Όλα αυτά τα έκανε μόνος του ο Τραμπ ;

Curtis Jarvin, από τους πιο λαμπρούς «Σκοτεινούς Διαφωτιστές» των ΗΠΑ του Τραμπ

1. Ο Τραμπ είναι η εκδίκηση εκείνων που έχασαν από την παγκοσμιοποίηση; Τόσο απλό;

Robert D. Kaplan: Ο Τραμπ ενσαρκώνει την εκδίκηση της παγκοσμιοποίησης. Έχει διασπάσει την κοινωνία των ΗΠΑ σε μια κοσμοπολίτικη ελίτ, δικτυωμένη σε όλον τον πλανήτη και σε εκείνους που αισθάνονται πολιτισμικά και οικονομικά αποκλεισμένοι από την παγκοσμιοποίηση. Οι δεύτεροι αντεπιτέθηκαν ψηφίζοντας Τραμπ. Χωρίς την παγκοσμιοποίηση, δεν θα υπήρχε Τραμπ, ούτε πολιτικοί όπως ο Όρμπαν στην Ευρώπη. Επίσης η τεχνολογική επανάσταση στα Μέσα Επικοινωνίας βοήθησε πολύ τον Τραμπ να ανέλθει στην εξουσία. 
 

ZEIT ONLINE: Πώς;
Kaplan: Χωρίς τα Μέσα κοινωνικής δικτύωσης, το φαινόμενο Τραμπ θα ήταν κάτι αδιανόητο. Τα Μέσα κοινωνικής δικτύωσης επιβραβεύουν τα άκρα, τις συναισθηματικές αντιδράσεις και τις απλοικές απαντήσεις. Αυτό, τα καθιστά φυσικούς εχθρούς της φιλελεύθερης δημοκρατίας. Στην εποχή της τυπογραφίας και της γραφομηχανής οι ΗΠΑ ήταν πιο υγιής δημοκρατία από όσο είναι σήμερα.

Robert D. Kaplan: "Trump verkörpert die Rache an der Globalisierung" (Die Zeit, 24.6.2025)

Donald Trump, Peter Thiel

2. Όλα αυτά τα  έκανε μόνος του ο Τραμπ ;

Ο «ρεαλιστής» Ρόμπερτ Κάπλαν εδώ και δεκαετίες παρατηρεί τις ΗΠΑ και τις κατευθύνσεις τους εντός της διεθνούς πολιτικής (μάλιστα, συμμετείχε ενεργά και στην χάραξη τέτοιων κρίσιμων κατευθύνσεων), υπό οπτική γωνία επιλεκτική και κυκλοθυμική. Έτσι, εξοπλισμένος με τέτοιο είδος ρεαλισμού, παραβλέπει την προϊστορία των σημερινών εξελίξεων στις ΗΠΑ, δηλαδή την μακρά προετοιμασία του «Τραμπισμού πριν τον Τραμπ».

Παραβλέπει, π.χ., την χρήση της «μονοπολικής στιγμής» (The Unipolar Moment, όρος για την γεωπολιτική ανατροπή του 1989, του Charles Krauthammer μετριοπαθούς φιλελεύθερου ο οποίος μεταλλάχθηκε σε νεοσυντηρητικό), από πολλούς πριν τον Τραμπ προπαντός από τους νεοσυντηρητικούς, ως βάσης για την οικοδόμηση μιας ιδεολογίας μονοπολικού κόσμου, με μοναδικό πόλο ισχύος τις ΗΠΑ.

Κατά παράδοξο τρόπο, αυτή προβλήθηκε την στιγμή που άρχιζε η ραγδαία άνοδος της Κίνας. Πράγμα που δείχνει, μεταξύ άλλων, ότι ήδη από τα χρόνια του 1970, με το «δόγμα Κίσσιγκερ» (το πολιτικό, οικονομικό και τεχνολογικό άνοιγμα των ΗΠΑ προς την Κίνα για να απομονωθεί η ΕΣΣΔ), μακροπρόθεσμα οι ΗΠΑ υπονόμευαν την παγκόσμια ηγεμονία τους.

Αυτό διέφευγε της προσοχής και του έτερου «Αμερικανού Μακιαβέλι», του Ζμπίγκνιου Μπρζεζίνσκι, ακόμη και το 1997 (Η Μεγάλη Σκακιέρα). Βλ. και την πολύ περιεκτική κριτική του Χέλμουτ Σμιτ στην Zeit (31.10.1997). Έγραφε τότε ο Σμιτ: Ο Μπρζεζίνσκι «υποεκτιμά έντονα» την δυναμική της Κίνας. Έγραφε όμως και πράγματα ακόμη πιο σημαντικά. Ότι ο Μπρζεζίνσκι παραβλέπει την «απειλητική για την ζωή βλάβη της ατμόσφαιρας και των ωκεανών, ενώ τις μελλοντικές επιπτώσεις της ηλεκτρονικής παγκοσμιοποίησης δεν τις αξιολογεί επαρκώς».

Ιδού και το κρυστάλλινο συμπέρασμα του Σμιτ εν έτει 1997: Για τους πολίτες της ηπειρωτικής Ευρώπης, «η υποστηριζόμενη από τον Μπρζεζίνσκι αξίωση των ΗΠΑ να κυριαρχούν, πρέπει να γίνει ένα επιπλέον κίνητρο για την περαιτέρω ενδυνάμωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς την κατεύθυνση μιας αυτοπροσδιοριζόμενης Ευρώπης». Δυστυχώς ο Σμιτ δεν εισακούσθηκε έγκαιρα από τις τρείς πιο ισχυρές πολιτικές οικογένειες της ηπείρου μας. Ούτε από την δική του την Σοσιαλιστική. Τώρα όλοι τρέχουν και δεν φτάνουν.

Εκεί, γύρω στο 2000, και ιδίως μετά την επίθεση στους Δίδυμους Πύργους, περάσαμε από την εποχή της υπερβολικής αλλά σταθερής Αμερικανικής αυτοπεποίθησης στην σπασμωδική (προπαντός για τις ΗΠΑ) εποχή της κρίσης και της μετάβασης. «Το παλιό πεθαίνει και το νέο δεν μπορεί να έρθει στον κόσμο».

