου Ελεφάντη, οι οποίοι δεέθεταν ευρύτερους πνευματικούς ορίζοντες και, καθένας με τον τρόπο του, αξιοποίησαν από αυτήν ό,τι μπορούσε να αξιοποιηθεί στις πραγματικές της δυνατότητες, ο «ελληνικής κοπής πολιτικός Αλτουσέρ» δεν ήταν σκληρός ελιτιστής όπως ο πραγματικός, αλλά αναρχοαριστερίστας ή ενίοτε και λαϊκιστής. Το αδιέξοδο των πολιτικών παραγώγων του στην Ελλάδα ήταν η μόνη ομοιότητα του με τον αυθεντικό στην Γαλλία. 

Τα προϊόντα της ώριμης «Γαλλικής Θεωρίας» - «πολιτισμικές σπουδές», «μετααποικιοκρατικές» θεωρίες, μαζί με το βαθύτερο αντιανθρωπιστικό-αποδομητικό πλαίσιο μάς ήρθαν πολύ αργότερα, όταν οι Έλληνες έπαψαν να κάνουν μεταπτυχικά στην Γαλλία και στράφηκαν προς την Αμερική και την Μ. Βρετανία. Αυτό είναι σαν επαλήθευση της διάγνωσης του Κυσέ. Στην περίοδο της χρεωκοπίας (2009-2015), φορείς πολιτικής έρευνας όπως π.χ. το Ινστιτούτο Νίκου Πουλαντζά κατακλύζονταν από παρουσίες και δημοσιεύσεις πρώτων ονομάτων της «Αγγλοσαξωνικής Γαλλικής Θεωρίας» και παρακλαδιών όπως π.χ. η «σχολή του Έσσεξ». Η επιρροή συνεχίζεται σε όσους σκεπτόμενους παγκόσμια έχουν απομείνει στην λεγόμενη ριζοσπαστική Αριστερά της χώρας μας.

Εν τω μεταξύ, η επιρροή της «Γαλλικής Θεωρίας» στα αμερικανικά Πανεπιστήμια, με όλα τα ανορθολογικά, μηδενιστικά παρεπόμενα, «διάνοιξε έδαφος» και έδωσε την ευκαιρία για γενική επίθεση στους σύγχρονους κληρονόμους των «πιο σκοτεινών, των πραγματικά μηδενιστικών σκοτεινών στοχαστών της αστικής τάξης» (Χάμπερμας), δηλαδή στο ιδεολογικό ιερατείο των MAGA και στους εν Ευρώπη μιμητές τους. Η άσπονδη εχθρότητα της «αντισυστημικής Ακροδεξιάς» εναντίον των «Woke» φιλελεύθερων και αριστερών κρύβει τον παράδοξο μεταξύ τους ανταγωνισμό για deregulation, disruption, αποδόμηση και αντι-κανονιστική, αντι-αξιολογική δράση με την ευρύτατη έννοια, δηλαδή μια ανταγωνιστική συνεργασία στο πεδίο του ανορθολογισμού και μηδενισμού. Φυσικά οι πρώτοι είναι ανίκητοι. 

Υπάρχουν άραγε συγγενικοί δεσμοί; Τι σχέση έχουν οι δύο βασιλικοί οίκοι, του Οίκου των Πολιτισμικών Πολεμιστών και των Μεγάλων Πατρίδων αφενός και του Οίκου των Χρήσιμων Ηλίθιων αφετέρου; Πρωταγωνιστές του αναρχοκαπιταλισμού ακόμη και στην Ευρώπη όπως ο Ουλφ Πόσαρντ (Ulf Poschardt), υψηλό πρόσωπο του πετρελαιοκίνητου μιντιακού συγκροτήματος Springer SE, εκδότης της εφημερίδας Welt, του Politico και του Business Insider, μάς βάζουν ιδέες.

