Η Αποκαλυψιακή εσχατολογία επέστρεψε στην πολιτική, λέει ο Ιησουίτης πατέρας Κλάους Μέρτες. Ο Τραμπ, ο J.D. Vance, ο Peter Thiel, όλοι επικαλούνται την επερχόμενη καταστροφή. Μερικοί από αυτούς, όπως ο ολιγάρχης-εσχατολόγος της Silicon Valley P. Thiel, πραγματικά «φοβούνται ότι η καταστροφή επίκειται», λέει ο Μέρτες. Οι απολυταρχικοί στις ΗΠΑ επιζητούν «πολιτική νομιμοποίηση μέσω της θρησκείας επειδή η κοινωνία εκεί είναι ανοιχτή σε ιστορικο-θεολογικές επανερμηνείες» των πολιτικών γεγονότων. Όμως, προσθέτει ο Μέρτες, «φοβάμαι ότι και ο ίδιος ο Τραμπ το πιστεύει τώρα, ότι πράγματι ο Θεός τον έσωσε στην απόπειρα δολοφονίας, για να κάνει ξανά μεγάλη την Αμερική. Αυτό είναι ακόμη πιο επικίνδυνο από το να χρησιμοποιούν, απλώς, την θρησκεία με τρόπο καταχρηστικό», λέει. Ωστόσο ελπίζει στην αποτελεσματική αντίκρουση των απολυταρχικών και στην απόκρουση της «εργαλειακής χρήσης του Θεού στην υπηρεσία της πολιτικής», από τους φορείς γνήσιας πνευματικής - θρησκευτικής εξουσίας, σύμφωνα με το Βιβλικό πρότυπο της αντιθετικής σχέσης Βασιλέων και Προφητών. «Η ιστορία της διάκρισης των εξουσιών ξεκινά όταν ο Βασιλιάς παύει πια να είναι ιερή μορφή και εμφανίζεται η αντιθετική μορφή, ο Προφήτης», λέει ο Ιησουίτης.
 |
Ντόναλντ Τραμπ, προεκλογική εκστρατεία.Περιβάλλεται από πιστούς στην λεγόμενη Μεγαεκκλησία, στην πολιτεία της Τζόρτζια - © [M] Ramon van Flymen/laif - via Die Zeit |
«Ich glaube, dass Peter Thiel auch selbst Angst hat» («Πιστεύω ότι και ο ίδιος ο Peter Thiel φοβάται») - Συνέντευξη του Ιησουίτη πατέρα Klaus Mertes στον Georg Löwisch της εφημερίδας Die Zeit, Χριστούγεννα 25.12.2025, αποθηκευμένη και → εδώ ←
DIE ZEIT: Κύριε Mertes, τούτη τη χρονιά, έννοιες και τόποι που σχετίζονται με τον Χριστιανισμό έπαιξαν εντυπωσιακά μεγάλο ρόλο στην ατζέντα όσων βρίσκονται σε θέσεις εξουσίας. Επέστρεψε στην πολιτική ο Χριστιανισμός;
Klaus Mertes: Επέστρεψε το Αποκαλυψιακό. Είναι η ιδέα ότι ζούμε στους έσχατους καιρούς και βρισκόμαστε στα πρόθυρα μιας τελειωτικής καταστροφής.
Ποια αποκάλυψη εννοείτε; Την οικολογική καταστροφή προς την οποία οδεύουμε;
Mertes: Αυτό το ζήτημα δεν απασχολεί τους απολυταρχικούς στις ΗΠΑ. Δείτε τι κάνει ο δισεκατομμυριούχος και υποστηρικτής του Τραμπ, ο Peter Thiel: Ο λόγος του επιστρέφει συνεχώς στον Αρμαγεδδώνα, στον τόπο της εσχατολογικής τελικής μάχης, την οποία βλέπει ως κάτι ανάλογο με μια καταστροφή από πυρηνικό πόλεμο, με πιθανό ενδεχόμενο η ανθρωπότητα να προκαλέσει την αυτοκαταστροφή της. Εξαιτίας αυτού του φόβου της τελειωτικής καταστροφής, οι άνθρωποι αναζητούν σωτήρες. Το ιδεολογικό κατασκεύασμα το οποίο μηχανεύεται ο Peter Thiel είναι το εξής: Ο ΟΗΕ ή η ΕΕ χρησιμοποιούν τον φόβο μιας πιθανής καταστροφής για να αυτοπροσφερθούν ως σωτήρες και έτσι να μας μετατρέψουν σε εξαρτημένους από τον ΟΗΕ ή την ΕΕ.
Ο Peter Thiel εκμεταλλεύεται τον φόβο ή φοβάται και ο ίδιος;
Mertes: Πιστεύω ότι και ο ίδιος ο Peter Thiel φοβάται. Με τέτοιο τεράστιο πλούτο που έχει, φοβάται ότι θα τον θέσουν υπό έλεγχο. Δεν θέλει να περιορίζεται από διεθνείς κανόνες και ρυθμίσεις. Παρουσιάζει τον κάθε ολιγάρχη ως θύμα των κανόνων και των ρυθμίσεων και αναζητά σωτηρία στον αντιφιλελευθερισμό και στην καταπολέμηση των κανόνων και ρυθμίσεων. Για τον Thiel, ο Αντίχριστος είναι ο ΟΗΕ. Θέλουν να μας υποτάξουν, λέει.
Klaus Mertes: Επέστρεψε το Αποκαλυψιακό. Είναι η ιδέα ότι ζούμε στους έσχατους καιρούς και βρισκόμαστε στα πρόθυρα μιας τελειωτικής καταστροφής.