Εκείνοι που τώρα πια έχουν εξολοθρευτεί πολιτικά, Ρεπουμπλικανοί νεοσυντηρητικοί και Δημοκρατικοί «δικαιωματιστές», ήταν αυτοί που προπόνησαν τους εξολοθρευτές τους. Και οι τελευταίοι προσπαθούν να τα αλλάξουν όλα στην Αμερική, επειδή ελπίζουν (μάταια!), ότι έτσι θα μπορέσει να μείνει, στα πιο βασικά, ίδια όπως ήταν κάποτε: «Η μοναδική παγκόσμια δύναμη». «Εξαιρετικά προκλητική αμερικανική αυτοπεποίθηση», το αποκαλούσε αυτό ο Χέλμουτ Σμιτ, στην κριτική του προς τον Μπρζεζίνσκι. Δεν ήταν προφήτης, απλά έβλεπε και λίγο πιο πέρα από την μύτη του.

Οι μεγάλες στιγμές της μακράς επώασης του αυγού από το οποίο βγήκε ο «Τραμπισμός» είναι πολλές: 

Π.χ. πολύ σημαντική τομή ήταν η αντίθετη στο διεθνές δίκαιο, στις αποφάσεις του ΟΗΕ και στις κυβερνήσεις των ηπειρωτικών ευρωπαϊκών δυνάμεων, απόφαση του κυβερνώντος και πανίσχυρου στις τότε ΗΠΑ νεοσυντηρητικού ρεύματος (neocons), υπό τους Μπους Τζούνιορ, Ντικ Τσένι και Ντόναλντ Ράμσφελντ να εισβάλουν στο Ιράκ το 2003, και μάλιστα με ψευδείς δικαιολογίες. 

Σύντομα, η αντίδραση στους neocons - «εξαγωγείς δημοκρατίας» ήρθε από το αντίστροφων ιδεολογικών προσήμων κοινωνικοπολιτικό κίνημα Tea Party, ως προετοιμασία της πλήρους άλωσης του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος από τους «Τραμπιστές» και της εκμηδένισης των neocons. Όμως ουσιαστικά, και σε πείσμα της ιδεολογικής αντιπαλότητας,  neocons αφενός,  Tea Party και «Τραμπιστές» αφετέρου, στρατεύτηκαν στον ίδιο αγώνα: Μονοπολισμός, America First, αντιευρωπαϊσμός.

Πίσω από αυτή την σύγκλιση των αντιθέτων εντός του Κόμματος του Ελέφαντα, διακρίνεται η πολύ πιο ευρεία σύγκλιση των απομονωτικών, εθνικολαϊκίστικων ή και λαϊκοφασιστικών κοινωνικών και πολιτικών ρευμάτων στις ΗΠΑ, με τα ισχυρά σε επιρροή «ελευθεριακά» (Libertarian) ή αναρχοκαπιταλιστικά λόμπυ και ινστιτούτα ή δεξαμενές σκέψης, καταστροφικά εργαλεία της οικονομίας ορυκτών καυσίμων κατά πρώτο λόγο. Τώρα, αυτά τα απολιθώματα της οικονομίας και της πολιτικής συμμάχησαν και με τους τεχνικο-ουτοπιστές bro-ολιγάρχες της Silicon Valley, των μέσων κοινωνικοφασιστικής δικτύωσης και των μεγάλων ψηφιακών μοντέλων, των προβαλλόμενων ως τεχνητή νοημοσύνη.

Στην επώαση του Τραμπικού αυγού συνέβαλαν και πολλά άλλα πράγματα, πάντα σχετικά με πτυχές της υποτιθέμενης Αμερικανικής Μοναδικότητας ή Εξαίρεσης (American Exceptionalism), όπως αυτές αναδιπλώνονται σε εποχή ταραχής και μετάβασης.

Ας μην αυταπατώμαστε. Η εξελικτική ιστορία του America First και του MAGA κράτησε πολλά χρόνια. Σε τελευταία ανάλυση, βλέπουμε τώρα πιο καθαρά, πώς, ειδικά στις ΗΠΑ, ισχυρότατες και πολύ ποικίλες κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις, κατέληξαν να αντιλαμβάνονται την ελευθερία και τους θεσμούς της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας εντός του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής. Υπό συνταγματική τάξη πραγμάτων του 19ου Αιώνα, με νομικό και πολιτικό πολιτισμό ημινεωτερικού τύπου, βλέπουμε πια μια κοινωνία αγεφύρωτα πολωμένη, υλικά και πνευματικά, με πολύ μεγάλα τμήματα της (όχι μόνον του ενός πόλου) βυθισμένα σε καταστροφική πολιτισμική παρακμή. 

Βλέπουμε επίσης την ένωση παλιών, πολύ «προσγειωμένων» οικονομικών-ιδεολογικών ελίτ με τους νέους ολιγάρχες του τεχνικο-ουτοπισμού και «επιταχυντισμού» (accelerationism). Βάση της είναι η σύμπραξη επενδυτικών κεφαλαίων τα οποία συρρέουν αφενός στις εταιρείες των βαρώνων-ληστών του πετρελαίου και αφετέρου στα ολιγοπωλιακά μεγαθήρια, αλλά και σε νεοφυείς, της Silicon Valley.

Αυτό το καθόλου λαμπερό μείγμα από υδρογονάνθρακες και πυρίτιο επιχειρούν να το επιχρυσώσουν με αντιανθρωπιστικές και μηδενιστικές ιδεολογίες, ενίοτε και με οράματα Αποκαλυψιακά ή εσχατολογικά, οδηγητές-μάνατζερς τύπου Elon Musk, Peter Thiel, Curtis Yarvin, Marc Andreessen και άλλοι της αδελφότητας. Επίσης μεταστραφέντες με παρελθόν, π.χ. ο Michael Anton, εκ της Black Rock προερχόμενος (πρώην εκτελεστικός), λογογράφος του Ρούπερτ Μέρντοχ και σύμβουλος της κυβέρνησης Μπους του Νεώτερου. Οι πιο πολλοί τεχνικο-ουτοπιστές προφήτες επικαλούνται πιστά την αθεϊστική θρησκεία τους. Μερικοί, π.χ. ο Peter Thiel, ο ομόφυλος σύζυγος του οποίου διετέλεσε επίσης διαχειριστής χαρτοφυλακίων της Black Rock, επικαλούνται έναν «ετερόδοξο Χριστιανισμό», εμφανώς χωρίς Χριστό. Στο έτερο ημισφαίριο, το άλλο μισό της εφόδου των ολιγαρχών προς τον ουρανό προτιμά αυλικούς φιλοσόφους χωρίς γιγαντιαίο πακέτο μετοχών, τύπου Αλεξάντρ Ντούγκιν.