Το τελευταίο βιβλίο του, υπό τον υποδειγματικά αποδομητικό τίτλο Shitbürgertum («Σκατοαστοί») είναι «αφιερωμένο» στους ορθολογιστές και μη μηδενιστές αστούς. Σ' εκείνους που δεν υποκλίνονται στον Τραμπ, στον Μασκ, στην AfD και στα ορυκτά καύσιμα. Στους αστούς «που ωφελούνται από το κράτος και τους θεσμούς του και άρα θέλουν να το επεκτείνουν συνεχώς [...] που επιχειρηματολογούν με ηθικά επιχειρήματα και θέλουν να απαγορεύουν και να ρυθμίζουν τα πάντα, άν και νοιάζονται μόνον για τον εαυτό τους». Ο Ουλφ Πόσαρντ, όπως και άλλοι του Οίκου του, στην νεότητα τους ξέπλεναν το μυαλό τους με ποτάμια «Γαλλικής Θεωρίας». Τώρα, τα «Γαλλικά» της στους ορθολογιστές αστούς συνεχίζονται δριμύτερα.Τυχαίο;

Γιώργος Β. Ριτζούλης

 

Μολονότι οι επιδράσεις της «Γαλλικής Θεωρίας» φτάνουν μέχρι και στα οροπέδια των Άνδεων ή στις πλαγιές του όρους Φούτζι, την πολιτισμική της γενεαλογία πρέπει να την αναζητήσουμε σε έδαφος πολύ πιο κοντινό στην πατρίδα μας την Γαλλία: Ακριβώς στην απέναντι πλευρά του Ρήνου. Στην Γερμανία, υποδέχτηκαν κριτικά τον γαλλικό «νεοστρουκτουραλισμό». Άν και εκεί ήρθε μόνον από μικρό αριθμό πηγών της, ωστόσο η κριτική αντιμετώπιση της ήταν πιο έντονη και προχώρησε σε μεγαλύτερο βάθος, συγκρινόμενη με την κριτική που της έγινε στις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι παγκόσμιες διαδρομές της γαλλικής σκέψης στην δεκαετία του 1970 μας οδηγούν, εν τέλει, στην Γερμανία και στην δική της φιλοσοφική παράδοση, για την οποία η «Γαλλική Θεωρία» έδρασε μερικές φορές ως απλός πολιτισμικός διερμηνέας. Η γαλλική διαμεσολάβηση έδωσε την ευκαιρία στην κληρονομιά του Μαρξ, του Χέγκελ, του Νίτσε και του Χάιντεγκερ να συζητηθεί στα ισπανικά, στα ιαπωνικά, ή στις πολλές ποικιλίες της αγγλικής γλώσσας οι οποίες ομιλούνται σε πανεπιστημιουπόλεις όλου του κόσμου. Άλλωστε, όλες οι συνεισφορές της «Γαλλικής Θεωρίας», από τον Φουκώ μέχρι τον Ντεριντά, αντιπροσώπευαν, πριν απ' όλα, έναν κριτικό διάλογο με τους δύο κύριους κλάδους της γερμανικής φιλοσοφικής παράδοσης, την χουσερλιανής ή φαινομενολογικής αφενός και της εγελιανής-μαρξιστικής αφετέρου, οι οποίες είχαν εισαχθεί στα γαλλικά πανεπιστήμια από την προηγούμενη γενιά, κατά την περίοδο μεταξύ των δύο παγκοσμίων πολέμων. Αν και στην δεκαετία του 1980, οι Γάλλοι επικριτές της προσπάθησαν να δαιμονοποιήσουν την τετράδα των Νίτσε, Χάιντεγκερ, Μαρξ και του Αυστριακού, δηλαδή επίσης γερμανόφωνου Φρόιντ (δηλαδή τις θεωρούμενες ως πηγές όλης της «Γαλλικής Θεωρίας»), με το απλουστευτικό και αναγωγιστικό επιχείρημα ότι η «σκέψη του '68» απλώς «παρέτεινε δουλικά» την ζωή αυτού του «γερμανικού αντιανθρωπισμού»1, θα ήταν πιο ακριβές να περιγραφεί η «Γαλλική Θεωρία» ως μια δημιουργική επανανάγνωση αυτών των τεσσάρων Γερμανών στοχαστών (με ενσωμάτωση και άλλων πολύ διαφορετικών επιρροών), παρά ως συνέχεια της δομιστικής κριτικής [της αρχικής, π.χ. του Κλωντ Λέβι Στρως] ή της γαλλικής φαινομενολογίας.