Ποια αποκάλυψη εννοείτε; Την οικολογική καταστροφή προς την οποία οδεύουμε;
Mertes: Αυτό το ζήτημα δεν απασχολεί τους απολυταρχικούς στις ΗΠΑ. Δείτε τι κάνει ο δισεκατομμυριούχος και υποστηρικτής του Τραμπ, ο Peter Thiel: Ο λόγος του επιστρέφει συνεχώς στον Αρμαγεδδώνα, στον τόπο της εσχατολογικής τελικής μάχης, την οποία βλέπει ως κάτι ανάλογο με μια καταστροφή από πυρηνικό πόλεμο, με πιθανό ενδεχόμενο η ανθρωπότητα να προκαλέσει την αυτοκαταστροφή της. Εξαιτίας αυτού του φόβου της τελειωτικής καταστροφής, οι άνθρωποι αναζητούν σωτήρες. Το ιδεολογικό κατασκεύασμα το οποίο μηχανεύεται ο Peter Thiel είναι το εξής: Ο ΟΗΕ ή η ΕΕ χρησιμοποιούν τον φόβο μιας πιθανής καταστροφής για να αυτοπροσφερθούν ως σωτήρες και έτσι να μας μετατρέψουν σε εξαρτημένους από τον ΟΗΕ ή την ΕΕ.
Ο Peter Thiel εκμεταλλεύεται τον φόβο ή φοβάται και ο ίδιος;
Mertes: Πιστεύω ότι και ο ίδιος ο Peter Thiel φοβάται. Με τέτοιο τεράστιο πλούτο που έχει, φοβάται ότι θα τον θέσουν υπό έλεγχο. Δεν θέλει να περιορίζεται από διεθνείς κανόνες και ρυθμίσεις. Παρουσιάζει τον κάθε ολιγάρχη ως θύμα των κανόνων και των ρυθμίσεων και αναζητά σωτηρία στον αντιφιλελευθερισμό και στην καταπολέμηση των κανόνων και ρυθμίσεων. Για τον Thiel, ο Αντίχριστος είναι ο ΟΗΕ. Θέλουν να μας υποτάξουν, λέει.
Η πνευματική-θρησκευτική φόρτιση την οποία επιπροσθέτει πώς λειτουργεί;
Mertes: Ο Αντίχριστος έρχεται πριν από την Δευτέρα Παρουσία του Χριστού, ισχυριζόμενος ότι είναι ο ίδιος ο Χριστός, ο Σωτήρας. Ο Thiel και πολλοί άλλοι αντιπαραβάλλουν στον Αντίχριστο την μορφή του Κατέχοντος, ο οποίος βλέπει καθαρά τι παιχνίδι παίζει ο Αντίχριστος και έτσι καταφέρνει να τον κρατεί υπό έλεγχο. Κατέχων μπορεί να είναι ακόμη και ένα έθνος ή ένα κράτος. Κάτι τέτοιο βλέπουμε στην Ρωσική παραλλαγή του Ορθόδοξου θρησκεύματος: Ο σωτήρας είναι το έθνος. Αντιστέκεται στον Αντίχριστο ο οποίος έρχεται από την Δύση, όπως αντιστέκονται στον Αντίχριστο η Ρωσία του Πούτιν και ο πολιτικός φιλόσοφος Αλεξάντρ Ντούγκιν, οι οποίοι βρίσκουν την ταυτότητά τους σ' αυτόν τον ρόλο. Η Δεξαμενή Σκέψης του Ντούγκιν στην Μόσχα ονομάζεται «Κατέχων».
Mertes: Ο Αντίχριστος έρχεται πριν από την Δευτέρα Παρουσία του Χριστού, ισχυριζόμενος ότι είναι ο ίδιος ο Χριστός, ο Σωτήρας. Ο Thiel και πολλοί άλλοι αντιπαραβάλλουν στον Αντίχριστο την μορφή του Κατέχοντος, ο οποίος βλέπει καθαρά τι παιχνίδι παίζει ο Αντίχριστος και έτσι καταφέρνει να τον κρατεί υπό έλεγχο. Κατέχων μπορεί να είναι ακόμη και ένα έθνος ή ένα κράτος. Κάτι τέτοιο βλέπουμε στην Ρωσική παραλλαγή του Ορθόδοξου θρησκεύματος: Ο σωτήρας είναι το έθνος. Αντιστέκεται στον Αντίχριστο ο οποίος έρχεται από την Δύση, όπως αντιστέκονται στον Αντίχριστο η Ρωσία του Πούτιν και ο πολιτικός φιλόσοφος Αλεξάντρ Ντούγκιν, οι οποίοι βρίσκουν την ταυτότητά τους σ' αυτόν τον ρόλο. Η Δεξαμενή Σκέψης του Ντούγκιν στην Μόσχα ονομάζεται «Κατέχων».
 |
Peter Thiel: Άραγε η σκληρή εξωτερική έκφραση ενός προσώπου εξωτερικεύει έναν εσωτερικό συναισθηματικό κόσμο και ένα ήθος; © [M] Nathan Howard/Pool/AFP/Getty Images via Die Zeit |
Το ακροδεξιό κόμμα AfD εδώ στην Γερμανία παρουσιάζεται ως σχετικά άθρησκο, αν αγνοήσουμε μερικές προσωπικότητες του όπως ο Καθολικός Μαξιμίλιαν Κρα (Maximilian Krah) ή η Ευαγγελική Μπέατριξ φον Στορχ (Beatrix von Storch).
Mertes: Το πλαίσιο των συζητήσεων όπως αυτές διεξάγονται στις ΗΠΑ ξεχειλίζει, περνά τον Ατλαντικό και μας αγγίζει. Έχει και εδώ απήχηση, ακόμη και σε διανοούμενους, και έτσι καλλιεργείται μια μορφή θρησκευτικότητας η οποία διεισδύει βαθιά στον κόσμο των εντυπώσεων και των συναισθημάτων. Μια τέτοια θρησκεία του φόβου είναι δύσκολο να αποδομηθεί με την βοήθεια ορθολογικών επιχειρημάτων.
