Drill baby, drill - «Βλέπουν την Ευρώπη ως απειλή επειδή θέλουν να κρατήσουν ζωντανές τις χρυσές δουλειές τους»

του Μίχαελ Μπάουχμύλλερ

 

Michael Bauchmüller: Sie wollen ihre Geschäfte retten, und nicht das Klima, Süddeutsche Zeitung, 9.11.2025, αρχειοθετημένο και εδώ

 
Σύνοδος Κορυφής για τη Γη. Αυτό ήταν το όνομα της εκδήλωσης από την οποία ξεκίνησαν όλα. Ήταν το 1992, στο Ρίο ντε Τζανέιρο. Ο κόσμος είχε αφήσει πίσω τον Ψυχρό Πόλεμο. Η δημοκρατία, η ελευθερία, η οικονομία της αγοράς, όλα αυτά φαινόταν να βρίσκονται σε άνοδο παντού στον πλανήτη. Ήταν καιρός, έτσι αποφάσισαν τα κράτη, να αντιμετωπίσουν από κοινού τα κοινά προβλήματα, προπαντός την εξαφάνιση ζωικών και φυτικών ειδών και το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Ο Γερμανός καγκελάριος Χέλμουτ Κολ ζήτησε από τη διάσκεψη να στείλει ένα «μήνυμα αλληλεγγύης, ισότιμης συνεργασίας μεταξύ όλων των λαών και κοινής ευθύνης για τον έναν και μοναδικό κόσμο μας». Μεταξύ των αποτελεσμάτων της Συνόδου Κορυφής για τη Γη ήταν η Σύμβαση -Πλαίσιο για την Κλιματική Αλλαγή, η μητέρα όλων των διασκέψεων για το κλίμα.

Και τι κάνουν άλλοι; Εξυμνούν τις παλιές καλές εποχές, Δηλαδή τις γενεσιουργές εποχές των προβλημάτων.
Τούτη την Δευτέρα, τα Ηνωμένα Έθνη επιστρέφουν στην γενέτειρα αυτών των διασκέψεων Βραζιλία, στη Σύνοδο Κορυφής Νο. 30 στο Μπελέμ, στον Αμαζόνιο. Δύσκολα θα μπορούσαμε να φανταστούμε τον κόσμο τόσο διαφορετικό, τόσο πιο ζοφερό, σε σύγκριση με το πώς φαινόταν πριν από 33 χρόνια. Σε σύγκριση με το 1992, ο αριθμός των δημοκρατιών στον κόσμο έχει συρρικνωθεί και πάλι. Στις ΗΠΑ, ο Πρόεδρος τους ποδοπατά την επιστημονική γνώση και το αίσθημα ευθύνης για τον κόσμο, κηρύσσει προστατευτισμό αντί για ελευθερία. Σε όλο τον κόσμο, και στην Ευρώπη, τα κράτη οπισθοχωρούν για να κλειστούν στο καβούκι του εθνικισμού. Παντού οι λαϊκιστές εξυμνούν το παρελθόν των ορυκτών καυσίμων, το προβάλλουν ως τις δήθεν παλιές καλές μέρες, διαστρεβλώνοντας τα γεγονότα· και έχουν επιτυχίες κάνοντας αυτό το έργο. Ενώ χθες οι άνθρωποι καρπώνονταν τα μερίσματα της ειρήνης, σήμερα η συζήτηση επικεντρώνεται στην «ικανότητα για πόλεμο».
Αυτές είναι οι χειρότερες συνθήκες που μπορούμε να διανοηθούμε, για να διεξαχθεί μια διάσκεψη για το κλίμα, η επιτυχία της οποίας εξαρτάται από την εξεύρεση κοινού εδάφους και συναίνεσης, από την προθυμία για συμβιβασμό και από την αίσθηση ευθύνης για τον κόσμο. Το μεγάλο ερώτημα το οποίο θα τεθεί γι' αυτήν την COP30 στο Μπελέμ, είναι το εξής: Μπορούν τα κράτη να συνεχίσουν να επιδιώκουν κοινούς στόχους, όταν ένας αυξανόμενος αριθμός από αυτά σκέφτεται μόνον το δικό του καλό; Η απάντηση είναι: Ναι, μπορούν. Αλλά θα τα καταφέρουν;

Πετρελαιοχώρες εναντίον «Κρατών της Ηλεκτρικής Ενέργειας»

της Σουζάνε Γκέτσε

 

© Susanne Götze: Kampf der Welten - Ölländer gegen Elektrostaaten, Der Spiegel, 8.11.2025, αρχειοθετημένο και εδώ

 

Ήδη από την έναρξη της 30ής Διάσκεψης Κορυφής του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (COP30) στην Βραζιλία, ένα είναι σαφές: Ολοένα και περισσότερο η Διεθνής Κοινότητα χωρίζεται σε δύο μπλοκ. Η διαχωριστική γραμμή αφορά λιγότερο την ίδια την προστασία του περιβάλλοντος και περισσότερο απτά οικονομικά συμφέροντα. Τρία μαθήματα από την συνάντηση αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων και τις απουσίες άλλων ομολόγων τους, από την Susanne Götze, απεσταλμένη του Spiegel στο Μπελέμ της Βραζιλίας

Οι δρόμοι γύρω από το κεντρικό Δημοτικό πάρκο στο Μπελέμ της Βραζιλίας μυρίζουν ακόμη πίσσα, το χρώμα στον πρόσφατα χαραγμένο και σηματοδοτημενο ποδηλατόδρομο είναι μόνο λίγων ημερών και στο κλιματιζόμενο συνεδριακό κέντρο εξακολουθούν να ακούγονται ήχοι σφυριών και πριονιών. Οι τουαλέτες ακόμη δεν έχουν νερό. Λίγες μέρες πριν από την επίσημη έναρξη της 30ής Διάσκεψης Κορυφής του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή, πολλά φαίνονται ακόμη να είναι προσωρινές λύσεις υπό κατασκευή.
Όμως, στο τέλος τούτης της εβδομάδας, πολιτικές διασημότητες περπατούσαν ήδη στις μισοτελειωμένες αίθουσες: 57 αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων ήρθαν στην πόλη της βόρειας Βραζιλίας, στον Αμαζόνιο. Ανάμεσα σ΄ αυτούς είναι ο Γερμανός Καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς, ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν και η πρόεδρος της Επιτροπής της ΕΕ Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Φυσικά και ο ίδιος ο οικοδεσπότης, ο Βραζιλιάνος Πρόεδρος της Δημοκρατίας Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα.