Οι Αμερικανοί αντίπαλοί της δεν έκαναν λάθος όταν συνέκριναν την «Γαλλική Θεωρία» με «επιλεκτική ανάγνωση» και «επιθετική επανανάγνωση» των τεσσάρων «ουσιωδών γερμανικών πηγών».2 Επομένως, αυτό που έλαβε χώρα στις Ηνωμένες Πολιτείες ήταν μια αμερικανική ερμηνεία των γαλλικών αναγνώσεων της γερμανικής φιλοσοφίας.

Michel Foucault

Όλα φαίνεται να υποδηλώνουν ότι οι ελεύθερες χρήσεις της αξιολόγησης, της επανοικειοποίησης, της αναδιατύπωσης και της ανατροπής, όπως τις  χρησιμοποίησαν οι Φουκώ, Ντελέζ και Ντεριντά στις αναγνώσεις τους του Νίτσε, του Φρόιντ ή του Χάιντεγκερ, στη συνέχεια επεκτάθηκαν στην αμερικανική πνευματική σκηνή. Και ότι μετά, εκείνη χρησιμοποίησε αυτές τις τεχνικές στους ίδιους τους Γάλλους συγγραφείς. Ήταν ένα παράδειγμα ασυνειδητοποίητου μιμητισμού, το οποίο μας επαναφέρει και στην έννοια της «υπερ-διαλογικότητας» (transdiscursivity). Eπιπλέον αυτό βοηθά να εξηγήσουμε γιατί τα θέματα της ανάγνωσης και της ερμηνείας έγιναν σημαντικές φροντίδες στο πως προσεγγίσθηκε στην Αμερική η «Γαλλική Θεωρία». Πράγματι, οι έντονες παρατηρήσεις του κοινωνιολόγου Louis Pinto σχετικά με τις ελεύθερες αναγνώσεις του Νίτσε από τον Φουκώ και τον Ντελέζ και το «φιλοσοφικό κεφάλαιο» που αντλήθηκε από αυτές τις αναγνώσεις, ισχύουν εξίσου και για τις αμερικανικές ερμηνείες του Φουκώ και τον Ντελέζ: «Ο Νίτσε γίνεται ο καθρέφτης στον οποίο οι ερμηνευτές του θαυμάζουν έναν λόγο ταυτόχρονα εκλεπτυσμένο και ελεύθερο, για τον οποίο οι ερμηνευτές στοχεύουν να προσφέρουν μια νέα μορφή φιλοσοφικής ολοκλήρωσης» (ή, στις Ηνωμένες Πολιτείες, μια θεωρητική μορφή), ώστε εν τέλει, το έργο του Νίτσε να μην είναι τίποτε περισσότερο από ένα «υποστήριγμα για τους λόγους (discourses) που εμπνέονται από αυτό». Πρόκειται για μια γαλλική επανεπεξεργασία του γερμανικού κειμένου, ακολουθούμενη από μια δευτερογενή, αμερικανική επανεπεξεργασία γαλλικών κειμένων. Αυτή δεν στόχευε τόσο στο να «προτείνει υποθέσεις με περιεχόμενο το οποίο μπορεί να αναλυθεί και να αξιολογηθεί», όσο στο να «εντοπίσει στο κείμενο τις μοναδικότητες, τα παράδοξα και τις ανωμαλίες, αυτά που του προσδίδουν όλη την ερμηνευτική του πληρότητα».3 Ο στόχος δεν ήταν να κατασκευαστεί μια σύνθεση του έργου του Νίτσε (ή, στις Ηνωμένες Πολιτείες, των έργων του Φουκώ ή του Ντεριντά), αλλά μάλλον, μέσω αυτών των ονομάτων, να επιτευχθεί μια πλήρης αποσύνδεση, μια διακοπή από κάθε τι που είναι ιστορία, καθώς επίσης από τον σύγχρονο κόσμο, από την φιλοσοφία και από την θεωρία.