Πίσω από τις υστερικές φωνές των οραματιστών ιδεολόγων-μάνατζερς καγχάζουν παλιοί γνώριμοι με μεγάλη ιστορία. Έρχονται κυρίως από τον Μεσοπόλεμο, αλλά και από το δεύτερο μισό του 20ό Αιώνα: «Νεαροί συντηρητικοί» (Jungkonservativen) επαναστάτες του ανορθολογισμού και του αντι-Διαφωτισμού ή «Σκοτεινού Διαφωτισμού», όπως οι Καρλ Σμιτ, Όσβαλντ Σπένγκλερ, Μάρτιν Χάιντεγκερ. Σταθερά λάμπει και η παράδοξη μαγική εικόνα του παλαιοσυντηρητικού Leo Strauss, στοχαστή όχι απολυταρχικού αλλά σαφώς  ολιγαρχικού, όχι φιλο-ολοκληρωτικού αλλά σαφώς αντι-Διαφωτιστή, με τον οποίο έχουν εμμονή στην Αμερική τόσο οι νεοσυντηρητικοί όσο και οι άσπονδοι εχθροί τους, οι «νεαροί συντηρητικοί» επαναστάτες MAGA.

Πολλά επεισόδια αυτής της παλιάς ιστορίας, και το σημερινό της αδιέξοδο, εξιστορεί ο Timothy Snyder στο βιβλίο του On Freedom. 

Γιώργος Β. Ριτζούλης

P. Thiel, στο παλαιοσυντηρητικό Ινστιτούτο Hoover

 

*

Peter Thiel and the Antichrist  (συνέντευξη στον Ross Douthat, New York Times, 26.6.2025)

Τεχνολογία, παιχνίδια πολιτικής ισχύος και εξουσίας, Τεχνητή Νοημοσύνη, εποικισμός του πλανήτη  Άρη, οράματα αθανασίας, ο Αντίχριστος. Αθεράπευτες εμμονές και υπέρτατοι φόβοι, όπως η Γκρέτα Τούνμπεργκ, η «σοσιαλιστική κυβέρνηση» των ΗΠΑ (π.χ. του Ομπάμα, του Μπάιντεν) και προπαντός η «παγκόσμια κυβέρνηση».

Μπερντ Ούλριχ: Πετρέλαιο, αίμα και ασχετοσύνη - Οι εμμονές των ΗΠΑ με την Μέση Ανατολή

Bernd Ulrich: Öl, Blut und keine Ahnung, Die Zeit, 23.6.2025

 

O μακροχρόνιος παρεμβατισμός της Αμερικής στην Μέση Ανατολή απέτυχε. Όμως αυτό δεν σημαίνει ότι τελείωσε. Ο Τραμπ βομβαρδίζει και καυχιέται, λες και δεν ξέρει την προïστορία. Οι ΗΠΑ κάνουν συνεχώς τα ίδια λάθη στην Μέση Ανατολή. Παραβλέπουν πέντε σημαντικά μαθήματα.

Τα πράγματα στη Μέση Ανατολή συνήθως φαίνονται διαφορετικά από ό,τι είναι πραγματικά. Εξελίσσονται διαφορετικά από τους σχεδιασμούς και έχουν παρενέργειες πολύ πιο εκτεταμένες από οποιεσδήποτε προβλέψεις. Όμως αυτό δεν οφείλεται σε κανένα πραγματικό ή φανταστικό χαρακτηριστικό της «Ανατολής». Δεν υπάρχει καμιά οφθαλμαπάτη, ούτε φταίει η αποπνικτική ζέστη ή το πολύβουο παζάρι. μάλλον, Αυτή που συνεχίζει να πέφτει πάνω στα ίδια λάθη ξανά και ξανά είναι η ίδια η Δύση. Έχει συμφέροντα στην περιοχή, αλλά δεν έχει κανένα ενδιαφέρον γι' αυτήν.

Από αυτή την άποψη, το ερώτημα εάν η είσοδος των ΗΠΑ στον πόλεμο του Ισραήλ εναντίον του Ιράν ήταν δικαιολογημένη ή όχι, είναι σχεδόν άκυρο. Διότι ακόμη και αν το κίνητρο ήταν λογικό και έντιμο, οι συνέπειες μπορεί να είναι εντελώς παράλογες και αθέμιτες. Το αν η ρίψη αυτών των γιγαντιαίων βομβών από γιγαντιαία αεροπλάνα, θα έχει το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα (πυρηνικό αποκεφαλισμό του Ιράν) ή όχι, καθώς και αν τελικά θα έχουν και άλλες, εντελώς διαφορετικές συνέπειες, κανείς δεν το ξέρει ακόμη. Επομένως, λίγη επιφυλακτικότητα και ταπεινοφροσύνη θα ήταν καλός οδηγός. Ωστόσο, η ταπεινοφροσύνη είναι ακριβώς η ιδιότητα που λείπει από την πολιτική της Δύσης εδώ και 80 χρόνια ή και περισσότερο. Αν βέβαια παραβλέψουμε το γεγονός ότι η «ταπεινοφροσύνη» είναι λέξη άγνωστη για τον πολέμαρχο Τραμπ.

Αντίθετα με την ψευδαισθητική εικόνα που χωρίζει τον πλανήτη σε «Δύση» και σε «μη Δύση», «ο κόσμος στον οποίο η Ρωσία εισβάλλει και βασανίζει και ο κόσμος στον οποίο η Αμερική παράγει φτώχεια και εξευτελισμούς είναι ένας και ο αυτός κόσμος», ο μοναδικός που υπάρχει στην πραγματικότητα (Timothy Snyder, «Εμείς ενάντια στον κόσμο όλο - Τι κοινό έχουν η Ρωσία του Πούτιν και οι ΗΠΑ του Ντόναλντ Τραμπ»)  
  Η άρνηση των αξιών οικουμενικής ισχύος έγινε πάλι, στον 21ο αιώνα, μόδα και θανατηφόρο πολιτικό δηλητήριο. Υπάρχουν «δύο κόσμοι», ο κόσμος των «δικών μας» (στους οποίους οφείλουμε αλληλεγγύη) και ο κόσμος «των άλλων» (“αυτοί, αφού δεν είναι «δικοί μας», καλά να πάθουν” !). Η Γκρέτα Τούνμπεργκ υποστηρίζει και τους Ουκρανούς και τους Παλαιστίνιους; «Ακατανόητο»!

Πολλά συμφέροντα στην περιοχή – μηδενικό ενδιαφέρον για την περιοχή
Η θεμελιώδης αντίφαση της όλης δυτικής πολιτικής στην Μέση Ανατολή είναι η εξής: Η Δύση έχει συμφέροντα στην περιοχή αυτή, αλλά κανένα ενδιαφέρον για την ίδια την περιοχή. Αυτό οδηγεί για άλλη μια φορά στην μάταιη δράση. Ανεξάρτητα από το πόσο μεγάλες είναι οι βόμβες. Και ίσως, μέρος αυτής της έλλειψης ενδιαφέροντος είναι ακόμη και η ασάφεια στην ορολογία: Στις γερμανόφωνες χώρες λόγου χάρη [και όχι μόνον], δεν είναι καν απολύτως σαφές ποιές χώρες και ποιόν γεωγραφικό χώρο αποκαλούμε «Μέση Ανατολή», ποιόν «Εγγύς Ανατολή» και ποιόν «Εγγύς και Μέση Ανατολή».