Ωστόσο, τέσσερις από τους πέντε μεγαλύτερους ρυπαντές του κλίματος, η Κίνα, οι ΗΠΑ, η Ινδία και η Ρωσία, έστειλαν μόνον αντιπροσώπους ή δεν παρευρέθηκαν καθόλου.

Belem: Στάρμερ, Λούλα ντα Σίλβα Πρίγκηπας Ουίλιαμ   © BBC

Αναλώσιμο πιόνι στην ενεργειακή και γεωπολιτική σκακιέρα - Παρευξείνιος Άξονας ή τρύπες στο νερό;

Η Ελλάδα, όπως όλη η Μεσογειακή ζώνη, είναι hotspot της πλανητικής κλιματικής κρίσης, περιοχή συγκριτικά μεγάλης έντασης και επικινδυνότητας στην νέα εποχή, λένε οι ειδήμονες. Προφανές ότι ο πρωθυπουργός της έπρεπε αυτές τις μέρες να βρίσκεται εκεί όπου βρίσκονται Ευρωπαίοι πρωθυπουργοί και πρόεδροι όπως η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ο Εμμανουέλ Μακρόν της Γαλλίας, ο Κιρ Στάρμερ του Ηνωμένου Βασιλείου, o Πέδρο Σάντσεθ της Ισπανίας, ακόμη και ο «μια στο καρφί και τρεις στο πέταλο» Φρίντριχ Μερτς. Μάλιστα ο Μερτς, στο πλευρό του οικοδεσπότη, δήλωσε ότι «θα κρατήσει ψηλά τη σημαία της πολυμερούς συνεργασίας». Ο κ. Μητσοτάκης έπρεπε να είναι στο Belém της Βραζιλίας, εκεί όπου διεξάγεται η 30ή Διάσκεψη Κορυφής του ΟΗΕ για το Κλίμα (COP30).

Αντ΄αυτού, ο κ. Μητσοτάκης επέλεξε, κατά τις ημέρες έναρξης της COP30 να καυχηθεί ότι η κυβέρνηση του έκλεισε συμφωνία ώστε επιτέλους, «θα γίνει στην Ελλάδα η πρώτη ερευνητική γεώτρηση μετά από 40 χρόνια».  Εννοεί την (ευτυχώς αβέβαιη) προοπτική υποθαλάσσιων γεωτρήσεων της αμερικανικής ExxonMobil στο Ιόνιο για εξόρυξη κοιτασμάτων αερίου ή πετρελαίου. Καυχήθηκε επίσης, ότι «η Ελλάδα αποτελεί την φυσική πύλη εισόδου του αμερικανικού υγροποιημένου φυσικού αερίου» (LNG) σε όλη την Ευρώπη.

© Metrópoles, 6.11.2025

Σλάβοϊ Ζίζεκ: «Χωρίς το 1968 ο Τραμπ είναι αδιανόητος» - «Η Αριστερά να υποστηρίξει την απλή, οικογενειακή ζωή»

Οι 3-4 σοβαρές γερμανικές εφημερίδες πανεθνικής κυκλοφορίας, όπως και οι αντίστοιχες γαλλικές, βρετανικές ή και αμερικανικές, στις έντυπες και στις ηλεκτρονικές τους εκδόσεις έχουν κρατήσει κάτι από την «συντηρητική» και παραδοσιακή νοοτροπία του παλιού Τύπου, το οποίο στην Ελλάδα έχει χαθεί εδώ και καιρό. Εκεί δεν έχει εγκαταλειφθεί η συνήθεια να φιλοξενούν πότε-πότε και γραπτά που παραβιάζουν στερεότυπα. Φυσικά οι εκάστοτε ατζέντες με τα φίλτρα τους ασκούν παντού τις εξουσίες τους. Ωστόσο, το να περιχαρακωθούν εντελώς επικοινωνιακά άβατα, να απαγορευθούν για θέματα «εκτός ατζέντας» και για αμφιλεγόμενους δημοσιολογούντες, εκεί είναι, ευτυχώς, ακόμη ανέφικτο. 

Όταν ο Peter Thiel συνάντησε τον Jordan Peterson: «Να γιατί σταματήσαμε να προοδεύουμε στις ΗΠΑ»

Ιδού λοιπόν ο Σλάβοϊ Ζίζεκ, ο αντιφατικός, ο «ρευστός» στις πεποιθήσεις όσο και οι καιροί μας (Ζ. Μπάουμαν). Ο πληθωρικός Σλοβένος, ο πριν λίγα χρόνια επιδραστικός στην οικεία μας «ριζοσπαστική Αριστερά», μας προέκυψε εκ βάθρων επαναξιολογητής των τωρινών ιδεών και αξιών της. Όχι σε ρόλο μεταμελημένου που αλλαξοπίστησε, αλλά σε ρόλο επίδοξου «προτεστάντη». Διαμαρτυρόμενος, όχι Ντονμές, αλλά επίδοξος Λούθηρος. Αυτός ο «προτεστάντης» πάει παντού, βάζει πειρασμούς και στο Βατικανό και στην Μέκκα. Ο Ζίζεκ γράφει τακτικά ακόμη και στην γερμανική Welt, στην ναυαρχίδα των «αντιαριστερών» (και, κυρίως, αντίθετων στην ενεργειακή μετάβαση) πολιτισμικών πολεμιστών του γερμανόγλωσσου Τύπου. Ιδού όμως τι συζήτηση ανοίγει, ανοίκεια για παλιούς φίλους του, ωστόσο εξαιρετικά επίκαιρη, σε εντελώς πρόσφατη συνέντευξη του στην Zeit του Αμβούργου, εβδομαδιαία ναυαρχίδα του αντιδιαμετρικού μιντιακού πόλου της Γερμανίας. Εκδότης της Zeit υπήρξε κάποτε ο Σοσιαλδημοκράτης καγκελάριος Χέλμουτ Σμιτ.