Ποιος είναι ο ρόλος της Καθολικής Εκκλησίας στις ΗΠΑ; Γιατί, κατά τα άλλα, είναι μια χώρα η οποία επηρεάζεται έντονα από τις προτεσταντικές εκκλησίες.
Mertes: Όταν βλέπω τους τρεις Καθολικούς άνδρες οι οποίοι πέρασαν από τον Λευκό Οίκο, τον Τζον Φ. Κένεντι, τον Τζο Μπάιντεν και τώρα τον Αντιπρόεδρο Τζέι Ντι Βανς, βλέπω τρεις εντελώς διαφορετικές μορφές Καθολικισμού: Ο Κένεντι ήταν ένα σοκ, απλά και μόνον για το γεγονός ότι ένας Καθολικός βρισκόταν τότε και στο τιμόνι μιας χώρας με Προτεσταντικά κυρίως χαρακτηριστικά. Μετά ο Μπάιντεν, ο οποίος εκπροσωπεί κλασικά την Δεύτερη Βατικανή Σύνοδο και έναν Καθολικισμό με ευρωπαϊκές επιρροές. Δεν ήταν τυχαίο ότι στην χριστουγεννιάτικη ομιλία του το 2020 παρέπεμψε στον Ιησουίτη Άλφρεντ Ντελπ (Alfred Delp), ο οποίος δολοφονήθηκε από τους Ναζί στην φυλακή Plötzensee [κοντά στην ομώνυμη μικρή λίμνη μέσα στην πόλη του Βερολίνου]. Τώρα είναι στον Λευκό Οίκο ως Αντιπρόεδρος ο Βανς: Ασπάστηκε τον Καθολικισμό σχετικά αργά στην ζωή του. Ο ίδιος αναφέρει τον Peter Thiel [τον χρηματοδότη του στις εκλογές] ως καταλύτη για την μεταστροφή του. Ο Thiel τον δίδαξε, λέει ο Βανς, πως δεν είναι αλήθεια ότι οι ηλίθιοι άνθρωποι είναι Χριστιανοί και οι έξυπνοι άνθρωποι είναι αθεϊστές. Παρεμπιπτόντως, είναι εντυπωσιακό ότι στις ΗΠΑ όλο και περισσότεροι δεξιοί διανοούμενοι ή άνθρωποι προερχόμενοι από ευαγγελικά δόγματα μεταστρέφονται στον Καθολικισμό. Προσφέρει κάτι που λείπει από τον Ευαγγελικό Προτεσταντισμό: Ισχυρό εκκλησιαστικό θεσμό και πνευματική παράδοση.
Mertes: Το πλαίσιο των συζητήσεων όπως αυτές διεξάγονται στις ΗΠΑ ξεχειλίζει, περνά τον Ατλαντικό και μας αγγίζει. Έχει και εδώ απήχηση, ακόμη και σε διανοούμενους, και έτσι καλλιεργείται μια μορφή θρησκευτικότητας η οποία διεισδύει βαθιά στον κόσμο των εντυπώσεων και των συναισθημάτων. Μια τέτοια θρησκεία του φόβου είναι δύσκολο να αποδομηθεί με την βοήθεια ορθολογικών επιχειρημάτων.
Ποιος είναι ο ρόλος της Καθολικής Εκκλησίας στις ΗΠΑ; Γιατί, κατά τα άλλα, είναι μια χώρα η οποία επηρεάζεται έντονα από τις προτεσταντικές εκκλησίες.
Mertes: Όταν βλέπω τους τρεις Καθολικούς άνδρες οι οποίοι πέρασαν από τον Λευκό Οίκο, τον Τζον Φ. Κένεντι, τον Τζο Μπάιντεν και τώρα τον Αντιπρόεδρο Τζέι Ντι Βανς, βλέπω τρεις εντελώς διαφορετικές μορφές Καθολικισμού: Ο Κένεντι ήταν ένα σοκ, απλά και μόνον για το γεγονός ότι ένας Καθολικός βρισκόταν τότε και στο τιμόνι μιας χώρας με Προτεσταντικά κυρίως χαρακτηριστικά. Μετά ο Μπάιντεν, ο οποίος εκπροσωπεί κλασικά την Δεύτερη Βατικανή Σύνοδο και έναν Καθολικισμό με ευρωπαϊκές επιρροές. Δεν ήταν τυχαίο ότι στην χριστουγεννιάτικη ομιλία του το 2020 παρέπεμψε στον Ιησουίτη Άλφρεντ Ντελπ (Alfred Delp), ο οποίος δολοφονήθηκε από τους Ναζί στην φυλακή Plötzensee [κοντά στην ομώνυμη μικρή λίμνη μέσα στην πόλη του Βερολίνου]. Τώρα είναι στον Λευκό Οίκο ως Αντιπρόεδρος ο Βανς: Ασπάστηκε τον Καθολικισμό σχετικά αργά στην ζωή του. Ο ίδιος αναφέρει τον Peter Thiel [τον χρηματοδότη του στις εκλογές] ως καταλύτη για την μεταστροφή του. Ο Thiel τον δίδαξε, λέει ο Βανς, πως δεν είναι αλήθεια ότι οι ηλίθιοι άνθρωποι είναι Χριστιανοί και οι έξυπνοι άνθρωποι είναι αθεϊστές. Παρεμπιπτόντως, είναι εντυπωσιακό ότι στις ΗΠΑ όλο και περισσότεροι δεξιοί διανοούμενοι ή άνθρωποι προερχόμενοι από ευαγγελικά δόγματα μεταστρέφονται στον Καθολικισμό. Προσφέρει κάτι που λείπει από τον Ευαγγελικό Προτεσταντισμό: Ισχυρό εκκλησιαστικό θεσμό και πνευματική παράδοση.