Gilles Deleuze, Felix Guattari

Σε ορισμένες αντιπαραθέσεις που προέκυψαν στην «νέα αμερικανική πνευματική σκηνή», θα μπορούσαμε να διακρίνουμε ακόμη και μια ηχώ από την γαλλο-γερμανική φιλοσοφική συζήτηση και διαμάχη των δεκαετιών του 1970 και του 1980. Για παράδειγμα, οι αντιπαραθέσεις μεταξύ μαρξιστών και μεταστρουκτουραλιστών, ή μεταξύ νεωτερικών και μεταμοντέρνων, οι οποίες δίχασαν τον αμερικανικό ακαδημαϊκό χώρο ήδη από τη δεκαετία του 1980, αντανακλούσαν και αναδημιουργούσαν τον ζωηρό, και κατά καιρούς ταραχώδη, διάλογο μεταξύ της «Γαλλικής Θεωρίας» και της γερμανικής Κριτικής Θεωρίας. Αμερικανοί στοχαστές, συμπεριλαμβανομένων των Ρίτσαρντ Ρόρτυ (Richard Rorty) και Τσαρλς Τέιλορ (Charles Taylor, του φιλοσόφου που διατύπωσε θεωρίες για τον ατομικισμό και τον κοινοτισμό), και δημοσιεύσεις όπως στα περιοδικά Telos και New German Critique, συχνά προσπάθησαν να μεσολαβήσουν, παρουσιάζοντας και στην Αμερική αυτόν τον πιο θεμελιακό και πολύ παλαιότερο διάλογο. Άλλοι προσπάθησαν να συμμετάσχουν ενεργά στη συζήτηση, συμπεριλαμβανομένων των Μπάτλερ (Judith Butler), Σπίβακ (Gayatri Chakravorty Spivak) και Φις (Stanley Fish), οι οποίοι έγραψαν υποστηρικτικά για την «Γαλλική Θεωρία», ενώ από την άλλη πλευρά συμπαρτάχθηκαν Αμερικανοί επίγονοι της Σχολής της Φρανκφούρτης, συμπεριλαμβανομένων των Φρέιζερ (Nancy Fraser) στην New School της Νέας Υόρκης, Μπενχαμπίμπ (Seyla Benhabib) στο Yale και Τζέι (Martin Jay) στο Berkeley. Ωστόσο, όπως συμβαίνει με όλα τα ζητήματα που προκαλούν έντονες συζητήσεις, αυτό έτεινε να μεταμορφώνει μικρές αποκλίσεις σε έντονες διαφωνίες και να μετατρέπει τις διαφορές απόψεων σε αντιθέσεις, οι οποίες έστρεφαν την μία ομάδα εναντίον της άλλης, ενώ παράλληλα συσκότιζαν τα κοινά σημεία αυτών των δύο γραμμών έρευνας. Ή, για να το πούμε καλύτερα: Αυτή η διαμάχη μετέτρεψε ορισμένες ακραίες θέσεις (όπως είναι ο συντηρητικός νατουραλισμός έναντι του ριζοσπαστικού σχετικισμού στις Ηνωμένες Πολιτείες, ή, στη Γερμανία, μια ολομέτωπη επίθεση από αφοσιωμένους οπαδούς του Καντ στον γαλλικό «ανορθολογισμό» και τον «νεοβιταλισμό») σε αντιπροσωπευτικές της πλειοψηφικής οπτικής. Ωστόσο, και χωρίς να θέλουμε να αναβιώσουμε μια συζήτηση που έχει ήδη γεννήσει μια πλούσια βιβλιογραφία στη Γαλλία, πρέπει να θυμόμαστε ότι οι αποκλίσεις μεταξύ της «Γαλλικής Θεωρίας» και της Κριτικής Θεωρίας, ή μεταξύ της εντατικής κριτικής του λόγου (reason) και μιας δημοκρατικής πραγματολογίας [pragmatics - γλωσσολογικής ανάλυσης] του λόγου, συχνά φαίνεται να αντιπροσωπεύουν έναν πραγματικό Kulturkampf (πολιτισμικό πόλεμο). 