 

Ντόναλντ Τραμπ: «Μπορεί να το κάνω, μπορεί όχι» - Άντον Χόφραϊτερ: «Τα λόγια του Τραμπ δεν έχουν καμιά αξία»

Αnton Hofreiter “Das mag eine bittere Erkenntnis sein, aber das Völkerrecht gilt auch für
Schurkenstaaten„, Die Welt, 18.6.2025

  

[...] 

WELT: Ας στραφούμε στη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή. Ο Καγκελάριος Μερτς υποστήριξε σαφώς τις ενέργειες του Ισραήλ. Είπε: «Αυτή είναι η βρώμικη δουλειά και το Ισραήλ την κάνει για χάρη όλων μας». Πώς βλέπετε από την σκοπιά του κόμματος των Πρασίνων, αυτήν την σε μέγιστο βαθμό στήριξη του Καγκελάριου Μερτς προς το Ισραήλ;
Άντον Χόφραϊτερ: Νομίζω ότι η επιλογή των λέξεων φανερώνει πολιτική ανεπάρκεια, επιπολαιότητα. Ένα πράγμα δεν πρέπει να ξεχνάμε: Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, το 80 έως 90 % των ανθρώπων στο Ιράν αντιτίθενται στο ισλαμιστικό καθεστώς τρόμου το οποίο κατέχει την εξουσία εκεί. Εξ αιτίας των επιθέσεων του Ισραήλ στο Ιράν πεθαίνουν εκεί και άμαχοι, σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμη και άνθρωποι που αντιτίθενται σθεναρά στο καθεστώς των μουλάδων. Γι' αυτό πρέπει πάντα να είμαστε πολύ, πολύ προσεκτικοί στην επιλογή των λέξεων που χρησιμοποιούμε. Αλλά φυσικά, πολλοί άνθρωποι σ' αυτόν τον κόσμο, και ιδιαίτερα άνθρωποι στο Ιράν και στο Ισραήλ, θα επιθυμούσαν να πέσει το καθεστώς των μουλάδων.

   

WELT: Και ποιός είναι ο σωστός τρόπο; Να χρησιμοποιηθούν όλα τα στρατιωτικά μέσα;
Άντον Χόφραϊτερ: Σχετικά με αυτό υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα, απλά και μόνον επειδή δεν γνωρίζουμε τι ακριβώς συμβαίνει στο Ιράν. Επίσης δεν ξέρουμε αν αυτό που κάνει το Ισραήλ τώρα, βοηθά πράγματι στο να εμποδιστεί το Ιράν να αναπτύξει πυρηνικές βόμβες ή αντίθετα, στην πραγματικότητα μπορεί να παρακινήσει το Ιράν να επιδιώξει με ακόμη μεγαλύτερη ενεργητικότητα την ανάπτυξη πυρηνικών όπλων. Κανείς δεν πρέπει να ξεχνά: Ο ισραηλινός στρατός έχει μεγάλες ικανότητες, αλλά όχι την ικανότητα να χρησιμοποιεί όπλα διάρρηξης υπόγειων οχυρωμένων καταφυγίων. Δεν έχουν ούτε αεροσκάφη ούτε όπλα κατάλληλα γι' αυτό. Μόνον οι ΗΠΑ τα έχουν. Με βάση όσα γνωρίζουμε - και πρέπει να είμαστε προσεκτικοί εδώ - έχουν συμβεί καταστροφές ορισμένων εγκαταστάσεων οι οποίες βρίσκονται στην επιφάνεια του εδάφους, όμως εγκαταστάσεις πυρηνικού εμπλουτισμού του Ιράν υπόγειες, σε οχυρωμένα καταφύγια βαθιά μέσα στο βουνό, δεν έχουν ακόμη καταστραφεί. Και το Ισραήλ δεν έχει τις δυνατότητες να τις καταστρέψει.

   

WELT: Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ υπαινίχθηκε ελαφρά τη καρδία ότι οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να δολοφονήσουν τον Ανώτατο Ηγέτη του Ιράν Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ. Τι πιστεύετε γι' αυτό;
Άντον Χόφραϊτερ: Φυσικά, αυτό είναι αντίθετο με το διεθνές δίκαιο. Μπορεί να είναι πικρό να το συνειδητοποιείς, αλλά το διεθνές δίκαιο ισχύει και για τα άνομα κράτη· και είναι αδιανόητο να δολοφονηθεί ένας δικτάτορας, ή πείτε τον όπως θέλετε, ένας ισλαμιστής εξουσιαστής ενός άνομου κράτους. Δημιουργεί ένα βαρύ, πολύ βαρύ προηγούμενο. Αυτό μπορεί να έχει επακόλουθα προς κάθε είδους κατευθύνσεις μετά. 

Και προπαντός, νομίζω ότι ένα πράγμα δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε, ειδικά όσον αφορά δηλώσεις του Ντόναλντ Τραμπ. Τα λόγια του Τραμπ δεν έχουν καμιά αξία. Και πιστεύω ότι αυτό πρέπει να είναι μια προειδοποίηση προς όλους μας, προειδοποίηση προς το Ισραήλ, προειδοποίηση και προς την Ευρώπη: Δεν μπορείτε να βασίζεστε στον Τραμπ. Ακόμα και αν έχετε μια φαινομενικά καλή συζήτηση μαζί του. Ακόμα κι αν φαίνεται να έχετε την υποστήριξή του, αυτό μπορεί να αλλάξει μέσα σε πέντε λεπτά. Το πρωταρχικό μάθημα από την τελευταία Σύνοδο Κορυφής της G7 είναι το εξής: Η Ευρώπη, όσον αφορά την ασφάλειά της, είναι μόνη. Και πρέπει επιτέλους να μάθουμε να φροντίζουμε για την δική μας ασφάλεια - ανεξάρτητα από το αν πρόκειται για την Ουκρανία ή για τους νότιους γείτονές μας. Και πιστεύω ότι ακόμη και το Ισραήλ πρέπει να θέτει στον εαυτό του παρόμοια ερωτήματα. Όσο άσχημη κι αν είναι η κατάσταση, πρέπει να την αντιμετωπίσουμε με πολλή σοβαρότητα.