Ευαγγελικοί και εθνικο-λαϊκιστές Καθολικοί
Πώς θα αποκαλούσατε αυτούς τους Καθολικούς οι οποίοι προηγουμένως ήταν Ευαγγελικοί;
Mertes: Έχω παύσει να κάνω την διάκριση μεταξύ συντηρητικών και προοδευτικών Καθολικών. Στον Τύπο διαβάζω συχνά: Αυστηροί Καθολικοί. Έτσι βλέπω και τον εαυτό μου, αν με αυτό εννοούμε ότι παίρνω στα σοβαρά τις διδασκαλίες και δόγματα της Εκκλησίας. Ανθρώπους όπως ο Τζ. Ντ. Βανς θα τους αποκαλούσα απολυταρχικούς Καθολικούς ή εθνικο-λαϊκιστές Καθολικούς. Δεν είναι συντηρητικοί, έχουν ανατρεπτικές κλίσεις. Πάντοτε είναι κρίσιμη η φόρτιση με Αποκαλυψιακό φορτίο.
Πώς θα αποκαλούσατε αυτούς τους Καθολικούς οι οποίοι προηγουμένως ήταν Ευαγγελικοί;
Mertes: Έχω παύσει να κάνω την διάκριση μεταξύ συντηρητικών και προοδευτικών Καθολικών. Στον Τύπο διαβάζω συχνά: Αυστηροί Καθολικοί. Έτσι βλέπω και τον εαυτό μου, αν με αυτό εννοούμε ότι παίρνω στα σοβαρά τις διδασκαλίες και δόγματα της Εκκλησίας. Ανθρώπους όπως ο Τζ. Ντ. Βανς θα τους αποκαλούσα απολυταρχικούς Καθολικούς ή εθνικο-λαϊκιστές Καθολικούς. Δεν είναι συντηρητικοί, έχουν ανατρεπτικές κλίσεις. Πάντοτε είναι κρίσιμη η φόρτιση με Αποκαλυψιακό φορτίο.
 |
| Ο Αντιπρόεδρος JD Vance και σε Ορθόδοξο ναό © [M] Nathan Howard/Pool/AFP/Getty Images - via Die Zeit |
Mertes: Είναι εντελώς αποκρουστικό. Στις ΗΠΑ έχει απήχηση αυτό το είδος [πολιτικής] νομιμοποίησης επειδή η κοινωνία εκεί είναι ανοιχτή σε ιστορικο-θεολογικές επανερμηνείες. Φοβάμαι μάλιστα ότι και ο ίδιος ο Τραμπ, αυτό που είπε τότε, εν τω μεταξύ το έχει πιστεύσει. Αυτό είναι ακόμη πιο επικίνδυνο από το να χρησιμοποιεί, απλώς, την θρησκεία.
Όμως, πώς γίνεται να εμπνέει εμπιστοσύνη ο Τραμπ σε ευαγγελικούς ή σε απολυταρχικούς Καθολικούς, δεδομένου του μακρού ιστορικού αμαρτημάτων του;
Mertes: Έχει διαπράξει κάθε είδους αμαρτήματα και οι Ευαγγελικοί το βλέπουν αυτό πολύ καθαρά. Παρ' όλα αυτά, τον λατρεύουν. Το δικαιολογούν με επιχειρήματα Βιβλικά: Το Ισραήλ απελευθερώθηκε από την Βαβυλώνεια Αιχμαλωσία από έναν μη Ισραηλίτη βασιλιά, από τον Πέρση βασιλιά Κύρο, ο οποίος, επιπλέον, στη ζωή του είχε παραβιάσει και όλους τους νόμους της Τορά. Επομένως, δεν έχει καμία σημασία που ο Τραμπ διέπραξε μοιχεία. Για πολλούς Ευαγγελικούς εξακολουθεί να είναι ο σωτήρας.
Είναι δύσκολο για έναν Χριστιανό να αντικρούσει αυτό το επιχείρημα όταν αυτά είναι αποδεκτά ακόμη και σύμφωνα με την Βιβλική διδασκαλία. Έτσι δεν είναι;
Mertes: Το να απελευθερώσουμε Βιβλικές έννοιες από τα χέρια των αυταρχικών και απολυταρχικών είναι δύσκολο. Ιδίως επειδή μια απάντηση σε τούτο το πρόβλημα θα μπορούσε να είναι, απλώς, η ολοκληρωτική εγκατάλειψη της θεολογίας και της πίστης. Για ό,τι αφορά τον εαυτό μου, αποκλείω αυτή την λύση από πεποίθηση, αλλά και για λόγους στρατηγικής. Η έλλειψη θεολογικής παιδείας καθιστά ευάλωτους στον φονταμενταλισμό ακόμη και όσους στέκονται μακριά από την Εκκλησία. Σε κάθε περίπτωση, με πονάει να βλέπω πώς κάνουν κακή χρήση του ονόματος του Κυρίου. Κάνουν κακή χρήση και των ιστοριών της Βίβλου. Κάτι που είναι πολύτιμο για μένα. Με γεμίζει με έξαλλο θυμό.
Τι γνώμη έχετε για την Προτεστάντρια Επίσκοπο Μάριαν Έντγκαρ - Μπάντι (Mariann Edgar - Budde); Στάθηκε όρθια απέναντι στον Τραμπ με ένα κήρυγμα, την επόμενη μέρα της ορκωμοσίας του, και υπερασπίστηκε τους μετανάστες και τις μειονότητες φύλου. Ο Πρόεδρος καθόταν στην πρώτη σειρά στον Εθνικό Καθεδρικό Ναό της Ουάσινγκτον και έβραζε από θυμό.