Jean-François Lyotard

Judith Butler

Έτσι, μια εκτίμηση για τα «επιφανειακά φαινόμενα» (surface effects) και τα «εντατικά» σημεία (intensive signs) αναδύθηκε στα έργα Γάλλων θεωρητικών όπως ο Ντελέζ και ο Λυοτάρ, συχνά σε αντίθεση με τις έννοιες του μεταφυσικού βάθους και με την γερμανική εμμονή με τα θεμέλια και τα απόλυτα. Αυτή η γαλλο-γερμανική συζήτηση, η οποία ξεκίνησε στην δεκαετία του 1970, αργότερα έδωσε αφορμή για αρκετές αξιοσημείωτες συζητήσεις. Η πρώτη έλαβε χώρα το 1981 στο Ινστιτούτο Γκαίτε στο Παρίσι, μεταξύ του Ντεριντά και του Χανς-Γκέοργκ Γκάνταμερ. Ο αποδομιστής και ο ερμηνευτικός μπόρεσαν να συμφωνήσουν ότι η «εξωτερική» γλώσσα, δηλαδή μια γλώσσα την οποία ελέγχουμε πλήρως, είναι μια υπερβατική ψευδαίσθηση (επειδή, κυρίως, η γλώσσα είναι αυτή που μιλάει μέσω ημών, όχι ότι μιλάμε εμείς μέσω της γλώσσας). Ωστόσο διαφώνησαν ως προς την ίδια την δυνατότητα να υπάρξει μια συζήτηση. Κατά την άποψη του Γκάνταμερ αυτό εξαρτάται από την συμφωνία των συμμετεχόντων, ενώ σύμφωνα με τον Ντεριντά μια συζήτηση κατακλύζεται και διαστρέφεται συνεχώς από  την απουσία και την αποσύνδεση.4 Λίγο αργότερα συνέβη μια παρόμοια συζήτηση μεταξύ του Λυοτάρ και του Γιούργκεν Χάμπερμας, στην οποία οι θέσεις που προβλήθηκαν ήταν αφενός το ήθος της συζήτησης του Χάμπερμας, πράγμα που θέτει επί τάπητος την ορθολογική συμφωνία των συνομιλητών, και αφετέρου η κριτική οποιασδήποτε «καθολικής» συναίνεσης και η υποστήριξη των «μικρών αφηγήσεων» και των μοναδικοτήτων του παρα-λόγου.5 Τέλος, υπάρχει η γαλλο-γερμανική συζήτηση η οποία πυροδοτήθηκε την εποχή του θανάτου του Φουκώ, η σχετική με τη φιλοσοφική κληρονομιά της κριτικής του για τους στοχαστές του Διαφωτισμού. Ο Μάνφρεντ Φρανκ (Manfred Frank) διατύπωσε αντίθετα επιχειρήματα υπερασπιζόμενος τον «κριτικό» ορθολογισμό και επέκρινε «τα αδιέξοδα μιας κοινωνικής κριτικής η οποία παρακάμπτει την ηθική και έτσι καταπίπτει σε κατηγορίες οι οποίες προέρχονται από τον βιταλισμό και τον κοινωνικό Δαρβινισμό»,6 ενώ ο Χάμπερμας, σε ένα περιβόητο κείμενο, επίσης επέκρινε τις «αναγωγιστικές» θεωρίες περί εξουσίας του Φουκώ και την γαλλική παράδοση της «παραβατικής» ή «εισπηδητικής» («transgressive») σκέψης και υποστήριζε την έννοια του «επικοινωνιακού» ορθολογισμού, επισημαίνοντας μάλιστα το σύμβολο της «εισπήδησης», τον Ζωρζ Μπατάιγ (Georges Bataille), ως πηγή του όλου έργου του Φουκώ.7
Στην πραγματικότητα, ο Χάμπερμας ήταν αυτός που ξεκίνησε τούτη την γενικευμένη συζήτηση. Ήδη από την ομιλία του στην Φρανκφούρτη το 1980, η οποία εκφωνήθηκε όταν παρέλαβε το βραβείο Αντόρνο, ο Χάμπερμας ζήτησε τη συνέχιση του «έργου της νεωτερικότητας» ενάντια στον μεταμοντέρνο «συντηρητισμό» και στους «συμβιβασμούς» του με τον όψιμο καπιταλισμό.

Ο Habermas στο σπίτι του στο Gummersbach της Βόρειας Ρηνανίας - Βεστφαλίας, Γερμανία

 

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

 

1 Luc Ferry and Alain Renaut, French Philosophy of the Sixties: An Essay on Antihumanism, Amherst, University of Massachusetts Press, 1990, σ. 229.