Επικεντρώνοντας στο κίνημα MAGA, ο Ζίζεκ τεκμηριώνει, λίγο ή πολύ πειστικά, ότι χαρακτηριστικά της σημερινής Ακροδεξιάς είναι η ξεδιαντροπιά, η διαστροφή, η ανηθικότητα, η επίθεση στις παραδοσιακές αξίες. Ο φασισμός της είναι ξεδιάντροπος, άσεμνος, αποδομητικός, εν ολίγοις μεταμοντέρνος, ελευθεριακός (libertarian). Το άκρο αντίθετο του συντηρητισμού, άν η λέξη σημαίνει ακόμη αυτό που ξέραμε. «Χωρίς το 1968, ο Τραμπ είναι αδιανόητος». Ο Ζίζεκ ρέπει εκ φύσεως στην υπερβολή, όπως έκανε και το 2013 για την ευρωκρίση.

Τούτων δοθέντων, πώς να αντιδράσει η δημοκρατική μερίδα; Ο «προτεστάντης» Ζίζεκ αμφισβητεί την «εκκλησιαστική παράδοση», αλλά πιστεύει ακόμη σε μια μεταρρύθμιση με συνέχεια, από την αστική επανάσταση και τον Ροβεσπιέρο, τότε που καθιερώθηκε το γραμμικό, μονοδιάστατο σύστημα πολιτικών συντεταγμένων «Δεξιά-Κέντρο-Αριστερά». Δίνει συμβουλές «στην Αριστερά», στο ιδεατό όλον της. Της συνιστά «να είναι πραγματιστική», να λάβει υπόψη την καταστροφή του περιβάλλοντος, «να υπερασπίζεται τις οικογενειακές αξίες», να υποστηρίζει «μιαν απλή, ηθική ζωή», να υπερασπίζεται αξίες θεωρούμενες ως συντηρητικές επειδή αυτοί που αποκαλούνται συντηρητικοί τώρα «βιάζουν αυτές τις αξίες, έχουν γίνει άσεμνοι, αναξιοπρεπείς, ανήθικοι και βίαιοι». Συνιστά «στην Αριστερά» να αντιδρά στην ανηθικότητα με ηθικότητα. Να διεκδικεί ηθική ηγεμονία. Της προτείνει ολική επαναφορά του Γκράμσι, αντί της «δικαιωματικής» αριστερής πολιτικής των κατακερματισμένων ταυτοτήτων.

Ο Ζίζεκ ανοίγει μια πληγή κακοφορμισμένη. Ουσιαστικά συμφωνεί ότι ο σύγχρονος κόσμος μας βιώνει μιαν αποτυχία ιστορικών διαστάσεων. Ο ίδιος, πάντα της υπερβολής, τώρα ελπίζει μόνον στο «θαύμα». Ρευστός και αντιφατικός ως συνήθως, αλλά φαίνεται πώς κατάλαβε κάτι βασικό. Ποιός; Ο Ζίζεκ! Το κατάλαβε ο Ζίζεκ, παρά το δικό του «νεκρό βάρος του παρελθόντος» φορτωμένο στην πλάτη του, την ώρα που άλλοι, υποτίθεται με ισχυρότερη φρόνηση, κάνουν πως δεν βλέπουν τον τρελό ελέφαντα που κάνει λίμπα όλο το μαγαζί με τα γυαλικά.

Η μέσα ασθένεια, βαθιά στο κοινωνικό σώμα, η οποία προκαλεί την αποτυχία και κάνει ελκυστική την κατά Ζίζεκ ξεδιαντροπιά, διαστροφή και ανηθικότητα - κυρίως όμως τον ανορθολογισμό - συνδέεται με τρόπους ζωής αναπόσπαστα αλληλένδετους με τον όψιμο καπιταλισμό· ή με την «διαλεκτική του διαφωτισμού», άν κάνουμε χρήση άλλων εννοιών. Το μάτι αυτού του πολιτισμικού τυφώνα, μέσα στον οποίο «καθετί το στερεό ρευστοποιείται και εξατμίζεται, καθετί το ιερό βεβηλώνεται», είναι η όλο και πιο σκληρή αποσύνδεση ελευθερίας και αναγκαιότητας, κοινωνίας και φύσης.

Η αστική-φιλελεύθερη και αριστερή απαγόρευση της αξιολόγησης των τρόπων ζωής με κριτήρια ορθολογικά και ηθικά, η απαγόρευση κάθε δημόσιας συζήτησης περί το ευ ζην, ανέκαθεν εμπόδιζε να δούμε πώς και από πού αντλεί ενέργεια και θεριεύει ο τυφώνας. Αντλεί από την φύση, την εξωτερική που περιβάλλει τις κοινωνίες και από την εσωτερική, την «μέσα φύση» του ανθρώπου. Τώρα αυτό το ταμπού, το ιερό anything goes, το οποίο σέβονται υπερήφανα οι φιλελεύθεροι και οι πιο πολλοί «μετά το ΄68 αριστεροί», έγινε όπλο κοφτερό στα χέρια των νέου τύπου εθνικολαϊκιστών και λαϊκοφασιστών, των libertarian απολυταρχικών: Δικαίωμα τους είναι, μας λένε κατάμουτρα, όπως στον ιδιωτικό έτσι και στον δημόσιο βίο  τους, να  πορεύονται όσο αυταρχικά, άσεμνα, ιδιοτελώς και ανεξέλεγκτα θέλουν. Διότι αυτοί μπορούν. Απαγορεύεται το απαγορεύειν. Αnything goes παντού, δηλαδή κάτω οι κανόνες και οι ρυθμίσεις, όλα είναι θεμιτά, όλα επιτρέπονται. Οι κοινωνικοί, οι ενδοεθνικοί και οι διεθνείς κανόνες συμπεριφοράς είναι ανελευθερία, δεσμά, εδώ συνέπιπταν ο Χάγιεκ με τον Καρλ Σμιτ, ο αντικρατικός φιλελεύθερος με τον σκληρό απολυταρχικό. Πράγματι είναι δεσμά, εμπόδια για τους ισχυρούς της στιγμής. Ευεργετικά δεσμά για τους λοιπούς. Ο  Ζίζεκ κατανοεί ότι το εργαλείο έχει αλλάξει χέρια. Το ίδιο το ζήτημα των τρόπων ζωής είναι θέμα συζήτησης προς το παρόν απρόσιτης για τρόπους κοινωνικής και φιλοσοφικής σκέψης, τους οποίους, κατά καιρούς ακολούθησε και ο Ζίζεκ. Προς το παρόν, ο Σλοβένος κάνει ένα βήμα μπροστά επειδή κατεβαίνει από την νεφελοκοκκυγία για να πατήσει στο σκληρό αλλά γερό έδαφος του Χέγκελ: «Was vernünftig ist, das ist wirklich; und was wirklich ist, das ist vernünftig» («Αυτό που είναι λογικό, είναι πραγματικό. Και αυτό που είναι πραγματικό, είναι λογικό»).