Νιλς Μάρκβαρντ: Πούτιν, Τραμπ, Νετανιάχου - Όλο και μεγαλύτερη κλιμάκωση επειδή και οι 3 την έχουν ανάγκη

 Nils Markwardt: Sie brauchen die Eskalation, Die Zeit, 13.6.2025

 

Η Αμερική υπό τον Τραμπ, η επιθετικότητα του Πούτιν, οι πόλεμοι του Ισραήλ: Αυτές οι διαφορετικές αλλά ταυτόχρονες συγκρούσεις συνδέονται μεταξύ τους και δημιουργούν έναν φλεγόμενο κόσμο; Όχι, ωστόσο τις ενώνει μια συγκεκριμένη λογική.

Καθώς βλέπουμε τώρα τις ειδήσεις, αυτές μπορεί να δημιουργούν την αίσθηση ότι βρισκόμαστε σε ένα είδος  κατάστασης έκτακτης ανάγκης παγκόσμιας κλίμακας. Ο κόσμος καίγεται, έχουμε φλόγες σε τρεις ηπείρους [...]
Καταρχάς, αυτή είναι στην πραγματικότητα μόνον μια αίσθηση. Τα γεγονότα αυτά έχουν από ελάχιστη έως καμία σχέση μεταξύ τους και επομένως καμία σχέση με ένα συγκεκριμένο πνεύμα της εποχής [Zeitgeist] ή με κάποιo παγκόσμιo κλίμα. Η συνεχιζόμενη εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία, η αυταρχική διακυβέρνηση του Τραμπ και οι τακτικές κλιμάκωσης στην εξωτερική πολιτική του Νετανιάχου έχουν διαφορετικές αιτίες και διαφορετικές προϊστορίες. Επιπλέον, καθεμία κατατάσσεται ξεχωριστά από πολιτική και ηθική άποψη. Το να στέλνει ο Τραμπ την Εθνοφρουρά στο Λος Άντζελες, είναι κάτι διαφορετικό από το να θυσιάζει ο Πούτιν την ζωή εκατοντάδων χιλιάδων στρατιωτών στα πεδία μαχών της Ουκρανίας για να ικανοποιήσει τις αυτοκρατορικές φαντασιώσεις του. Ομοίως, οι στοχευμένες επιθέσεις του Ισραήλ εναντίον του Ιρανικού στρατιωτικού καθεστώτος είναι κάτι διαφορετικό από τα τρομακτικά δεινά του άμαχου πληθυσμού στη Γάζα, τα οποία συμβαίνουν με την έγκριση της κυβέρνησης Νετανιάχου, για να μη ειπωθεί κάτι χειρότερο.
Εν ολίγοις: Αυτό που φαίνεται στις ειδήσεις σαν ένα και το αυτό φριχτό μπάχαλο παγκόσμιας κλίμακας, στην πραγματικότητα είναι, καταρχάς, διαφορετικές συγκρούσεις, οι οποίες συμβαίνουν ταυτόχρονα. Επομένως, δεν είναι τόσο απλό, δεν έχουμε μπροστά μας κομμάτια ενός και του αυτού παζλ, ενός γεωπολιτικού όλου.
Και όμως, όλες αυτές οι συγκρούσεις έχουν κάτι κοινό. Πρώτον, αλληλεπιδρούν. Και το κάνουν αυτό με πολλούς τρόπους· ήδη συμβαίνει, απλώς επειδή καθεμιά σύγκρουση αποσπά την προσοχή των μέσων ενημέρωσης από τις άλλες. Το γεγονός ότι ο κόσμος τώρα στρέφει την προσοχή προς τον πιθανό γενικευμένο πόλεμο μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, θα φανεί χρήσιμο στον Πούτιν για την περίπτωση μιας νέας φάσης της επίθεσης του στην Ουκρανία (την πιθανώς επικείμενη «καλοκαιρινή επίθεση»). Είναι επίσης πιθανό να αλλάξει την πολιτική συζήτηση εντός Αμερικής. Σε τελευταία ανάλυση, μέχρι τώρα άρεζε πολύ στον Τραμπ να ισχυρίζεται ότι τους πολέμους της Ουκρανίας και της Γάζας, ο ίδιος απλά τους είχε κληρονομήσει. Εάν αυτός ήταν στην εξουσία, δεν θα είχαν ποτέ ξεσπάσει, έλεγε. Με την κλιμάκωση μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, ίσως τώρα ο Τραμπ θα έχει τον πρώτο πόλεμο ο οποίος αναμφίβολα ξεκίνησε κατά τη διάρκεια της θητείας του· και τότε, για όσους παίρνουν στα σοβαρά την φαντασίωση παντοδυναμίας του Τραμπ, για αυτόν τον πόλεμο θα είναι ο ίδιος υπεύθυνος. 

Ουάσιγκτων, 14.6.2025, στρατιωτική παρέλαση για την επέτειο των 250 χρόνων του στρατού των ΗΠΑ και για τα 79ά γενέθλια του Ντ. Τραμπ, © Mandel Ngan / AFP, via Der Spiegel

Quinn Slobodian: Μασκ εναντίον Τραμπ - «Παγιδευμένοι σε θανάσιμο εναγκαλισμό»

Konflikt zwischen Trump und Musk - «Beide stecken in einer Art tödlichenUmarmung», Der Spiegel, 8.6.2025,     https://archive.md/zCEfy#selection-695.1-706.1

 

Συνέντευξη του Καναδού ιστορικού Quinn Slobodian στον Jan Petter. Σύμφωνα με τον Σλόμποντιαν, η διαμάχη του Προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ με τον Έλον Μασκ αφορά πολύ περισσότερα πράγματα από δύο υπερφίαλους εγωισμούς: Είναι αλληλεξαρτημένοι, όμως ο Μασκ είναι ο πιο ευάλωτος· ήδη διαφαίνεται η ήττα του. 

 

 

SPIEGEL: Κύριε Slobodian, ποιος κινδυνεύει πιο πολύ στην σύγκρουση μεταξύ του Elon Musk και του Donald Trump; Ο πρόεδρος των ΗΠΑ ή ο πλουσιότερος υποστηρικτής του;
Slobodian: Ο Μασκ είναι ο πιο ευάλωτος. Χρειάζεται τα συμβόλαια της κυβέρνησης με την SpaceX για να έχει τα έσοδα που έχει. Η Tesla βασίζεται ουκ ολίγον στην πώληση περιβαλλοντικών πιστοποιητικών της Πολιτείας της Καλιφόρνιας [στην αγορά δικαιωμάτων εκπομπής ρύπων - emissions trading]. Άλλες αυτοκινητοβιομηχανίες είναι υποχρεωμένες να τα αγοράζουν για να αντισταθμίζουν τα «βρώμικα» οχήματα που παράγουν. Ο Μασκ χρειάζεται την καλή θέληση των ρυθμιστικών αρχών για την παραγωγή  «αυτόνομων» [χωρίς οδηγό] αυτοκινήτων. Αυτό είναι το μόνο μέλλον για την Tesla, τώρα που η BYD την έχει ξεπεράσει ως κατασκευάστρια αυτοκινήτων και η CATL ως κατασκευάστρια μπαταριών. Το εγχείρημά του περί την τεχνητή νοημοσύνη και το Neuralink εξαρτώνται επίσης από την κυβέρνηση.
 
SPIEGEL: Χάρις στις εταιρείες του ο Mασκ είναι ο πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο. Ποιά μέσα πίεσης διαθέτει;
Slobodian: O μοχλός πίεσης που έχει στα χέρια του είναι ο ατελείωτος πλούτος του. Το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα δεν έχει την πολυτέλεια να τον αφήσει να στραφεί εναντίον του. Στις επόμενες προκριματικές εκλογές για την Προεδρία των ΗΠΑ κανείς δεν θα θέλει να έχει απέναντι του έναν υποψήφιο ο οποίος θα χρηματοδοτείται από τον Μασκ .
 

SPIEGEL: Ο Διευθύνων Σύμβουλος της Tesla ισχυρίζεται ότι ο Τραμπ δεν θα είχε κερδίσει στις εκλογές χωρίς αυτόν. Είναι αλήθεια;
Slobodian: Ο Μασκ του έκανε δώρο ένα τέταρτο του δισεκατομμυρίου, το οποίο είναι πολύ μεγάλο χρηματικό ποσό στην ιστορία των εκλογικών αναμετρήσεων. Επίσης, προσέλκυσε πολλούς νεαρούς άνδρες οι οποίοι τον έβλεπαν ως οραματιστή, σε αντίθεση με τον Τραμπ. Ως προς αυτά έχει δίκιο.

SPIEGEL: Τι οδήγησε τον Μασκ να μπει στην πολιτική;
Slobodian: Βλέπω τρία πράγματα. Πρώτον, ακολουθεί μια στρατηγική εναγκαλισμού. Όποιος θέλει να επηρεάσει την πολιτική για τις εμπορικές σχέσεις των ΗΠΑ με την Κίνα, πρέπει να βρίσκεται κοντά στην εξουσία. Αυτό ισχύει και για την τεχνητή νοημοσύνη και για την ρύθμιση των κρυπτονομισμάτων. Μέχρι στιγμής, ο Μασκ έχει πάρει σχεδόν όλα όσα ήθελε. Μόνον στις εμπορικές σχέσεις με την Κίνα δεν τα κατάφερε. Ο Τραμπ στην δασμολογική του πολιτική έδειξε ελάχιστη μέριμνα για τον Μασκ. Δεύτερον, ο Μασκ ανησυχεί για ό,τι αφορά την τεχνητή νοημοσύνη. Κατά την δική του άποψη, αυτή είναι η βασική τεχνολογία του μέλλοντος. Στο θέμα αυτό υπάρχουν και οι προσωπικές έχθρες. Ο Μασκ συμμετείχε στην εταιρεία OpenAI, αλλά εκδιώχθηκε από τον ιδρυτή της Sam Altman. Για τον Μασκ, ο Άλτμαν είναι πιθανώς μεγαλύτερη απειλή από την Κίνα. Θέλει να προστατεύσει τον εαυτό του από τους ανταγωνιστές, Με το να γίνει πολιτικά ενεργός και να ασκεί επιρροή, ο Μασκ θέλει να προστατεύσει τον εαυτό του.
 
SPIEGEL: Και τρίτον;
Slobodian: Τα σχέδια του Μασκ για αποικισμό του πλανήτη Άρη. Ο Μασκ θα ήθελε στο τιμόνι της NASA τον έμπιστό του φίλο Jared Isaacman. Η απόσυρση του διορισμού του Ιζάακμαν από τον Τραμπ την περασμένη εβδομάδα, μάλλον έκανε τον Μασκ να εκραγεί.

Tα παλιόπαιδα, τα ατίθασα - Από την Σίλικον Βάλευ έως το Μαρ-α-Λάγκο, κάντε πάλι το σαλούν μεγάλο (MSGA)

Η ατζέντα της δημόσιας συζήτησης και της πολιτικής

Kαθορισμός της ατζέντας στην δημόσια σφαίρα σημαίνει το εξής απλό και σαφές: Για ποιά ζητήματα, τα Μέσα επικοινωνίας και δικτύωσης, παραδοσιακά ή ψηφιακά, το κάθε είδος με τους δικούς του τρόπους και μέσα, επιδιώκουν να δρουν ως «ευαισθητοποιητές» του κοινού, τείνουν να του αφυπνίζουν το ενδιαφέρον ή και την ανησυχία; Και για ποιά όχι;

Δύο βασικά αξιώματα αποτελούν τις βάσεις των περισσότερων επιστημονικών ερευνών,* των σχετικών με τον καθορισμό της ατζέντας: 

(1) Τα μέσα ενημέρωσης και δικτύωσης δεν αντανακλούν την πραγματικότητα, αλλά την φιλτράρουν· αυτά δίνουν το σχήμα και την τελική εμφάνιση που παίρνει η πραγματικότητα στην αντίληψη των δεκτών και χρηστών.

(2) Η επικέντρωση των μέσων ενημέρωσης σε ορισμένα ζητήματα, εξίσου και η μη ενασχόληση με άλλα, οδηγεί το κοινό να αντιλαμβάνεται τα πρώτα ζητήματα ως πιο σημαντικά από τα δεύτερα.

Μία από τις πιο κρίσιμες πτυχές στον ρόλο που παίζουν τα μέσα επικοινωνίας και δικτύωσης στον καθορισμό της ατζέντας στη δημόσια σφαίρα, είναι το χρονικό πλαίσιο. Δηλαδή πότε ενεργοποιείται ένα Μέσο για να τεθούν στην ατζέντα της δημόσιας συζήτησης το Α και το Β θέμα, ενώ ταυτόχρονα θα μένουν εκτός ατζέντας το Γ και το Δ θέμα.

Επιπλέον, διαφορετικά μέσα ενημέρωσης έχουν διαφορετική ισχύ, διαφορετικές δυνατότητες και διαφορετικούς τρόπους για να λειτουργούν ως παράγοντες ορισμού της ατζέντας. Το γραπτό κείμενο στον παραδοσιακό Τύπο, το ηχητικό στο ραδιόφωνο, η εικόνα στην τηλεόραση, ο συνδυασμός εικόνας, κειμένου και ήχου στο διαδίκτυο και οι αλγόριθμοι στα τωρινά μέσα δικτύωσης δείχνουν πόσο διαφορετικά είναι τα εργαλεία, οι τρόποι και η δραστικότητα των Μέσων επικοινωνίας στον καθορισμό της ατζέντας.

Πόσο διεισδυτικός και διαβρωτικός είναι ο ρόλος των Μέσων επικοινωνίας και δικτύωσης; Αυτό φαίνεται, για παράδειγμα, από την «σειρά». Πρώτα στην σειρά, θέτουν την ατζέντα τα πιο επιδραστικά Μέσα επικοινωνίας και δικτύωσης, τα οποία αναλαμβάνουν να κάνουν και το φιλτράρισμα των πραγματικών γεγονότων λειτουργώντας ως «φύλακες των πυλών» - gatekeepers (βλ. Shoemaker, Pamela J. και Vos, Tim P. Gatekeeping Theory, N. Yόρκη, Routledge, 2009). Άμεση επίπτωση του gatekeeping είναι η δρώσα ατζέντα στην δημόσια σφαίρα: Δηλαδή τι συζητά πολύς κόσμος και τι όχι. Με βάση αυτήν, τα συστήματα πολιτικής επικοινωνίας και δράσης (π.χ. κόμματα, πολιτικά πρόσωπα) διαμορφώνουν την δική τους ατζέντα τόσο για τις πραγματικές πολιτικές δράσεις τους, όσο και για την ρητορική τους, δηλαδή για το πώς κάνουν «επικοινωνιακή διαχείριση».

Καλοπροαίρετες ψευδαισθήσεις και το απόλυτο κακό στην πολιτική

 Conrad Gessner, Nomenclator aquatilium animantium (1560) - κεφ. De Cetis
via Biodiversity Heritage Library / Harvard University, Museum of Comparative Zoology

Ο φιλόλογος, κοινωνιολόγος του πολιτισμού και συμμέτοχος στα αριστερά και αντιπολεμικά κινήματα νεολαίας των δεκαετιών του ΄60 και ΄70 Κλάους Τέβελαϊτ, υποστηρίζει το εξής: Όπως για τον «έξω κόσμο» ήταν αδιανόητα και φαινόταν εξωπραγματικά όσα έκαναν οι Ναζί στα στρατόπεδα συγκέντρωσης (γι αυτό, ο κόσμος δεν πίστευε ότι αυτά πράγματι συνέβαιναν), το ίδιο ισχύει για όσα πράττουν σήμερα ο Πούτιν, ο Τραμπ και οι όμοιοι τους. Όπως ομολογεί ο Τέβελαϊτ, το βράδυ πριν από την έναρξη της πλήρους εισβολής του Πούτιν στην Ουκρανία, και παρά το πλήθος των προειδοποιήσεων, ο ίδιος επέμενε ατάραχος: «Δεν θα το κάνει αυτό· αποκλείεται». Την άλλη μέρα στις επτά το πρωί, ήξερε: «Είχα πέσει εντελώς έξω. Αυτό κάτι λέει για τις ανεπάρκειες της δικής μου αντίληψης». Και τι συμπεραίνει ο Τέβελαϊτ; Υπάρχουν πράγματα που «υπερβαίνουν την ικανότητά μας να κατανοούμε, να έχουμε έγκυρη γνώμη». Άρα, «ας μη κάνουμε τους παντογνώστες», κάποιες αντιφάσεις «δεν είναι επιλύσιμες με καμία λογική».

Ακριβώς επειδή ζούμε μετά τον Χίτλερ, άρα κάποια μαθήματα ως «πολιτική εκπαίδευση» υποτίθεται ότι πήραμε από το πιο βάρβαρο και πιο ξεχωριστό γεγονός στην ιστορία του ανθρώπου (Theodor W. Adorno, Erziehung nach Auschwitz), τα τωρινά «αδιανόητα» δεν είναι πραγματικά αδιανόητα. Ποτέ δεν ήταν, αυτό το ήξερε και ο Θουκυδίδης 2400 χρόνια πριν, αλλά τώρα πια είναι όλο και λιγότερο μη προβλέψιμα και μη ερμηνεύσιμα με την λογική. Αν η λογική λειτουργεί, τόσο η ιστορία όσο και τα γεγονότα του παρόντος της δίνουν πολλά ερεθίσματα για να μη χάνει τον δρόμο της: Ήδη το 2014 είχε παιχτεί στην παγκόσμια σκηνή το πρελούδιο της μεγάλης επίθεσης στην Ουκρανία. Ο δε Τραμπ και στην πρώτη προεδρική θητεία του δεν κρυβόταν· μπίζνες και μπούλινγκ έκανε, δεν ήταν μεταμφιεσμένος σε απόστολο της παγκόσμιας αλληλοκατανόησης ούτε τραγουδούσε την Ωδή στη Χαρά των Σίλλερ και Μπετόβεν. 

Άραγε, πόσο λειτουργεί η λογική μέσα στα κεφάλια εκείνα, που ήταν χθες τόσο σίγουρα ότι δεν θα επανεκλεγεί στις ΗΠΑ ο Τραμπ, ή, προχθές πίστευαν ότι «δεν θα το κάνει αυτό ο Πούτιν», δεν θα εισβάλλει; Και φυσικά, προετοιμάζονταν για το αύριο με τέτοιες αυταπάτες.

Ο Τέβελαϊτ, επιχειρεί να διασώσει τις ψευδαισθήσεις και κοσμοαντιλήψεις αρκετών της γενιάς του και νεότερων της «πολιτισμικής Αριστεράς», αλλά επίσης του «μετριοπαθούς Κέντρου» και της «σοβαρής φιλελεύθερης Δεξιάς». Γι' αυτό υπεκφεύγει. Όπως οι περισσότεροι ενεργοί στον δημόσιο λόγο σήμερα - στην Ελλάδα κατά κόρον - κρίνει εξ ιδίων τα αλλότρια. Δεν περνάει από το μυαλό του ότι, ίσως, «το να είμαστε νοήμονες, ευφυείς, είναι ηθική υποχρέωση» (Lionell Trilling). Συμβιβάζεται με την ανεπάρκεια της ανεκπαίδευτης αντίληψης. Προβληματίζεται μεν για τις βαθιές ρίζες της σημερινής νεοβάρβαρης πολιτικής πραγματικότητας, για την «εξαιρετικά ισχυρή κοινωνική τάση» η οποία συμβαδίζει με την «δυναμική της προόδου [...] και της υποτιθέμενης ανάπτυξης του ανθρωπισμού» (Αντόρνο), ωστόσο στο διά ταύτα μιμείται «τους Γερμανούς» του Χαίλντερλιν, τους «φτωχούς στην πράξη και πλούσιους σε στοχασμούς». 

Ούτε αναρωτιέται πόσο είναι σωστός και πόσο λάθος ο ισχυρισμός του Θουκυδίδη, ότι η «πλεονεξία και η φιλοδοξία» μπορούν να παίρνουν μορφή «ανθρωπολογικής σταθεράς». Γιατί πάντα η πλεονεξία και η φιλοδοξία, όταν και όπου δεν προσκρούουν σε υπέρτερους δομικούς περιορισμούς, δηλαδή όταν και όπου δεν περιορίζονται από αντίρροπα ήθη και εξισορροπητικούς θεσμούς, είναι αυτές που δίνουν απεριόριστη ισχύ στους Πούτιν και Τραμπ αυτού του κόσμου. Και τους πολιτικο-επιχειρηματικούς εντολείς τους και συνδαιτημόνες, βέβαια. Άν και σωστά ο Τέβελαϊτ διαπιστώνει ότι «δεν είμαστε υποχρεωμένοι να φαντασιωνόμαστε ότι μπορούμε να βάλουμε μυαλό σε έναν Πούτιν ή σε έναν Τραμπ», βγάζει καλοπροαίρετα ένα λανθασμένο αλλά βολικό συμπέρασμα για το διά ταύτα: «Να πάνε στον διάολο. Ακόμη καλύτερα: Μακριά από εμάς»! 

Δυστυχώς πολιτικοί δράστες όπως ο Πούτιν και ο Τραμπ, επίσης ο Νετανιάχου ή οι ηγέτες της Χαμάς - όπως άλλοι άλλοτε - θέλουμε δεν θέλουμε, είναι πολύ κοντά μας. Όπως δεν γίνεται να βάλουν μυαλό, έτσι δεν γίνεται και να τους απωθήσουμε, να βολευτούμε με την φαντασίωση ότι τους κρατάμε μακριά μας. Είμαστε υποχρεωμένοι, ή μάλλον καταδικασμένοι, να τους αντιμετωπίσουμε κατά πρόσωπο.

Γ. Ρ.

 

Klaus Theweleit: «Diese Männer sind nicht zu Ende geboren» («Αυτοί οι άντρες δεν βγήκαν εντελώς από την κοιλιά της μάνας τους»), συνέντευξη στους Lenz Jacobsen και Livia Sarai Lergenmüller, Die Zeit, 18. 5.2025 - https://archive.md/hrrDn

Ζούμε σε καιρούς αδιανόητους λέει ο Klaus Theweleit. Μιλιταριστικές πόζες, κενές λέξεις, αναίσχυντα ψέματα: Έτσι γεννιέται μια νέα πραγματικότητα 

[...]

ZEIT ONLINE: Πώς μπορούμε να μιλήσουμε για τον κόσμο με τρόπο διαφορετικό;
Theweleit: Ο Πολωνός αξιωματικός Γιαν Κάρσκι [Jan Karski, παρτιζάνικο ψευδώνυμο, το πραγματικό όνομα ήταν Jan Kozielewski] εμφανίζεται στις ταινίες του Κλοντ Λανζμάν (Claude Lanzmann) για το Ολοκαύτωμα. Στη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου κατάφερε να διεισδύσει σε ένα από τα ναζιστικά στρατόπεδα εξόντωσης στην Πολωνία. Είδε τι έκαναν οι Ναζί εκεί και ενημέρωσε σχετικά την εξόριστη πολωνική κυβέρνηση στο Λονδίνο. Το 1943, τον δέχθηκε σε ακρόαση, μεταξύ άλλων, ο Φράνκλιν Ντ. Ρούσβελτ στην Ουάσινγκτον. Ο Ρούσβελτ τον παρέπεμψε σε έναν από τους συμβούλους του, τον Φέλιξ Φρανκφούρτερ (Felix Frankfurter), έναν από τους ανώτατους δικαστές των Ηνωμένων Πολιτειών, Εβραίο γεννημένο στην Βιέννη. Όταν ο Κάρσκι τελείωσε την έκθεσή του για τα στρατόπεδα εξόντωσης, ο δικαστής σηκώθηκε και είπε: «Νεαρέ, δεν σε πιστεύω». Την δυσπιστία του, ο δικαστής την αιτιολόγησε λέγοντας ότι γνωρίζει καλά την ανθρωπότητα, τον ανθρώπινο εγκέφαλο. Δεν ισχυρίστηκε ότι ο Κάρσκι του έλεγε ψέματα. «Απλά, λέω ότι δεν σε πιστεύω». Όταν ο Κάρσκι αναφέρει το περιστατικό στον Λανζμάν, δεκαετίες αργότερα, στην ταινία, πρόσθεσε το εξής, σαν να ήθελε να δικαιολογήσει τον Φρανκφούρτερ. «Aκόμη κι εγώ δεν τα πιστεύω, ούτε και τώρα, παρόλο που τα είδα». Κανείς σε ολόκληρο τον κόσμο δεν μπορούσε να πιστέψει αυτά τα πράγματα.
 

ZEIT ONLINE: Και γιατί μας λέτε αυτήν την ιστορία;
Theweleit: Εξαιτίας του συμπεράσματος που έβγαλε ο Κλοντ Λανζμάν με τη βοήθεια του Κάρσκι. Η αντίδραση του δικαστή Φρανκφούρτερ αποτελεί απόδειξη ότι οι Ναζί είχαν πράγματι καταφέρει να δημιουργήσουν τον «νέο τύπο ανθρώπου» για τον οποίο μιλούσαν συνεχώς. Με τους Ναζί ήρθε στον κόσμο ένας νέος τρόπος σκέψης και δράσης ο οποίος προηγουμένως θεωρούνταν αδύνατος. Ήταν υπερβολικά αδιανόητος. Παρέλυε κάθε δράση και έκανε τον ίδιο τον εγκέφαλο του ανθρώπου να αμφιβάλλει για όσα είχαν δει τα μάτια του. Μου φαίνεται ότι και τούτη την στιγμή κάτι παρόμοιο συμβαίνει στον κόσμο. Αυτό που κάνουν ο Τραμπ, ο Πούτιν και άλλοι ισχυροί, και ο τρόπος που μιλούν, τουλάχιστον εγώ προσωπικά ποτέ δεν πίστευα ότι θα ήταν δυνατό να συμβεί.

 Conrad Gessner, Nomenclator aquatilium animantium (1560) - κεφ. De Cetis
via Biodiversity Heritage Library / Harvard University, Museum of Comparative Zoology