 

2  Denis Donoghue, «Deconstructing Deconstruction», New York Review of Books,  I2.6.1980

 

3  Louis Pinto, Les Neveux de Zarathoustra - La reception de Nietzsche en France, Paris, Seuil, 1995, σ. 54-56

 

4  Diane Michelfelder κ.α. επιμ., Dialogue and Deconstruction: The Gadamer- Derrida Encounter Albany, State University of New York Press, 1989

 

5 Διάλογος Lyotard and Richard Rorty στο Critique, ν. 456, Μάιος 1985, «La traversee de !'Atlantique», σελ. 559-84

 

6 Μanfred Frank, What Is Neostructuralism?, μτφ. Sabine Wilke and Richard T. Gray, Minneapolis: University of Minnesota Press, 1989

 

7 Jürgen Habermas, «The Critique of Reason as an Unmasking of the Human Sciences», στο βιβλίο The Philosophical Discourse of Moderity: Twelve Lectures, μτφ. Frederick Lawrence, Cambridge ΜΑ, MIT Press, 1989, σελ 238-65 - ελληνικά: Ο Φιλοσοφικός Λόγος της Νεωτερικότητας,  Εκδόσεις Αλεξάνδρεια, 1993

Ο François Cusset (1969) είναι συγγραφέας, μελετητής της Ιστορίας των Ιδεών και καθηγητής της έδρας του Αμερικανικού Πολιτισμού στο Πανεπιστήμιο της Nanterre. Φοίτησε στην Ecole Normale Superieure de Saint-Cloud. Διετέλεσε αναπληρωτής ερευνητής στο Εθνικό Κέντρο Επιστημονικής Έρευνας (Centre national de la recherche scientifique ή CNRS), καθηγητής του Σύγχρονου Γαλλικού Πολιτισμού στο Reid Hall (παράρτημα του αμερικανικού Πανεπιστημίου Columbia στο Παρίσι) και καθηγητής στο Institut d' Études Politiques de Paris.

 

Υπάρχει ακόμη «άνθρωπος» και ανθρωπισμός; 

Μια αντιπαράθεση: Χάιντεγκερ, Φουκώ, Αλτουσέρ, Ντελέζ et d' autres «Jeunes hommes consevatives» εναντίον Χάμπερμας, Τσόμσκυ, Αντόρνο, Μαρκούζε και ...Τζόνυ Χαλλινταίη   

 

Οικονομία, τρόποι ζωής και κριτική του καπιταλισμού. Δομές και πράξις στην Κριτική Θεωρία

 

Loren Goldner: Πολιτισμικά ρεύματα της αποδόμησης και η αποβιομηχάνιση στη Δύση μετά το 1968
Ηθικός και πολιτικός σχετικισμός με πρόσχημα «αντιιμπεριαλισμό», «πολιτισμικές σπουδές» (cultural studies) και «μετααποικιοκρατικές» θεωρίες (postcolonialism) 

 
«Woke Αριστερά» & «αντισυστημική Δεξιά»
Πολιτικές στρατηγικές «πολιτισμικών πολέμων» και η ατζέντα της δημόσιας συζήτησης

 

Marc Lilla: Το σκυλί που δεν γαύγισε - Εξαφάνιση του πολίτη & πολιτικές των ταυτοτήτων στις ΗΠΑ 

Αγώνες για αναγνώριση σε εποχή κρίσης και αποτυχίας: Αποδέσμευση και Παρεμποδισμένες Επικοινωνίες - Ποια δικαιώματα είναι έγκυρα, τί λογής αξίες, ποιών αξίες;

Χάμπερμας, ο τελευταίος φιλόσοφος: Κριτική και επικοινωνιακή πράξη· από τον Ψυχρό Πόλεμο στα αδιέξοδα του χρηματοπιστωτικού καπιταλισμού  συνέντευξη του Habermas στον Michaël Fœssel (L' Esprit)

 

Micha Brumlik: Νέα Δεξιά, παλιοί στοχαστές - Από τον Μάρτιν Χάιντεγκερ στον Αλεξάντρ Ντούγκιν