Mertes: Ήταν μια υπεράσπιση της τιμής του Χριστιανισμού. Η στάση της Επισκόπου κόντρα στον Τραμπ αντιπροσωπεύει την Βιβλική διάκριση μεταξύ Βασιλιά και Προφήτη. Η ιστορία της διάκρισης των εξουσιών ξεκινά όταν ο Βασιλιάς παύει πια να είναι ιερή μορφή, αλλά εμφανίζεται η αντιθετική μορφή, ο Προφήτης. Και τότε ο Προφήτης ή η Προφήτις αντικρούουν τον Βασιλιά κατά πρόσωπο, ως φορείς θρησκευτικής εξουσίας. Δεν χρειάζεται μεγάλη ένταση. Δύο ή τρεις προτάσεις φτάνουν και γίνεται χαμός. Ο θυμός του Τραμπ εναντίον της Επισκόπου Budde δείχνει πόσο πλήρες πνεύματος ήταν το κήρυγμα της.
Μετά τη δολοφονία του ευαγγελικού πολιτικού ακτιβιστή Charlie Kirk στις ΗΠΑ τον Σεπτέμβριο, πραγματοποιήθηκε μια τεράστια επιμνημόσυνη δέηση. Η χήρα του Kirk, Erika, μίλησε για συμφιλίωση: «Η απάντηση στο μίσος δεν είναι το μίσος». Πώς είδατε την παρουσία της;
Mertes: Δεν είμαι αρμόδιος να κρίνω την χήρα. Κατά μία έννοια έχει δίκιο. Παρ' όλα αυτά, η πρώτη μου αίσθηση ήταν η εξής: Μου φαίνεται υπερβολικά πρόωρο. Η συμφιλίωση απαιτεί χρόνο. Μερικές φορές δεν φτάνει μια ολόκληρη ζωή για να φτάσουμε σε συμφιλίωση. Δεν υπάρχει Ενδέκατη Εντολή η οποία να λέει στα θύματα βίας: Πρέπει να συγχωρείτε. Η συγχώρηση, εάν υπάρξει, είναι μόνον ένα βήμα σε μια ολόκληρη διαδικασία. Γι' αυτό συναισθηματικά δυσκολεύομαι να κατανοήσω την δήλωση της Έρικα Κερκ.
Ο Πάπας Φραγκίσκος πέθανε και εκείνος το 2025. Λίγο πριν από τον θάνατό του, συναντήθηκε με τον JD Vance. Ποιες ήταν οι σκέψεις σας εκείνη τη στιγμή, κύριε Μέρτες;
Mertes: Μου πέρασε από το μυαλό πόσο πολύ μισούν τον Φραγκίσκο εκείνοι οι Καθολικοί που λατρεύουν τον J.D. Vance. Και σκέφτηκα: Δόξα τω Θεώ, νά που ο Vance έχει έναν αντίπαλο, το όνομά του είναι Φραγκίσκος. Ο Καθολικισμός είναι ασυμβίβαστος με τον λαϊκοφασισμό ή εθνικολαϊκισμό. Εδώ και δυό χιλιάδες χρόνια αντιπροσωπεύει το όραμα της «εν Χριστώ» ένωσης διαφορετικών λαών και πολιτισμών, όπως το θέτει ο Απόστολος Παύλος.
Είναι ο αντιεθνικισμός η παγκόσμια Χριστιανική εκκλησία;
Mertes: Ναι, αυτό είναι το μήνυμα της Πεντηκοστής! Οι διαιρέσεις μεταξύ των λαών ξεπερνιούνται με την αποστολή του Αγίου Πνεύματος. Ξεπερνιούνται όχι απλά και μόνον σε μια πνευματική ενότητα, αλλά και σε έναν θεσμό, με την ευρύτερη έννοια της λέξης. Γι' αυτό υπάρχουν πάντα συγκρούσεις εντός της Καθολικής Εκκλησίας. Λόγου χάρη, τώρα, μεταξύ Αφρικανών και Δυτικών επισκόπων. Αυτό ακριβώς με γοητεύει στον Καθολικισμό.
Γιατί ο Vance έλκεται από την Ρώμη; Λίγο μετά την εκλογή του νέου Πάπα, τον επισκέφτηκαν και ο Αντιπρόεδρος των ΗΠΑ μαζί με την σύζυγό του.
Mertes: Σίγουρα έχει κατά νου τους δικούς του ανθρώπους, στην πατρίδα. Ίσως ο Βανς θέλει να δει πόσο μετράει ο ίδιος. Αλλά θα έπρεπε να ξέρει ποιον έχει αντίπαλο. Απέναντι σε μια παγκόσμια Εκκλησία με ζωή δύο χιλιάδων ετών, θα χάσει.
Ποια είναι η σημασία της εκλογής του Αμερικανού Robert Francis Prevost ως Πάπα; Στις 8 Μαΐου, έγινε επί γης αντιπρόσωπος και εφημέριος του Ιησού Χριστού και πήρε το όνομα Λέων ΙΔ'.
Mertes: Πραγματικά ενθουσιάστηκα. Είναι ένας Αμερικανός ο οποίος έγινε Λατινοαμερικανός στο Περού. Ως Αυγουστινιανός και πρώην επικεφαλής θρησκευτικού τάγματος έχει ταξιδέψει σε όλο τον κόσμο. Ακόμη και πριν από την εκλογή του ως Πάπα, είχε εκφράσει την κριτική του εναντίον της καταχρηστικής οικειοποίησης από εθνικιστές στοχαστών όπως ο Αυγουστίνος.