Η δημοσίευση στην © Zeit: «Trump ist ein Faschist, aber ein libertärer Faschist» - Der Philosoph Slavoj Žižek sieht MAGA auf dem Weg in eine totalitäre Bewegung. Hier spricht er über die Zukunft des Westens - und Fehler der Linken, συνέντευξη στον Louis Pienkowski, Die Zeit, 6.10.2025 (→ αρχειοθετημένη και εδώ ←)

Γ. Ρ.

DIE ZEIT: Κύριε Ζίζεκ, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ και οι MAGA σύμμαχοί του δηλώνουν πιο ανοιχτά από κάθε άλλη φορά ότι θα καταδιώξουν τους πολιτικούς τους εχθρούς. Πώς εξηγείτε την όλο και μεγαλύτερη σκληρότητα του Τραμπ;
Σλάβοϊ Ζίζεκ: Τουλάχιστον ο Τραμπ είναι συνεπής στις προθέσεις του. Στην πρώτη του θητεία, έλεγε πολλά, αλλά η εξουσία του υπόκειτο σε περιορισμούς. Τώρα μπορεί να ενεργεί με αναίδεια και χωρις επιφυλάξεις: Φέρεται σαν διεστραμμένος, απλώς κάνει ό,τι θέλει. Συγκροτεί ειδικές μονάδες της Εθνοφρουράς υπό την άμεση διοίκησή του. Και λέει ανοιχτά ότι σκοπεύει να συλλάβει τον Μπαράκ Ομπάμα, την Χίλαρι Κλίντον και την κυβέρνηση της Καλιφόρνια. Ο Τραμπ είναι φασίστας, αλλά «ελευθεριακός» (libertarian) φασίστας. Γι αυτόν, ελευθερία του λόγου είναι η ελευθερία των ισχυρών να προσβάλλουν τους καταπιεσμένους.
 
Το 2016 είχατε πει ότι προτιμούσατε τον Τραμπ από την Χίλαρι Κλίντον. Σήμερα το βλέπετε αυτό ως λάθος σας;
Όχι, όπως και πριν εξακολουθώ να ρίχνω το περισσότερο σφάλμα για την σημερινή αξιολύπητη κατάσταση στο κατεστημένο του Δημοκρατικού Κόμματος. Δύο φορές, απέρριψαν μια πραγματική εναλλακτική λύση, τον Μπέρνι Σάντερς. Πολλοί αριστεροί φιλελεύθεροι πιστεύουν ότι όλα ήταν καλά μέχρι ότου ο Τραμπ εμφανίστηκε ξαφνικά από το πουθενά. Αλλά η αλήθεια είναι άλλη: Όχι, ο Τραμπ δεν έπεσε από τον ουρανό. Ο Τραμπ είναι ένα σύμπτωμα της αρρώστιας, όλων αυτών που πήγαν λάθος στο παραδοσιακό δημοκρατικό κράτος πρόνοιας. Αν δούμε υπό αυτό το πρίσμα, τώρα πια ο Τραμπ είναι και ένα φετίχ για τους φιλελεύθερους κεντρώους, μια αφορμή και ένας τρόπος για να απωθήσουν τα μεγάλα προβλήματα του δικού τους πολιτικού σχεδίου. Και όσον αφορά το ύφος της πολιτικής των MAGA, ειδικά η Αριστερά θα πρέπει να καταλάβει το εξής: Χωρίς το 1968, ο Τραμπ είναι αδιανόητος.

Μάιος 2013: Όταν ο Σλάβοϊ Ζίζεκ συνάντησε τον Αλέξη Τσίπρα στο 6ο Ριζοσπαστικό Φόρουμ του Ζάγκρεμπ

Διονύσης Σαββόπουλος. Ένας καθρέφτης

Σε τούτα τα Βαλκάνια, σε τούτο τον αιώνα
συνάντησα τους φίλους μου μια νύχτα του χειμώνα
Καθόντουσαν αμίλητοι σε κάτι βράχια
και σαν με είδαν νά `ρχομαι, γουρλώσανε τα μάτια
Γιατί όλο τούτο τον καιρό μ’ είχαν για πεθαμενο
και πίνανε γλυκό κρασί ψωμάκι σιταρένιο
Κι αφού με καλοσώρισαν κι αφού με βαρεθήκαν
κατάλαβαν τη φάρσα μου και μ’ αρνηθήκαν

(Μπάλλος, 1971)

 

Φάνηκε, ακόμη και τούτη την ώρα, πως για κάποιους υπάρχει και αυτό το ερώτημα: Ποιόν Διονύση αποχαιρετήσαμε; Τον Σαββόπουλο πρίν από το Κούρεμα ή τον Σαββόπουλο μετά το Κούρεμα; Και ήταν αυτοί οι δύο τόσο διαφορετικοί όσο λέγεται; Ήταν εκείνος ο δίσκος - ως «χειρότερο δίσκο της σπουδαίας καριέρας του» τον καταδικάζουν μερικοί, όμως έχει την αντίθετη γνώμη ένας που ξέρει όσο λίγοι τι είναι καλή μουσική - η στιγμή που ο Σαούλ αλλαξοπίστησε κι έγινε Παύλος; «Εν δε τω πορεύεσθαι εγένετο αυτόν εγγίζειν τη Δαμασκώ, και εξαίφνης περιήστραψεν αυτόν φως από του ουρανού» - για τους μεν φως φωτεινό  και αγγελικό, για τους απέναντι φως μαύρο, δήλωση μεταμέλειας και προσχώρησης στην πλευρά του σκότους. Τί διάολο, πώς τα κατάφερε, κι από το «Εθνική Ελλάδος γεια σου!» (1983) έφτασε μέσα σε έξι χρόνια στους «Κωλοέλληνες» (1989);