Εκπληρώνεται η ελπίδα ότι ο Λέων θα αντισταθεί στον Τραμπ;
Mertes: Ο Πάπας μιλάει ήρεμα αλλά πολύ καθαρά. Κάλεσε την Διάσκεψη Καθολικών Επισκόπων των ΗΠΑ να λάβει θέση για τις απελάσεις μεταναστών. Οι άνθρωποι που απελαύνονται είναι, παρεμπιπτόντως, κυρίως Καθολικοί με Λατινοαμερικανικές ρίζες. Υπό την πίεση του Πάπα, μια πολιτικά διχασμένη διάσκεψη επισκόπων συμφώνησε τελικά να επικρίνει από κοινού τον Πρόεδρο των ΗΠΑ.
Ο Πάπας επέκρινε πρόσφατα το γεγονός ότι οι ΗΠΑ παίρνουν αποστάσεις από την Ευρώπη και επαίνεσε την σημασία της διατλαντικής Συμμαχίας. Κάποιοι Αμερικανοί βλέπουν το ζήτημα όπως ο Τραμπ, άλλοι διαφορετικά. Αυτή ήταν σχεδόν μια παρέμβαση στις εσωτερικές πολιτικές υποθέσεις των ΗΠΑ.
Mertes: Από αυτό μπορείς να καταλάβεις πολλά. Ο Αργεντινός Φραγκίσκος δεν κατανοούσε βαθύτερα το γεωστρατηγικό πλαίσιο στην Ευρώπη. Έτεινε επίσης να βλέπει τον πόλεμο στην Ουκρανία απλώς ως μια σύγκρουση μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας. Ήθελε να αντιμετωπίζει και τις δύο πλευρές ισότιμα, κάτι που τελικά κατέληξε σε αντιστροφή των ρόλων του θύτη και του θύματος. Ο Λέων είναι αρκετά διαφορετικός: Όταν ζητά «ειρήνη», προσθέτει ακόμη μια λέξη: «Δίκαιη ειρήνη». Αυτός ο Πάπας έχει αίσθηση και ενδιαφέρον και για τα δύο· και για την Δύση, αλλά και για τις πιο σκοτεινές πλευρές της Δύσης.
Το Xριστιανικό C στο κόμμα της Χριστιανικής Δημοκρατικής Ένωσης (CDU) και η παράδοση της αντίστασης από την εποχή των Ναζί
Τώρα είναι Χριστούγεννα. Ονομάζονται και γιορτή της οικογένειας. Το κίνημα του ακροδεξιού λαϊκισμού ισχυρίζεται ότι αυτό θέτει ξανά στο επίκεντρο την μορφή οικογένειας η οποία αποτελείται από πατέρα - μητέρα - παιδί. Ως προς αυτό, δεν συγχρονίζει τον βηματισμό του με την Καθολική Εκκλησία;
Mertes: Ναι. Και ακριβώς γι' αυτόν τον λόγο, δεν επιτρέπεται να κάνουμε το λάθος να εξισώνουμε το παραδοσιακό οικογενειακό μοντέλο με τον δεξιό λαϊκισμό.
Δεν χρειάζεται και η Καθολική Εκκλησία να αλλάξει κάτι; Στον εαυτό της;
Mertes: Η Καθολική Εκκλησία πρέπει να προσέχει ώστε το παραδοσιακό οικογενειακό μοντέλο, το οποίο έχει την ρητή εύνοιά της, να μην χρησιμοποιείται καταχρηστικά για πολιτικούς σκοπούς. Το επέτρεψε να συμβεί πολλές φορές, και αυτό είναι προβληματικό. Είμαι δάσκαλος. Στο σχολείο συναντώ παιδιά από διαφορετικές μορφές οικογενειακού πλαισίου. Επομένως, γνωρίζω ότι η η φόρτιση της παραδοσιακής οικογένειας με τέτοιο κανονιστικό βάρος, όπως το κάνει η Καθολική Εκκλησία, οδηγεί σε διακρίσεις εις βάρος πιστών οι οποίοι δεν διαβιώνουν με αυτόν τον τρόπο.
Υπάρχει πίεση στις οικογένειες να συμμορφωθούν με τις σύγχρονες κοινωνικές ή πολιτικές προσδοκίες;
Mertes: Ένας από του πιο σημαντικούς εμπνευστές του μετα- φιλελευθερισμού και αντι-φιλελευθερισμού είναι ο πολιτικός επιστήμονας Πάτρικ Ντινίν (Patrick Deneen). Ως προς αυτό το θέμα, επικρίνει τον φιλελευθερισμό επειδή υπό την φιλελεύθερη οπτική γωνία υπάρχει μόνον ο μεμονωμένος πολίτης και το κράτος. Το ενδιάμεσο κοινωνικό επίπεδο, όπως είναι η οικογένεια, το χωριό ή οι ενώσεις πολιτών, γίνεται ολοένα και πιο αδύναμο, επειδή το κράτος επικεντρώνεται κυρίως στην εγγύηση ολοένα και περισσότερων δικαιωμάτων για τα μεμονωμένα άτομα, παραμελώντας την ενίσχυση του ενδιάμεσου επιπέδου. Και αυτό είναι πράγματι πρόβλημα.
Όταν παρατηρούμε το κόμμα Χριστιανική Δημοκρατική Ένωση (CDU), διαρκώς τίθεται το ερώτημα : Εξακολουθεί ο Χριστιανισμός να είναι σημαντικός για την ταυτότητα του CDU;
Mertes: Δεν είμαι μέλος αυτού του κόμματος. Αλλά ξέρω ένα πράγμα: Χωρίς το «C», «Χριστιανική», την Χριστιανική Δημοκρατική Ένωση (CDU), οι πάντες θα την έβλεπαν με αδιαφορία. Βρίσκεται σε μια βαθιά διαδικασία αποσαφήνισης, ξεκαθαρίσματος. Μια νέα γενιά πρέπει να ανακαλύψει και να κατανοήσει τι σημαίνει γι’ αυτήν το «C». Και αυτή η νεότερη γενιά μπορεί ίσως να έχει ακούσει μόνον επιφανειακά ότι το «C», εκτός των άλλων, συνδέεται και με την παράδοση της αντίστασης κατά την ναζιστική εποχή. Σκέφτονται μόνον: Είναι κάτι που έχει να κάνει γενικά με μια χριστιανική άποψη για την ανθρωπότητα και κατά των αμβλώσεων. Και αυτό είναι όλο.
Το κόμμα του σημερινού Καγκελαρίου έχει ανάγκη μιας διαδικασίας αποσαφήνισης;
Mertes: Αυτό έγινε σαφές στην Ομοσπονδιακή Βουλή στα τέλη Ιανουαρίου, όταν ο Φρίντριχ Μερτς προώθησε στο Κοινοβούλιο την πρόταση για περιορισμό της μετανάστευσης υπολογίζοντας και σε θετικές ψήφους από το AfD. Βύθισε την κοινοβουλευτική ομάδα CDU/CSU σε μια σοβαρή σύγκρουση συνείδησης. Ακόμα δεν το έχουν αντιμετωπίσει.
Όταν η πολιτική για το κλίμα ήταν πιο δημοφιλής, στο CDU άρεζε να την τοποθετεί στο πλαίσιο της χριστιανικής του παράδοσης: «Για την διατήρηση της Δημιουργίας». Τι απέγινε αυτό;
Mertes: Η ανάληψη ευθύνης για την Δημιουργία είναι βασική χριστιανική αποστολή. Οι άνθρωποι είναι υπεύθυνοι για την φροντίδα της Δημιουργίας. Ποιος άλλος είναι;
Είναι λοιπόν και ο Μερτς υπεύθυνος; Έχει πει αρκετές φορές φέτος, ότι δεν έχει και τόσο μεγάλη σημασία για το κλίμα η ποσότητα CO₂ την οποία εκπέμπει η Γερμανία.
Mertes: Δεν μας νοιάζει, δεν είναι δική μας υπόθεση, επειδή υπάρχουν άλλοι οι οποίοι εκπέμπουν περισσότερο CO₂ από εμάς; Αυτό είναι εντελώς απαράδεκτο. Παρεμπιπτόντως, και η βιοποικιλότητα είναι ένα σοβαρό ζήτημα. Είναι πιο αποτελεσματικό να λέμε: Ξεκινήστε από τα μικρά, η επίδραση μπορεί να είναι μεγάλη. Λόγου χάρη, η αποχή από το κρέας, χωρίς όμως να κουνάμε ηθικολογώντας το δάχτυλο σε όσους τρώνε κρέας.
Κύριε Mertes, τι πρέπει να συμβεί το 2026 στην πολιτική, εν ονόματι του Θεού;
Mertes: Δεν εμπιστεύομαι τους ανθρώπους που ενεργούν εν ονόματι του Θεού. Αλλά ελπίζω σε μια αποτελεσματική Προφητική αντίθεση εναντίον της εργαλειακής χρήσης του Θεού στην πολιτική.
Mertes: Από αυτό μπορείς να καταλάβεις πολλά. Ο Αργεντινός Φραγκίσκος δεν κατανοούσε βαθύτερα το γεωστρατηγικό πλαίσιο στην Ευρώπη. Έτεινε επίσης να βλέπει τον πόλεμο στην Ουκρανία απλώς ως μια σύγκρουση μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας. Ήθελε να αντιμετωπίζει και τις δύο πλευρές ισότιμα, κάτι που τελικά κατέληξε σε αντιστροφή των ρόλων του θύτη και του θύματος. Ο Λέων είναι αρκετά διαφορετικός: Όταν ζητά «ειρήνη», προσθέτει ακόμη μια λέξη: «Δίκαιη ειρήνη». Αυτός ο Πάπας έχει αίσθηση και ενδιαφέρον και για τα δύο· και για την Δύση, αλλά και για τις πιο σκοτεινές πλευρές της Δύσης.
Το Xριστιανικό C στο κόμμα της Χριστιανικής Δημοκρατικής Ένωσης (CDU) και η παράδοση της αντίστασης από την εποχή των Ναζί
Τώρα είναι Χριστούγεννα. Ονομάζονται και γιορτή της οικογένειας. Το κίνημα του ακροδεξιού λαϊκισμού ισχυρίζεται ότι αυτό θέτει ξανά στο επίκεντρο την μορφή οικογένειας η οποία αποτελείται από πατέρα - μητέρα - παιδί. Ως προς αυτό, δεν συγχρονίζει τον βηματισμό του με την Καθολική Εκκλησία;
Mertes: Ναι. Και ακριβώς γι' αυτόν τον λόγο, δεν επιτρέπεται να κάνουμε το λάθος να εξισώνουμε το παραδοσιακό οικογενειακό μοντέλο με τον δεξιό λαϊκισμό.
Δεν χρειάζεται και η Καθολική Εκκλησία να αλλάξει κάτι; Στον εαυτό της;
Mertes: Η Καθολική Εκκλησία πρέπει να προσέχει ώστε το παραδοσιακό οικογενειακό μοντέλο, το οποίο έχει την ρητή εύνοιά της, να μην χρησιμοποιείται καταχρηστικά για πολιτικούς σκοπούς. Το επέτρεψε να συμβεί πολλές φορές, και αυτό είναι προβληματικό. Είμαι δάσκαλος. Στο σχολείο συναντώ παιδιά από διαφορετικές μορφές οικογενειακού πλαισίου. Επομένως, γνωρίζω ότι η η φόρτιση της παραδοσιακής οικογένειας με τέτοιο κανονιστικό βάρος, όπως το κάνει η Καθολική Εκκλησία, οδηγεί σε διακρίσεις εις βάρος πιστών οι οποίοι δεν διαβιώνουν με αυτόν τον τρόπο.