Από την Ρεζέρβα (1979)

Η Πράσινη ενεργειακή μετάβαση επιταχύνει, οι αυτοκρατορίες ορυκτών καυσίμων αντεπιτίθενται

του Κρίστιαν Στέκερ

 

Christian Stöcker: Spickzettel zur Energiewende - Diese Fakten werden Ihr Weltbild verändern, Der Spiegel, 12.10.2025. αποθηκευμένο και στο  https://archive.fo/K1FYn

[Το τέρας αργοπεθαίνει]

Τεράστιες αλλαγές συμβαίνουν τώρα στον κόσμο. Ιδού δέκα από τις πιο αξιοπρόσεκτες:
1. Σε όλο τον πλανήτη, όσον αφορά την εκμετάλλευση πηγών ηλεκτρικής ενέργειας, τίποτα δεν επεκτείνεται τόσο πολύ όσο οι ανανεώσιμες πηγές, δηλαδή η ηλεκτρική ενέργεια η παραγόμενη από ηλιακή και αιολική ενέργεια, καθώς και η αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας σε μπαταρίες. Περίπου διπλάσιες επενδύσεις διοχετεύονται στην λεγόμενη ενεργειακή ηλεκτροτεχνολογία σε σύγκριση με επενδύσεις σε ορυκτά καύσιμα. Το 92,5 % της νέας δυναμικότητας η οποία προστέθηκε παγκοσμίως το 2024 στην παραγωγή ενέργειας, ήταν από πηγές ανανεώσιμες. Το 2023, το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 86 % και το 2022 ήταν ήδη 83 %.
2. Κατά το πρώτο εξάμηνο του 2025, η Κίνα πρόσθεσε στην ηλεκτροπαραγωγική της δυναμικότητα διπλάσια ποσότητα ανανεώσιμης ενέργειας από ό,τι ολόκληρος ο υπόλοιπος κόσμος μαζί.
3. Τουλάχιστον από το 2024, η Κίνα κερδίζει δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια περισσότερα από τις εξαγωγές ενεργειακής ηλεκτροτεχνολογίας σε σύγκριση με ό,τι κερδίζουν οι ΗΠΑ, η μεγαλύτερη εξαγωγική χώρα ορυκτών καυσίμων στον κόσμο, από τις  δικές της εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου. Και το χάσμα αυξάνεται. Το 70 % (αιολική ενέργεια) έως 90  % (ηλιακή ενέργεια, μπαταρίες) της παγκόσμιας παραγωγικής ικανότητας ενεργειακής ηλεκτροτεχνολογίας παράγεται στην Κίνα.

Φρανσουά Κυσέ: Η «Γαλλική Θεωρία» έγινε στα Πανεπιστήμια Αμερικανική - είχε όμως και Γερμανική ρίζα

Απόσπασμα από το βιβλίο του François Cusset, French Theory - Foucault, Derrid, Deleuze & Cie et les mutations de Ia vie intellectuelle aux Etats-Unis, Editions La Decouverte, Παρίσι 2003

Εδώ παρουσιάζεται μέρος της ενότητα; «A German Subtext» του  Κεφαλαίου 13 («Worldwide Theory, A Global Legacy») - στα ελληνικά αποδόθηκε από την αγγλική μετάφραση των Jeff Fort, Josephine Berganza και Marlon Jones French theory - how Foucault, Derrida, Deleuze, & Co  transformed the intellectual life of the United States, © University of Minnesota Press, 2008

Όταν ο Μάρτιν Χάιντεγκερ συνάντησε τον Ζακ Λακάν και τον Κώστα Αξελό (1955). Από αριστερά: Heidegger, Axelos, Lacan, Jean Beaufret, Elfriede Heidegger, Sylvia Bataille (σύζυγος του Lacan) © Progressive Geographies/Difundir Psicoanálisis

O Φρανσουά Κυσέ δεν ανήκει στους πολλούς Γάλλους σκληρούς επικριτές της «Γαλλικής Θεωρίας». Απεναντίας προσπαθεί να την βλέπει εποικοδομητικά, φθάνει μέχρι και να υπερτονίζει τα σημεία σύγκλισης της με έργα ορισμένων νεότερων  - «μετά την Φρανκφούρτη» - εκπροσώπων της Κριτικής Θεωρίας. Ωστόσο είδε καθαρά ότι η Γαλλική Θεωρία, όταν μεταλαμπαδεύτηκε στην Αμερική βρήκε εκεί εύφορο έδαφος. Και τα εκεί ισχυρά ρεύματα σκέψης δεν ενδιαφέρθηκαν ιδιαίτερα να την ανασκευάσουν. Αντίθετα, η Γαλλική Θεωρία δεν μακροημέρευσε στην γενέτειρα Γαλλία, ενώ στη Γερμανία των προγόνων της εμποδίστηκε εξαρχής. Συνέπεσε με την εποχή που η, επιδραστική τότε, Κριτική Θεωρία, χάρις στο έργο του Χάμπερμας και άλλων της «δεύτερης γενιάς» της, μόλις είχε αποκτήσει για πρώτη φορά γερά κανονιστικά θεμέλια, ενώ επιχειρούσε να θεμελιώσει «οντολογικά» την ουσιαστική (μη εργαλειακή) ορθολογικότητα στην διυποκειμενική αλληλεπίδραση. Αυτό την έφερνε αυτόματα σε σύγκρουση με την απέχθεια της Γαλλικής Θεωρίας για κάθε είδος αξιολογικής και οντολογικής θεμελίωσης της θεωρίας και της πράξης.

Στην Ελλάδα, η «σχολή Αλτουσέρ» ως παράπλευρος κλάδος της Γαλλικής Θεωρίας, απόκτησε νωρίς επιρροή. Ωστόσο επέδρασε μόνον στενά πολιτικά και αγρίως παραναγνωσμένη. Παρά τις δύο μοναχικές εξαιρέσεις του Νίκου Πουλαντζά και του Άγγελου Ελεφάντη, οι οποίοι είχαν ευρύτερους πνευματικούς ορίζοντες και, καθένας με τον τρόπο του, αξιοποίησαν από αυτήν ό,τι μπορούσε να αξιοποιηθεί στις πραγματικές της δυνατότητες, ο «ελληνικής κοπής πολιτικός Αλτουσέρ» δεν ήταν ελιτιστής όπως ο πραγματικός, αλλά προέκυψε αναρχοαριστερίστας ή «αριστερός λαϊκιστής». Μόνη ομοιότητα με τον αυθεντικό Γάλλο ήταν το αδιέξοδο της πολιτικών παραγώγων τους. 

Τα επίμαχα προϊόντα της ωριμασμένης Γαλλικής Θεωρίας - ηθικός και πολιτικός σχετικισμός, «πολιτισμικές σπουδές», «μετααποικιοκρατικές» θεωρίες, queer ιδεολογήματα, μαζί με το βαθύ αντιανθρωπιστικό-αποδομητικό πλαίσιο, μάς ήρθαν πολύ αργότερα, όταν οι Έλληνες έπαψαν να κάνουν μεταπτυχικά στην Γαλλία και στράφηκαν προς την Αμερική και Βρετανία. Μιά επαλήθευση της διάγνωσης του Κυσέ; Στην περίοδο της ελληνικής χρεοκοπίας (2009-2015), φορείς πολιτικής έρευνας υποτίθεται σοβαροί, όπως π.χ. το Ινστιτούτο Νίκου Πουλαντζά, κατακλύζονταν από παρουσίες και δημοσιεύσεις πρώτων ονομάτων της αγγλοσαξωνικά ωριμασμένης Γαλλικής Θεωρίας και παρακλαδιών της, π.χ. της περιβόητης «σχολής του Έσσεξ». Η επιρροή συνεχίζεται, όχι μόνον σε αναρχοαυτόνομους κύκλους αλλά και σε όσους λίγους έχουν απομείνει στην λεγόμενη ριζοσπαστική Αριστερά να βλέπουν και λίγο έξω από τα ελληνικά σύνορα.

Εν τω μεταξύ, η επιρροή της Γαλλικής Θεωρίας στα αμερικανικά Πανεπιστήμια, και κυρίως τα ανορθολογικά, μηδενιστικά παρεπόμενα της στην κοινωνία και στην πολιτική, διάνοιξαν έδαφος και έδωσαν την ευκαιρία να σαλπίσουν την γενική επίθεση τους οι σύγχρονοι κληρονόμοι των «πιο σκοτεινών, των πραγματικά μηδενιστικών σκοτεινών στοχαστών της αστικής τάξης» (Χάμπερμας), δηλαδή το ιδεολογικό ιερατείο των MAGA και οι εν Ευρώπη μιμητές του. Η άσπονδη εχθρότητα της «αντισυστημικής Ακροδεξιάς» εναντίον των «Woke» φιλελεύθερων και αριστερών κρύβει τον παράδοξο μεταξύ τους ανταγωνισμό για deregulation, disruption, αντικρατισμό, αποδόμηση και το κοινό αντι-κανονιστικό, αντι-αξιολογικό μένος. Είναι σαν ανταγωνιστική συνεργασία στο πεδίο του ανορθολογισμού και μηδενισμού. Φυσικά οι πρώτοι είναι ανίκητοι. 

Υπάρχουν άραγε συγγενικοί δεσμοί; Τι σχέση έχουν οι δύο βασιλικοί οίκοι, του Οίκου των Πολιτισμικών Πολεμιστών και των Μεγάλων Πατρίδων αφενός, και του Οίκου των Χρήσιμων Ηλίθιων Εξεγερμένων αφετέρου; Μιντιακά προγεφυρώματα του αναρχοκαπιταλισμού στην Ευρώπη όπως ο Ουλφ Πόσαρντ (Ulf Poschardt), υψηλά ιστάμενος στο πετρελαιοκίνητο μιντιακό συγκρότημα Springer SE, εκδότης της εφημερίδας Welt, του Politico και του Business Insider, μάς βάζουν ιδέες.

Το τελευταίο βιβλίο του υπό τον υποδειγματικά αποδομητικό τίτλο Shitbürgertum («Σκατομπουρζουαζία») είναι «αφιερωμένο» στους ορθολογιστές, μη μηδενιστές αστούς. Σ' εκείνους που δεν υποκλίνονται στον Τραμπ, στον Μασκ, στην AfD και στα ορυκτά καύσιμα. Le jeune homme conservateur, rebelle d'extrême droite, επίμονος προπαγανδιστής του μονοδιάστατου συστήματος πολιτικών συντεταγμένων όσο οι Αμερικανοί ομοϊδεάτες του, αποκαλεί τους εχθρούς αστούς «αριστερούς» αστούς: «Ωφελούνται από το κράτος και τους θεσμούς του και άρα θέλουν να το επεκτείνουν συνεχώς [...] επιχειρηματολογούν με ηθικά επιχειρήματα και θέλουν να απαγορεύουν και να ρυθμίζουν τα πάντα, άν και νοιάζονται μόνον για τον εαυτό τους». Ο Ουλφ Πόσαρντ, όπως και άλλοι του Οίκου του, στην νεότητα τους ξέπλυναν το μυαλό τους με ποτάμια «Γαλλικής Θεωρίας». Τώρα, τα «Γαλλικά» που ακούν από αυτήν οι ορθολογιστές αστοί συνεχίζονται δριμύτερα.Τυχαίο;

Γ. Ρ.

 

Μολονότι οι επιδράσεις της «Γαλλικής Θεωρίας» φτάνουν μέχρι και στα οροπέδια των Άνδεων ή στις πλαγιές του όρους Φούτζι, την πολιτισμική της γενεαλογία πρέπει να την αναζητήσουμε σε έδαφος πολύ πιο κοντινό στην πατρίδα μας την Γαλλία: Ακριβώς στην απέναντι πλευρά του Ρήνου. Στην Γερμανία, υποδέχτηκαν κριτικά τον γαλλικό «νεοστρουκτουραλισμό». Άν και εκεί ήρθε μόνον από μικρό αριθμό πηγών της, ωστόσο η κριτική αντιμετώπιση της ήταν πιο έντονη και προχώρησε σε μεγαλύτερο βάθος, συγκρινόμενη με την κριτική που της έγινε στις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι παγκόσμιες διαδρομές της γαλλικής σκέψης στην δεκαετία του 1970 μας οδηγούν, εν τέλει, στην Γερμανία και στην δική της φιλοσοφική παράδοση, για την οποία η Γαλλική Θεωρία έδρασε μερικές φορές ως απλός πολιτισμικός διερμηνέας. Η γαλλική διαμεσολάβηση έδωσε την ευκαιρία στην κληρονομιά του Μαρξ, του Χέγκελ, του Νίτσε και του Χάιντεγκερ να συζητηθεί στα ισπανικά, στα ιαπωνικά, ή στις πολλές ποικιλίες της αγγλικής γλώσσας οι οποίες ομιλούνται σε πανεπιστημιουπόλεις όλου του κόσμου. Άλλωστε, όλες οι συνεισφορές της Γαλλικής Θεωρίας, από τον Φουκώ μέχρι τον Ντεριντά, αντιπροσώπευαν, πριν απ' όλα, έναν κριτικό διάλογο με τους δύο κύριους κλάδους της γερμανικής φιλοσοφικής παράδοσης, την χουσερλιανής ή φαινομενολογικής αφενός και της εγελιανής-μαρξιστικής αφετέρου, οι οποίες είχαν εισαχθεί στα γαλλικά πανεπιστήμια από την προηγούμενη γενιά, κατά την περίοδο μεταξύ των δύο παγκοσμίων πολέμων. Αν και στην δεκαετία του 1980, οι Γάλλοι επικριτές της προσπάθησαν να δαιμονοποιήσουν την τετράδα των Νίτσε, Χάιντεγκερ, Μαρξ και του Αυστριακού, δηλαδή επίσης γερμανόφωνου Φρόιντ (δηλαδή τις θεωρούμενες ως πηγές όλης της Γαλλικής Θεωρίας), με το απλουστευτικό και αναγωγιστικό επιχείρημα ότι η «σκέψη του '68» απλώς «παρέτεινε δουλικά» την ζωή αυτού του «γερμανικού αντιανθρωπισμού»1, θα ήταν πιο ακριβές να περιγραφεί η Γαλλική Θεωρία ως μια δημιουργική επανανάγνωση αυτών των τεσσάρων Γερμανών στοχαστών (με ενσωμάτωση και άλλων πολύ διαφορετικών επιρροών), παρά ως συνέχεια της δομιστικής κριτικής [της αρχικής, π.χ. του Κλωντ Λέβι Στρως] ή της γαλλικής φαινομενολογίας.

Οι Αμερικανοί αντίπαλοί της δεν έκαναν λάθος όταν συνέκριναν την Γαλλική Θεωρία με «επιλεκτική ανάγνωση» και «επιθετική επανανάγνωση» των τεσσάρων «ουσιωδών γερμανικών πηγών».2 Επομένως, αυτό που έλαβε χώρα στις Ηνωμένες Πολιτείες ήταν μια αμερικανική ερμηνεία των γαλλικών αναγνώσεων της γερμανικής φιλοσοφίας.

Michel Foucault

Υποσχέσεις και μύθοι του ψηφιακού μετασχηματισμού, Πράσινη Νέα Συμφωνία, Παγκόσμιος Νότος

Ingo Dachwitz, Sven Hilbig: Mythos grüne Digitalisierung - KI und der neue Raubbau am Globalen Süden, Blatter 9/2025, Σεπτέμβριος 2025

Ο ήχος του μέλλοντος είναι ένας χαμηλής έντασης ηλεκτρικός βόμβος. Δονεί βαθιά, μέχρι και στα κόκαλα. Εδώ στο κέντρο δεδομένων ποτέ δεν επικρατεί σιωπή. Ο χώρος είναι γεμάτος με τον μονότονο ήχο μιας χορωδίας μηχανικών ψιθύρων. Το βουητό χιλιάδων ανεμιστήρων, τα ρυθμικά κλικ των περιστρεφόμενων σκληρών δίσκων, το ήρεμο σφύριγμα του διαφύγοντος πεπιεσμένου αέρα.

Και προπαντός το συνεχές, βαθύ βουητό του συστήματος ψύξης· γιγάντιοι βιομηχανικοί ανεμιστήρες στο βάθος, παρέχουν τις απαραίτητες υπηρεσίες τους. Χιλιάδες rack servers γεμίζουν τον απέραντο χώρο, με τους ηλεκτρικούς γίγαντες να στέκονται πλάτη με πλάτη και να σχηματίζοντας ένα φαράγγι από ατσάλι και γυαλί. Μόνο περιστασιακά ακούγονται ανθρώπινοι ήχοι ανάμεσα από τις σειρές. Συζητήσεις μεταξύ δύο τεχνικών με πνιγμένες φωνές. Ένα σύντομο τρίξιμο της μπότας τους στο πάτωμα. Το μεταλλικό κροτάλισμα ενός κατσαβιδιού όταν αγγίζει ένα περίβλημα σκληρού δίσκου. Αυτά τα ίχνη ανθρώπινης παρουσίας γρήγορα απορροφώνται από το ατελείωτο βουητό. Σ' αυτούς τους καθεδρικούς ναούς της ψηφιακής εποχής, οι μηχανές δίνουν τον τόνο. Η ηλεκτρική τους χορωδία είναι η συνεχής προσευχή. Ο θεός που υπηρετούν ονομάζεται πρόοδος.

Ευρωσκεπτικιστές κατά λάθος

Στην Ελλάδα, ουκ ολίγοι θεωρητικά φιλοευρωπαίοι ποικίλων πολιτικο-ιδεολογικών αποχρώσεων - δημοσιολογούντες εξ επαγγέλματος, άλλοι πολιτικολογούντες δημοσίως αλλά και επαγγελματίες πολιτικοί - συνηθίζουν να καταγγέλουν διαρκώς και με κάθε ευκαιρία, την βραδύτητα και «νωχέλεια» στην λήψη αποφάσεων της ΕΕ, τον Ενωσιακό πολιτικό πολιτισμό της επιφυλακτικότητας, την πολιτική αναποτελεσματικότητα και κυρίως τις ασυνεννοησίες μεταξύ των κρατών-μελών της Ένωσης. Αυτό έχει την ιστορία του, σε συχνές περιπτώσεις έχει και το δίκιο του, όμως έχει μετεξελιχθεί σε ένα είδος αντανακλαστικής πολιτικής αντίδρασης, χωρίς να περνά από συνειδητές λειτουργίες του εγκεφάλου. 

Και έτσι, συνήθως παρά την θέλησή τους, οι φίλοι της Ευρώπης αυτού του είδους εύκολα καταλήγουν να δυσφημούν ο,τιδήποτε συμβαίνει στην ΕΕ. Τελικά, διαρκώς επαναλαμβανόμενοι, με αυτόν τον επίμονο κατά λάθος ευρωσκεπτικισμό γίνονται χρήσιμοι ηλίθιοι, γενναιόδωροι χορηγοί των συνειδητών αντιευρωπαίων, όσων ξέρουν καλά τι κάνουν και γιατί το κάνουν. Εκείνων που το κάνουν συστηματικά, εκκινώντας και αυτοί από εξίσου ποικίλες θέσεις εντός του ελληνικού πολιτικού φάσματος.

Φταίει ο πολιτικός χαρακτήρας των Ελλήνων, θα πουν μερικοί. Πάρα πολλά, και πολύ ποικίλων πολιτικών προτιμήσεων ελληνικά πολιτικά όντα, αγαπούν πολύ το «εδώ και τώρα», είναι αιώνιοι επιθυμητές «ισχυρών ηγετών» και εντυπωσιακών χειρονομιών, είναι χρονίως εγκλωβισμένοι σε ημιαληθείς κοινοτοπίες και εντυπωσιάζονται αφελώς από κουφιοκέφαλα στερεότυπα. Πάντα βιαστικοί, αδιόρθωτα επιπόλαιοι. Στις πιο αθώες περιπτώσεις, «στα τρελά τους όνειρα δοσμένοι, πάντα γελαστοί και γελασμένοι», κατά πως έλεγε ο Άλκης Αλκαίος με την φωνή του Δημήτρη Μητροπάνου - καλά να είναι εκεί που είναι οι δυό σπουδαίοι του πρόσφατου ελληνικού λαϊκού πολιτισμού υψηλού επιπέδου. Προς μεγάλη χαρά των άλλων, των μη αθώων.

Τζων Ράσκιν: Unto This Last («Θέλω δὲ τούτῳ τῷ ἐσχάτῳ δοῦναι ὡς καὶ σοί», Ματθ. 20,14)

Τι μπορεί να σημαίνει «δίκαιη ανταμοιβή» της εργασίας; Ποιός κρίνει τι είναι δίκαιο; Ποιός αξιολογεί; Ποιός ορίζει κανόνες; Ποιός διασφαλίζει να εφαρμόζονται; Έχει ρόλο το κράτος; Είναι ανάγκη να υπάρχει ως κράτος πρόνοιας; Είναι η δημοκρατική πολιτική αυτή που πρέπει να ορίζει τους κανόνες;

Υπήρχαν πάντα εποχές όπως η τωρινή, στις οποίες πολλοί επικαλέστηκαν «αξιοκρατία» (meritocracy)· άλλοτε την έβλεπαν και υπό πρίσμα ηθοπλαστικό, τώρα εννοούν ένα είδος προσοντοκρατίας.

Άλλοτε, στην αναζήτηση αριστείας επικαλούνταν γνώσεις (knowledge) και ικανότητα (ability), τώρα μιλούν μόνον για δεξιότητες (skills). Σβήνοντας από τον λογαριασμό τους πιο συμπεριληπτικούς όρους αξιοσύνη, γνώσεις και ικανότητα, παραβλέπουν πόσο απόλυτα εξαρτημένο είναι αυτό που θεωρείται προσόν και δεξιότητα ενός ατόμου από το προϊόν της εργασίας του και μόνον, και από το πού καταλήγει αυτό το προϊόν. 

John Ruskin - αυτοπροσωπογραφία

Μίχαελ Ζάουγκα: Ο Τραμπ χτίζει μιαν εξουσία ολιγαρχών κατά τα πρότυπα του Πούτιν

Michael Sauga: Vorbild Putin - Trump baut eine Herrschaft der Oligarchen, Der Spiegel, 9.9.2025

https://archive.md/TH1ZZ

 

Η συμμαχία του τεχνολογικού εταιρικού κόσμου με τον Ντόναλντ Τραμπ θυμίζει μοιραία την ολιγαρχία του Βλαντίμιρ Πούτιν στη Ρωσία. Αυτή η συγκέντρωση εξουσίας αποτελεί τεράστια απειλή για τον ελεύθερο κόσμο.

 

Τον Ιούλιο του 2000, λίγους μήνες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του ως Πρόεδρος, ο Βλαντίμιρ Πούτιν κάλεσε 21 Ρώσους ολιγάρχες στο Κρεμλίνο για μια σύνοδο κορυφής. Κάτω από τις κάμερες της κρατικής τηλεόρασης, η λαμπρή ομάδα σφράγισε μιαν ιστορική συμφωνία: Οι σημαντικότεροι βιομήχανοι της χώρας θα υποστήριζαν τώρα τις πολιτικές του νέου ισχυρού άνδρα στη Μόσχα. Σε αντάλλαγμα, ο ισχυρός άνδρας υποσχέθηκε να εξασφαλίσει τα περιουσιακά στοιχεία και τα οικονομικά συμφέροντα των αφεντικών. Ήταν ένα από τα πιο σημαντικά ορόσημα στην μακρά πορεία του Πούτιν για να γίνει ο απόλυτος κυρίαρχος στην Ρωσία.

Παρέλαση ολιγαρχών στην ορκωμοσία του Προέδρου Τραμπ © The Atlantic