Υπάρχει πίεση στις οικογένειες να συμμορφωθούν με τις σύγχρονες κοινωνικές ή πολιτικές προσδοκίες;
Mertes: Ένας από του πιο σημαντικούς εμπνευστές του μετα- φιλελευθερισμού και αντι-φιλελευθερισμού είναι ο πολιτικός επιστήμονας Πάτρικ Ντινίν (Patrick Deneen). Ως προς αυτό το θέμα, επικρίνει τον φιλελευθερισμό επειδή υπό την φιλελεύθερη οπτική γωνία υπάρχει μόνον ο μεμονωμένος πολίτης και το κράτος. Το ενδιάμεσο κοινωνικό επίπεδο, όπως είναι η οικογένεια, το χωριό ή οι ενώσεις πολιτών, γίνεται ολοένα και πιο αδύναμο, επειδή το κράτος επικεντρώνεται κυρίως στην εγγύηση ολοένα και περισσότερων δικαιωμάτων για τα μεμονωμένα άτομα, παραμελώντας την ενίσχυση του ενδιάμεσου επιπέδου. Και αυτό είναι πράγματι πρόβλημα.
Όταν παρατηρούμε το κόμμα Χριστιανική Δημοκρατική Ένωση (CDU), διαρκώς τίθεται το ερώτημα : Εξακολουθεί ο Χριστιανισμός να είναι σημαντικός για την ταυτότητα του CDU;
Mertes: Δεν είμαι μέλος αυτού του κόμματος. Αλλά ξέρω ένα πράγμα: Χωρίς το «C», «Χριστιανική», την Χριστιανική Δημοκρατική Ένωση (CDU), οι πάντες θα την έβλεπαν με αδιαφορία. Βρίσκεται σε μια βαθιά διαδικασία αποσαφήνισης, ξεκαθαρίσματος. Μια νέα γενιά πρέπει να ανακαλύψει και να κατανοήσει τι σημαίνει γι’ αυτήν το «C». Και αυτή η νεότερη γενιά μπορεί ίσως να έχει ακούσει μόνον επιφανειακά ότι το «C», εκτός των άλλων, συνδέεται και με την παράδοση της αντίστασης κατά την ναζιστική εποχή. Σκέφτονται μόνον: Είναι κάτι που έχει να κάνει γενικά με μια χριστιανική άποψη για την ανθρωπότητα και κατά των αμβλώσεων. Και αυτό είναι όλο.
Το κόμμα του σημερινού Καγκελαρίου έχει ανάγκη μιας διαδικασίας αποσαφήνισης;
Mertes: Αυτό έγινε σαφές στην Ομοσπονδιακή Βουλή στα τέλη Ιανουαρίου, όταν ο Φρίντριχ Μερτς προώθησε στο Κοινοβούλιο την πρόταση για περιορισμό της μετανάστευσης υπολογίζοντας και σε θετικές ψήφους από το AfD. Βύθισε την κοινοβουλευτική ομάδα CDU/CSU σε μια σοβαρή σύγκρουση συνείδησης. Ακόμα δεν το έχουν αντιμετωπίσει.
Όταν η πολιτική για το κλίμα ήταν πιο δημοφιλής, στο CDU άρεζε να την τοποθετεί στο πλαίσιο της χριστιανικής του παράδοσης: «Για την διατήρηση της Δημιουργίας». Τι απέγινε αυτό;
Mertes: Η ανάληψη ευθύνης για την Δημιουργία είναι βασική χριστιανική αποστολή. Οι άνθρωποι είναι υπεύθυνοι για την φροντίδα της Δημιουργίας. Ποιος άλλος είναι;
Είναι λοιπόν και ο Μερτς υπεύθυνος; Έχει πει αρκετές φορές φέτος, ότι δεν έχει και τόσο μεγάλη σημασία για το κλίμα η ποσότητα CO₂ την οποία εκπέμπει η Γερμανία.
Mertes: Δεν μας νοιάζει, δεν είναι δική μας υπόθεση, επειδή υπάρχουν άλλοι οι οποίοι εκπέμπουν περισσότερο CO₂ από εμάς; Αυτό είναι εντελώς απαράδεκτο. Παρεμπιπτόντως, και η βιοποικιλότητα είναι ένα σοβαρό ζήτημα. Είναι πιο αποτελεσματικό να λέμε: Ξεκινήστε από τα μικρά, η επίδραση μπορεί να είναι μεγάλη. Λόγου χάρη, η αποχή από το κρέας, χωρίς όμως να κουνάμε ηθικολογώντας το δάχτυλο σε όσους τρώνε κρέας.
Κύριε Mertes, τι πρέπει να συμβεί το 2026 στην πολιτική, εν ονόματι του Θεού;
Mertes: Δεν εμπιστεύομαι τους ανθρώπους που ενεργούν εν ονόματι του Θεού. Αλλά ελπίζω σε μια αποτελεσματική Προφητική αντίθεση εναντίον της εργαλειακής χρήσης του Θεού στην πολιτική.
Σοβαρά, όλα αυτά τα έκανε μόνος του ο Τραμπ; - Από τον Χένρυ Κίσσινγκερ, την «Μεγάλη Σκακιέρα» (Ζμπίγκνιου Μπρζεζίνσκι) και τους Νεοσυντηρητικούς, σε εξεγερμένους ολιγάρχες «Νεαρούς Συντηρητικούς»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου