Ήταν ένα μικρό καράβι - Με την «Εθνική πυξίδα» του

Ο Ατλαντικός έπαψε να θυμίζει τον καλό ωκεανό που ξέραμε και συνέδεε την Ευρώπη με την Αμερική, στην Μεσόγειο βλέπουμε πια τυφώνες· ο παλιός χάρτης δεν βοηθά. Το εθνικό σκάφος δυσκολεύεται στην πλοήγηση. Ο καπετάνιος και οι αξιωματικοί έκαναν χοντρές ελαφρομυαλιές και κουτουράδες, και συνεχίζουν αδιόρθωτοι το ίδιο βιολί. Στο πλήρωμα έχουν δημοφιλία οι φωνακλάδες χωρίς πρόγραμμα. Τι να κάνουμε λοιπόν; Για να συμμαζέψουμε τα ασυμμάζευτα, να επανεκτιμήσουμε την «Εθνική πυξίδα» της δεκαετίας του 2000;  Το GPS για σκυλοπνίχτες;

Το είδαμε κι αυτό το ρετρό. Η υβριδική Καραμανλο-Τσιπρική προπαγανδιστική υποκριτική, ελεεινολογεί την ηττημένη ΕΕ» και με επιμονή λομπίστα τής συστήνει ως φάρμακο «το ρωσικό φυσικό αέριο, που για χρόνια αποτελούσε ενεργειακή γραμμή ζωής για την Ευρώπη».1  

Καταδρομικό «Москва», ναυαρχίδα του Ρωσικού στόλου στην Μαύρη Θάλασσα (↓ 14.4.2022)

Ο Τσιπρο-Καραμανλισμός ήταν η πιλοτική εφαρμογή σε μικρό καράβι, χαλάλι ο μικρός πετυχημένος Τιτανικός. Τώρα, 15 - 20 χρόνια μετά, έχουμε την «πυξίδα» ως Ρωσο-Αμερικανισμό. Οι δυό μεγαλύτερες αρμάδες την έβαλαν αλάθητο οδηγό στις γέφυρες τους.

Μπορεί το Γέηλ να έχασε τον στοχαστή Τίμοθυ Σνάιντερ ο οποίος έφυγε στον Καναδά από σιχασιά για την «Αμερική που ξαναγίνεται μεγάλη». Mπορεί να ζηλεύει η Τζόρτζια Μελόνι. Όμως στο Χάρβαρντ κατέφθασαν «ρεαλιστές» που ξέρουν να διαπλέουν και τρικυμισμένες θάλασσες και βάλτους, προπαντός όμως είναι συμβατοί με την νέα αμερικανική πολιτική.

Το πόσο θα εκτιμήσει η ίδια η πανεπιστημιακή κοινότητα του Χάρβαρντ, διδάσκοντες και διδασκόμενοι, τέτοιες ιδέες από το «χρονοντούλαπο της ιστορίας» (όπως συνήθιζε να λέει παλαιότερος πολιτικός ηγέτης μας), είναι άλλου παπά ευαγγέλιο. Ανακαλεί όμως στην μνήμη το ρητό για την ιστορία· το σενάριο γράφτηκε μετά τα μέσα της δεκαετίας του 2000, ανέβηκε επί σκηνής ως τραγωδία τα έτη 2010-2015 και περιφέρεται τώρα στα θέατρα του κόσμου ως κωμωδία.

Γ. Ρ.

1.  Αλ. Τσίπρας: «Νέα εθνική πυξίδα»

Με τρύπια βάρκα και ναυτία - Η Ελλάδα ανάμεσα στην Κοιλάδα των Τεμπών και στο Ατλαντικό Ρήγμα

Μετά την εποχή Τρικούπη, η Ελλάδα ποτέ δεν θέλησε, ούτε και τώρα θέλει να έχει σοβαρό σιδηροδρομικό δίκτυο, σαν αυτό που έχουν οι άλλες χώρες της Ευρώπης. Για τον ίδιο λόγο, ακόμη και το υποτυπώδες σιδηροδρομικό δίκτυο της, διαρκώς συρρικνούμενο, ήταν και έμεινε οικτρό, ταλαίπωρο και ανασφαλές, εν έτει 2020, στην εποχή του TGV, του ιαπωνικού Shinkansen, του γερμανικού ICE3 (360 χιλόμετρα την ώρα, από το 1999) και του Shanghai Maglev (460 χιλ. την ώρα). Σε αντίθεση με τους ελληνικούς οδικούς άξονες. Αυτό είναι το βασικό. Τα λοιπά είναι παράπλευρες συνέπειες και λεπτομέρειες.

 

Ας το συνηθίσουμε. Τώρα πια, κάθε φορά που συμβαίνει σε τούτη τη χώρα μια μεγάλη καταστροφή, είτε δυστύχημα, είτε επακόλουθο συμβάντων που αποκαλούσαμε άλλοτε θεομηνίες, ακούγεται η λέξη παθογένειες. Παθογένειες του κράτους, της χώρας, της κοινωνίας, της πολιτικής. Συνήθως με το επίθετο διαχρονικές μπροστά από το ουσιαστικό. Το ναυάγιο του Σάμινα, η πτώση του φορτίου της νταλίκας πάνω στο πούλμαν με τους μαθητές στα Τέμπη (2003), η πλημμύρα στην Μάνδρα, τα τρομακτικά αποτελέσματα των πυρκαγιών στο Μάτι, αλλά και στην Αρκαδία ή στον Έβρο, η πλημμυρισμένη Θεσσαλία μετά το πέρασμα του κυκλώνα Ντάνιελ, είναι μια συλλογή δειγμάτων από πρόσφατες, ποικίλες τραγικές αφορμές. Έτσι, το σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη με τα επακόλουθά του εδώ και δύο χρόνια, εάν ειδωθεί ως ακραία καταστροφική εκδήλωση παθογενειών, μοιάζει μάλλον με καταρράχτη που έπεσε σε ένα ποτήρι ήδη γεμάτο. 

Όταν η άμμος ήταν παχιά, το έκρυβε καλά η στρουθοκάμηλος το κεφάλι

Πολλοί δημοσιολογούντες προσπάθησαν να συγκρίνουν την πρόσφατη ενεργοποίηση των πολιτών, μετρημένη με το μέγεθος της συμμετοχής στις διαδηλώσεις, με παλαιότερα μεγέθη κινητοποίησης τους σε εντελώς διαφορετικές περιστάσεις και με εντελώς διαφορετικά κίνητρα. Ποιά ήρθαν στη μνήμη τους; Ας εξαιρέσουμε τους παλιότερους. Αυτοί θυμήθηκαν, δικαιολογημένα, το μέγεθος των πρώτων διαδηλώσεων αμέσως μετά την πτώση της δικτατορίας το έτος 1974. Εκείνες ήταν κινητοποιήσεις γιορταστικές, χαράς. Όχι θυμού, αντίθεσης, λύπης ή απογοήτευσης. Οι πιο νέοι θυμήθηκαν κινητοποιήσεις οργής και αντίθεσης: Τις κωμικοτραγικές «άνω-κάτω πλατείες» την εποχή της χρεωκοπίας 2010-2015, διάφορες εξάρσεις «Μακεδονικών συλλαλητηρίων» και «λαοσυνάξεων» από το 1993 έως το 2018, καθώς και τις κινητοποιήσεις εναντίον της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης Γιαννίτση (2001). Όμως, από εκείνες τις κινητοποιήσεις οι οποίες ανακλήθηκαν τώρα στη μνήμη ως μέτρα σύγκρισης, καμιά δεν χαρακτηρίστηκε τότε στον δημόσιο λόγο ως αντίδραση σε παθογένειες. 

Ούτε ήταν, στο μυαλό των συμμετεχόντων. Αντίθετα, λειτούργησαν ως πρόσθετα φράγματα τα οποία εμπόδισαν να συνειδητοποιηθούν παθογένειες.

Οι συμμετέχοντες στις «Μακεδονικές λαοσυνάξεις», την ώρα που μετακινήθηκαν για πρώτη φορά μετά το 1950 οι τεκτονικές πλάκες στην Ευρώπη, δεν φαντάζονταν ότι υποκινούνταν πολιτικά να στηρίξουν την πολύ διαχρονική παθογένεια της αργόστροφης Ελλάδας σε στιγμές γεωπολιτικών ανατροπών (βλέπε Μικρασιατική Καταστροφή, Εμφύλιος), γιατί οι ίδιοι μέσα τους πείσθηκαν και πίστεψαν ότι κινητοποιούνται εναντίον μιας εξωτερικής απειλής. Οι αντίπαλοι της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης του 2001 πίστευαν ότι απειλείται ένας βατός και διατηρήσιμος εργασιακός και μετα-εργασιακός βίος από μια αχρείαστη, εχθρική προς αυτούς μεταρρύθμιση. Ύστερα ήρθαν οι μέλισσες, βέβαια.

Στην περίπτωση της χρεωκοπίας, το κοινό αμπρακαντάμπρα για βένετους, πράσινους, ρούσιους, φαιούς ή κανελλί με βούλες, ήταν και είναι «τα μνημόνια». Αυτός ο όρος δεν χρησιμοποιήθηκε ως κόκκινο πανί και ως εικόνα του εχθρού σε καμιά από τις άλλες χώρες οι οποίες βρέθηκαν σε ίδια ή παρόμοια κατάσταση με την Ελλάδα και υπέγραψαν δανειακές συμβάσεις με αντίστοιχες προϋποθέσεις και υποχρεώσεις (memoranda). Όμως στην Ελλάδα έκανε καλά την δουλειά του. Συνετέλεσε ώστε να μείνει στο απυρόβλητο ειδικά η κυβέρνηση η οποία, στα προεόρτια και την στιγμή μιας παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης, έδωσε τις τελευταίες αλλά αποφασιστικές σπρωξιές για να πέσει η χώρα βαθιά στη χαράδρα της χρεωκοπίας. Πιο γενικά, η οπτική γωνία που επικράτησε στην δημόσια συζήτηση με λέξη-οδηγό «τα μνημόνια», έκανε καλή δουλειά για να μην ακουστεί πολύ η λέξη παθογένειες στην αναζήτηση σημαντικών αιτίων της χρεωκοπίας.

Εδώ ταιριάζει να αναφερθεί πάλι ένα αξίωμα που έχει δοκιμαστεί πολλές φορές στην δημόσια σφαίρα: Όποιος έχει την ισχύ ή την εξουσία να ορίζει, με λέξεις και με λόγια, ποιά ατζέντα συζήτησης ταιριάζει σε μια κατάσταση, και να προσδίδει το νόημα που εκείνος θέλει σ' αυτές τις λέξεις, αυτός δυνητικά έχει ισχύ ή και εξουσία με την κυριολεκτική σημασία. Έχει πλεονέκτημα όποιος θέτει την ατζέντα· ακόμη μεγαλύτερο εάν ορίζει και τις λέξεις-κλειδιά της ατζέντας.

Το ακόμη χειρότερο: Στην Ελλάδα δεν ενδιαφέρονται για το τι λέει κάποιος ή κάποια, αλλά κυρίως για το ποιός το λέει. Έτσι, και όχι μόνον στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης,  παγιδεύεται η δημόσια συζήτηση σε έναν αδιέξοδο λαβύρινθο από κοινοτοπίες και στερεότυπα «επώνυμων» και «επιδραστικών», είτε με φιλελεύθερα, είτε με πολύχρωμα «αντισυστημικά», είτε με άλλα πιστοποιητικά ψευδο-εγκυρότητας. Αποτέλεσμα: Όλη η δημόσια σφαίρα, ψηφιακή και συμβατική, κατακερματίζεται σε ηχομονωμένους και αποστειρωμένους θαλάμους αντήχησης (echo chambers), συνεπώς χάνει όλο και περισσότερο την επαφή της με την πραγματικότητα.

Σιδηροδρομικό δυστύχημα στον Δοξαρά - 1972, με το «Ακρόπολις Εξπρές», 19 νεκροί

Παλιά και νέα παγκόσμια τάξη πραγμάτων - Νέα κατάσταση, νέα καθήκοντα

1. Αντίο εθνικά κράτη !

 

Philipp Blom: Lebt wohl, Nationalstaaten! - Plädoyer für die Vereinigten Staaten von Europa (Αντίο εθνικά κράτη! - Μια συνηγορία υπέρ των Ενωμένων Πολιτειών της Ευρώπης), Der Spiegel, 23.3.2025

Μια Ουκρανή υπέρ της ΕΕ: Προς το παρόν δεν προστέθηκε ένα άστρο ακόμη, αλλά ένα ηλιοτρόπιο    © Photo: NurPhoto / Getty Images, via Der Spiegel

[...] Ο μετα-ατλαντικός κόσμος στον οποίο βρίσκεται τώρα η Ευρώπη, έκανε ένα μεγάλο βήμα προς τα πίσω: Στον 19ο αιώνα. Αυτοκρατορικές δυνάμεις μοιράζουν τον χάρτη μεταξύ τους, χαράζουν αυθαίρετα σύνορα, διεξάγουν πολέμους εναντίον επαναστατημένων επαρχιών των αυτοκρατοριών τους ή εναντίον πολιτικών αντιπάλων. Είναι μια πολιτική της ωμής δύναμης, στην οποία η εξουσία των διεθνών θεσμών στην καλύτερη περίπτωση έχει τεθεί υπό αμφισβήτιση ή είναι τώρα εξαρτημένη από την καλή θέληση των ισχυρών παραγόντων. Και  μόνον με οικονομική ή στρατιωτική δύναμη μπορείς πια να αγοράσεις μια θέση στο τραπέζι στο οποίο αναδιανέμεται ο κόσμος. Αλλά αν δεν έχεις θέση στο τραπέζι, είσαι στο μενού.

Η προδοσία της Αμερικής - του Τόμας Ασσόιερ

 Thomas Assheuer: Americas Verrat, Die Zeit, 1.3.2025

 

ΗΠΑ και Ρωσία - Η προδοσία της Αμερικής. Οι ΗΠΑ έρχονται σε ρήξη με τους δυτικούς εταίρους τους και συμπράττουν με την Ρωσία. Διότι ο Ντόναλντ Τραμπ και ο Βλαντίμιρ Πούτιν συμμερίζονται την ίδια αντιδραστική κοσμοθεωρία.

 

Ποιος την πίστευε αυτή την ανοησία; Εν μέσω Ψυχρού Πολέμου, στις αρχές της δεκαετίας του 1960, μερικοί κοινωνικοί επιστήμονες ισχυρίζονταν με κάθε σοβαρότητα ότι μια μέρα, ο κομμουνισμός και ο καπιταλισμός θα συγκλίνουν και θα γίνουν όμοιοι. Για να αποτρέψει τους ταξικούς αγώνες, η φιλελεύθερη Δύση θα αναγκαστεί να ενσωματώσει στοιχεία της κεντρικά σχεδιασμένης οικονομίας. Αντίστροφα, οι αποστεωμένες οικονομίες του κεντρικού σχεδιασμού, θα αναγκαζόταν να ανοιχτούν προς την κατεύθυνση της οικονομίας της αγοράς. Αυτό το ονόμασαν πομπωδώς «σύγκλιση των συστημάτων» και η εξήγηση ήταν απλή. Δεδομένου ότι οι σύγχρονες κοινωνίες υπόκεινται στις ίδιες πιέσεις προσαρμογής, πρέπει, παρά τις διαφορετικές αφετηρίες τους, να αναπτύξουν συγκρίσιμες λύσεις παντού, ακόμη και στον τομέα της πολιτικής.
Για τους υποστηρικτές της, η θεωρία της σύγκλισης πρόσφερε μεγάλη τροφή για εικασίες. Για τους απλούς ανθρώπους ήταν ένα κακόγουστο αστείο. Αφότου η Σοβιετική Ένωση μπήκε στο χρονοντούλαπο της ιστορίας, η θεωρία θάφτηκε και ξεχάστηκε. Η Δύση ήταν πλέον ο παγκόσμιος νικητής, η φιλελεύθερη δημοκρατία δεν είχε τίποτε να μάθει, συνέκλινε με τον εαυτό της. Παρά την εξωφρενική κοινωνική τους ανισότητα, οι ΗΠΑ αυτοσυστήνονταν ως πρότυπο για τον λοιπό κόσμο. Τώρα, όσοι στην Ανατολή και στον Νότο της παγκόσμιας κοινωνίας έμειναν πίσω, έπρεπε απλά να καλύψουν γρήγορα την διαφορά με την δυτική κοινότητα αξιών. Δηλαδή, με την ελεύθερη αγορά, με την φιλελεύθερη δημοκρατία και τα λοιπά.
Σήμερα, μόλις λίγες εβδομάδες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του Ντόναλντ Τραμπ, στον κόσμο μπορούμε να διακρίνουμε μόνον απομεινάρια από αχνά περιγράμματα εκείνης της νικηφόρας δυτικής κοινότητας αξιών Οι συντηρητικοί, οι οποίοι εδώ και χρόνια πολεμούν ως κύριο εχθρό της ελευθερίας την «woke ιδεολογική τρομοκρατία», αντιδρούν με κραυγαλέα σιωπή: Τώρα, εκείνοι που σηκώνουν το τσεκούρι και χτυπούν το σύστημα, δεν είναι «άνθρωποι καλών προθέσεων», τους οποίους τόσο πολύ μισεί τούτο το είδος συντηρητικών, ούτε οι παλαβοί των μετα-αποικιακών (post-colonial) θεωριών. Αυτή που τώρα επιτελεί μια cancel-culture [κουλτούρα ακύρωσης] για να αλλάξει εκ βάθρων την χώρα των ελεύθερων ανθρώπων [ΗΠΑ], είναι η δυαδική ηγεσία του Ντόναλντ Τραμπ και του Έλον Μασκ. Τούτο το δίδυμο εξαπέλυσε αυτόν που η Washington Post χαρακτήρισε «blitzkrieg» εναντίον των κρατικών αρχών, απολύοντας χιλιάδες υπαλλήλους και εγκαθιστώντας πιστούς του ανθρώπους σε βασικές θέσεις. Οργανώνει μαζικές απελάσεις μεταναστών ως σαδιστική Reality-TV. Eφημερίδες και τηλεοπτικοί σταθμοί που αντιτίθενται στο πραξικόπημα των δισεκατομμυριούχων, απειλούνται με  φίμωτρο.
Για να θυμόμαστε: Οι ιδρυτές της Αμερικής οραματίστηκαν τον Πρόεδρο ως ένα είδος δημοκρατικού βασιλιά. Ήλπιζαν ότι βαθιά μέσα στην καρδιά του θα χτυπά το πνεύμα της ελευθερίας, άφθαρτο και για πάντα. Και σε περιπτώσεις που ο Πρόεδρος, σε στιγμές αδυναμίας, υποκύψει στους πειρασμούς της εξουσίας, τότε θα νιώσει τα απαλά δεσμά του νόμου, τους ελέγχους και τις ισορροπίες, checks and balances. Είναι αδιανόητο ότι θα έκανε πραξικόπημα εκ των άνω, με τον ισχυρισμό ότι «όποιος σώζει την χώρα του δεν παραβιάζει κανέναν νόμο».
Χρειάστηκε πολύς χρόνος για ορισμένους πιστούς της διατλαντικής συνεργασίας να αναγνωρίσουν πόσο σοβαρή είναι η κατάσταση μετά την εκλογή του Τραμπ. Άλλοι θα το αντιλαμβάνονταν πιο γρήγορα. Θα καταλάβαιναν διαισθητικά ότι ο νέος Πρόεδρος των ΗΠΑ θέλει να βάλει ένα τέλος στα ογδόντα χρόνια δυτικής πολιτικής και να εγκαινιάσει μια εποχή νέας παγκόσμιας τάξης πραγμάτων.

Από εδώ και πέρα, είπε, «το ρεύμα της παγκόσμιας πολιτικής, το mainstream, ρέει προς διαφορετική κατεύθυνση [...] Μπροστά στα μάτια μας διαμορφώνεται μια εντελώς νέα παγκόσμια τάξη πραγμάτων, η οποία δεν θα θυμίζει το παρελθόν, όπως π.χ. τα συστήματα της Βεστφαλίας ή της Γιάλτας». 

Ποιος τα είπε αυτά; Ο Βλαντίμιρ Πούτιν.

19χρονη Ουκρανή χειρίστρια drone

Μπέρνι Σάντερς: Η Αμερική δεν πρέπει να προδώσει τις δημοκρατικές της αξίες

O γέροντας από το Μπρούκλιν, γερουσιαστής του Βερμόντ, ύψωσε την φωνή του την πιο σκοτεινή ώρα. Το γεγονός είναι συγκινητικό, κυρίως όμως έχει ύψιστη πολιτική σπουδαιότητα. Είναι ο πρώτος Αμερικανός σημαντικός πολιτικός που κάνει μια προσπάθεια να ονομάσει τα σημερινά πράγματα με λέξεις που τους πρέπουν. Τη στιγμή που πολύ νεότεροι Δημοκρατικοί και φιλελεύθεροι πολιτικοί των ΗΠΑ έχουν καταπιεί τη γλώσσα τους, λες και δεν ήξεραν από καιρό τι έρχεται. Φοβούνται τους ολιγάρχες της Silicon Valley; Τρέμουν μπροστά στους robber barons των ορυκτών καυσίμων; Μπορεί, μπορεί να ισχύουν και αυτά.

Κυρίως όμως είναι η έλλειψη ή χρεωκοπία πολιτικών επιχειρημάτων και η σαθρή, από προγραμματική και κανονιστική άποψη, πολιτική στάση του φιλελεύθερου πολιτικού αστερισμού στην ήπειρο πέρα από τον Ατλαντικό. Και όχι μόνον εκεί.

Κάτω από την σαθρή πολιτική και ηθική υπάρχουν τα σαθρά θεμέλια της. Όποιος αναζητήσει λέξεις που πρέπουν σ΄ αυτά, ίσως αξίζει να μιλήσει για καπιταλισμό Laissez-Faire αμερικανικού τύπου (ή «καπιταλισμό του Μάντσεστερ», σε διάκριση από τον «καπιταλισμό του Ρήνου», δηλαδή της Βόρειας και Κεντρικής ηπειρωτικής Ευρώπης), για τον «αμερικανικό τρόπο ζωής», για φετιχισμό των ορυκτών καυσίμων, για κοινωνικές ανισότητες επιπέδου Τουρκίας, Τανζανίας, Βολιβίας. Παπούα - Νέας Γουινέας ή Τουρκμενιστάν στην χώρα με το μεγαλύτερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ του πλανήτη, για την καταστροφή της όποιας κοινωνικής κινητικότητας υπήρχε κάποτε στις ΗΠΑ (το «αμερικανικό όνειρο»). Να μιλήσει και για την γονυκλισία των «προοδευτικών διανοουμένων» στον ανορθολογισμό ενός μεταμοντέρνου Αντι-Διαφωτιστικού κινήματος που έθεσε υπό ομηρεία κοινωνικά κινήματα και Πανεπιστήμια επίπέδου Ivy League. Αλλά και για έναν άκρως απαρχαιωμένο τύπο πολιτικού και νομικού πολιτισμού μιας κοινοβουλευτικής δημοκρατίας με Πρόεδρο - οιονεί «δημοκρατικό βασιλιά». Όπου, τελικά, οι check and balances καταντούν ανίσχυρες μπροστά σε ολιγάρχες και Ληστές Βαρώνους με τις δεξαμενές σκέψης και ιδρύματα τους. Όπου η δικαστική εξουσία βάζει την ουρά κάτω από τα σκέλια όταν ο «βασιλιάς» μετατρέπει τον Λευκό Οίκο σε πορνείο. Oπου διεθνολόγοι και διπλωμάτες καταπίνουν τη γλώσσα τους όταν ο Πρόεδρος - «αρχιστράτηγος» πουλάει αυτούς που η χώρα του αποκαλούσε «συμμάχους» σ΄ εκείνους που ονόμαζε «εχθρούς» της.

Ο Μπέρνι Σάντερς μας φέρνει στο νου τις ΗΠΑ στις καλύτερες στιγμές τους, την μαχόμενη Αμερικανική δημοκρατία του Φραγκλίνου Ρούσβελτ. Έχει ο καιρός γυρίσματα. Τώρα, αντί για συμμάχους όπως εκείνον, εμείς οι Ευρωπαίοι έχουμε μπροστά μας, απέναντι μας, Αμερικανούς «Νονούς της Μαφίας» (λέει η Πολωνική Gazeta Wyborcza), σαν εκείνους που έστειλε στο Αλκατράζ ο FDR. Έχουμε και την επανάληψη της αντι-Ρούσβελτ και φιλο-Ναζιστικής American First Comitee. Ακόμη και οι λέξεις στα σλόγκαν και στους τίτλους προδίδουν τι τρέχει. Δεν θα είναι εύκολο να τα βγάλουμε πέρα μαζί τους. Ούτε τότε ήταν, για τον FDR και για μας, την δημοκρατική Ευρώπη.

Γ.Ρ.

 

Bernie Sanders: America must not surrender its democratic values, The Guardian, 28.2.2025

 

Εδώ και 250 χρόνια, οι Ηνωμένες Πολιτείες παρέμειναν ισχυρές ως χώρα - σύμβολο της δημοκρατίας, ως υπόδειγμα ελευθερίας και αυτοκυβέρνησης, προς το οποίο μπορούσε να προσβλέπει ο υπόλοιπος κόσμος.

Για πολύ καιρό οι άνθρωποι έβλεπαν την Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας και το Σύνταγμά μας ως πρότυπα για θεσμούς που θα μπορούσαν να εγγυηθούν αυτά τα δικαιώματα του ανθρώπου και τις ελευθερίες.
Όλα αυτά αλλάζουν με τρόπο τραγικό. Καθώς ο Ντόναλντ Τραμπ οδηγεί την χώρα αυτή προς τον αυταρχισμό, ευθυγραμμίζεται με δικτάτορες και με αυταρχικούς δεσπότες οι οποίοι συμμερίζονται την δική του περιφρόνηση για την δημοκρατία και το κράτος δικαίου.
Αυτή την εβδομάδα, η κυβέρνηση Τραμπ καταψήφισε ένα ψήφισμα των Ηνωμένων Εθνών, το οποίο ανέφερε ξεκάθαρα ότι η Ρωσία ξεκίνησε τον φρικτό πόλεμο με την Ουκρανία. Η πράξη της αυτή ισοδυναμεί με ριζική απομάκρυνση από την μακροχρόνια πολιτική των ΗΠΑ. Το ίδιο ψήφισμα, ακολουθώντας το Διεθνές Δίκαιο, καλούσε επίσης την Ρωσία να αποσύρει τις δυνάμεις της από εδάφη της Ουκρανίας που κατέχουν. Το ψήφισμα αυτό υποβλήθηκε από τους στενότερους συμμάχους μας, συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου, της Αυστραλίας, του Καναδά, της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ιαπωνίας και δεκάδων ακόμη δημοκρατικών εθνών. Και 93 χώρες ψήφισαν «ναι».

Αντί να συνταχθεί με τους επί μακρόν συμμάχους μας, προκειμένου να προασπισθεί η δημοκρατία και να τηρείται το Διεθνές Δίκαιο, ο Πρόεδρος, για να αντιταχθεί στο ψήφισμα, ψήφισε μαζί με χώρες ελεγχόμενες από απολυταρχικά καθεστώτα, όπως είναι η Ρωσία, η Βόρεια Κορέα, το Ιράν [στην πραγματικότητα απείχε] και η Λευκορωσία. Πολλοί από τους άλλους πολέμιους αυτού του ψηφίσματος είναι κράτη με αντιδημοκρατικές εξουσίες, οι οποίες στηρίζονται στην ρωσική στρατιωτική βοήθεια.
Ας είμαστε ξεκάθαροι: Τούτη εδώ, δεν ήταν απλά και μόνον άλλη μια ψηφοφορία στον ΟΗΕ. Εδώ είδαμε τον Πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών να γυρνά την πλάτη του σε 250 χρόνια της ιστορίας μας και να ευθυγραμμίζεται ανοιχτά με τον Ρώσο δικτάτορα Βλαντίμιρ Πούτιν. Εδώ είδαμε τον Πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών να υπονομεύει την ανεξαρτησία της Ουκρανίας.
Και ας μην ξεχνάμε ποιος είναι ο Πούτιν. Είναι ο άνθρωπος που συνέτριψε το κίνημα της Ρωσίας προς τη δημοκρατία μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Νοθεύει εκλογές, δολοφονεί πολιτικούς αντιπάλους και συνθλίβει την ελευθερία του Τύπου. Διατηρεί την Ρωσία υπό τον έλεγχο του προσφέροντας στους εκεί ολιγάρχες μια απλή συμφωνία: Εάν μου δώσετε την απόλυτη εξουσία, θα σας αφήσω να κλέβετε όσο θέλετε από τον Ρωσικό λαό. Πυροδότησε τον πιο αιματηρό πόλεμο την Ευρώπη μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο.

© lowball-jack/Getty Images - via The Guardian

Οι πρώην φίλοι γίνονται εχθροί, οι πρώην εχθροί γίνονται φίλοι. Ευρώπη, ΗΠΑ, Ρωσία

25.2.2025, Τρίτη επέτειος της επίθεσης της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας
Αποτέλεσμα της ψηφοφορίας στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στο ψήφισμα που έθεσαν σε ψηφοφορία η Ουκρανία και οι άλλες ευρωπαικές χώρες πλην Ουγγαρίας: 93 Κράτη-μέλη καταδίκασαν την επίθεση της Ρωσίας και επιμένουν στο αναλλοίωτο των νόμιμων συνόρων Μεταξύ αυτών όλα τα μέλη της ΕΕ  πλην Ουγγαρίας, αλλά και χώρες όπως Τουρκία, Αίγυπτος, Καναδάς, Ιαπωνία, Αυστραλία, Ουρουγουάη, Χιλή), 18 όχι (ΗΠΑ, Ρωσία+δορυφόροι της καθώς και η κυβέρνηση Νετανιάχου του Ιισραήλ), 65 αποχές

 

Holger Stark: „Goodbye America“ - Die Zeit 16.2.2025

 

Δεν υπάρχουν πια πολλά που να κρατούν την Ευρώπη και τις ΗΠΑ μαζί. Και καθόλου κοινές αξίες. Αυτές οι μέρες σηματοδοτούν το τέλος της Δύσης όπως την ξέραμε

  

[...] Tην σημαντικότητα της ομιλίας του Τζέι Ντι Βανς [στην Συνδιάσκεψη του Μονάχου για την Ασφάλεια] ας μη την αναζητήσουμε τόσο στις λεπτομέρειες όσο στην ωμότητά  της. Δεν έχουν απομείνει πολλά, τουλάχιστον μέχρι νεωτέρας, από τις «κοινές αξίες», στις οποίες είχε αναφερθεί ο Βανς στην αρχή της ομιλίας του. Το αφεντικό του, ο Ντόναλντ Τζέι Τραμπ, ενεργεί σαν αυτοκράτορας ο οποίος μπορεί να ξανασχεδιάζει τον παγκόσμιο χάρτη κατά βούληση (πιο πρόσφατα μετονόμασε τον Κόλπο του Μεξικού σε Κόλπο της Αμερικής). Στον κόσμο του Αυτοκράτορα υπάρχουν επαρχίες και υποτελή κράτη, δεν υπάρχουν σύμμαχοι και σίγουρα δεν υπάρχουν φίλοι.
Ούτως ή άλλως οι δύσκολες μέρες για την Ευρώπη είναι ακόμη μπροστά της. Η ομιλία του Βανς μπορεί να διαβαστεί επίσης ως πρόλογος μιας επερχόμενης εκστρατείας κατά της ρύθμισης των δραστηριοτήτων των μεγάλων παγκόσμιων τεχνολογικών εταιρειών όπως η Meta, η Amazon ή η X. Τα αφεντικά τους διαμαρτύρονταν εδώ και καιρό για τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς και τώρα, μετά από δηλώσεις υποταγής, η εύνοια του Τραμπ προς αυτά αναβαθμίστηκε ραγδαία. Και σύντομα θα ακολουθήσει ο πρώτος γύρος του πολέμου για τους τελωνειακούς δασμούς.
Τότε θα γίνει σαφές εάν η Ευρώπη, εκτός από παιχνίδι τίκι-τάκα με πασούλες,  μπορεί να κάνει και σκληρά τάκλιν με χυμένο αίμα στο γκαζόν. Σκληρά τάκλιν θα μπορούσαν, για παράδειγμα, να είναι μερικές κατόπιν ψυχρού υπολογισμού εμπορικές συμφωνίες μεταξύ Ευρώπης και Κίνας. ΄Η να τεθεί υπό αμφισβήτηση το εάν θα επιτρέπεται στους Αμερικανούς να διατηρήσουν απεριόριστα δικαιώματα χρήσης των αεροπορικών βάσεων Rhein-Main και Στουτγάρδης στη Γερμανία, από τις οποίες καθοδηγούνται οι πτήσεις των αμερικανικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών στη Μέση Ανατολή και οι επιχειρήσεις του αμερικανικού στρατού στην Αφρική. Σε έναν κόσμο που διαμορφώνεται όλο και λιγότερο από την αρχή του δικαίου, όλο και περισσότερο από το δίκαιο του ισχυρότερου, ό,τι αισθήματα και να τρέφει κανείς για τον άλλο, τέτοια πράγματα δεν είναι αντιαμερικανισμός, αλλά ισχύς απαραίτητη για την επιβίωση.
Η Ευρώπη και οι ΗΠΑ ακολουθούν χωριστούς δρόμους, ίσως όχι πάντα και για τα πάντα, αλλά σε σημαντικά ορόσημα της πορείας τους. Δεν είναι βέβαιο ότι θα αποβεί ένας παντοτινός χωρισμός. Αλλά προς το παρόν, ήρθε η ώρα να πούμε goodbye America.

Timothy Snyder: «Elon Musk will Europa kolonialisieren», Der Spiegel 15. 2. 2025

 

Ο Ντόναλντ Τραμπ και ο Έλον Μασκ σπρώχνουν την παγκόσμια πολιτική στα άκρα. Ο ιστορικός του Γέιλ Τίμοθι Σνάιντερ, εξηγεί πώς πρέπει να αντιμετωπίσουμε τον σύγχρονο ιμπεριαλισμό και ποιοι οι στόχοι του φλερτ των πλουτολαϊκιστών με με την ναζιστική AfD. Από συνέντευξη στους Eva-Maria Schnurr και Jonas Breng του Spiegel.

 

[...] Η ανάδυση των τεχνικο-ολιγαρχιών είναι επακόλουθο των τελευταίων 30 ετών με την τρομακτική συγκέντρωση πλούτου στα χέρια τους. Στις ΗΠΑ μπορούμε τώρα να παρατηρήσουμε πώς μια τέτοια τεχνικο-ολιγαρχία πραγματοποιεί ένα πραξικόπημα. Ο Τραμπ και ο Μασκ ισχυρίζονται ότι οι πολιτικές τους αντιπροσωπεύουν ένα μοντέλο για το μέλλον. Αλλά αυτό είναι απλώς μια προσπάθεια να μας πείσουν ότι δεν έχουμε άλλη επιλογή. Όταν όλα προωθούνται συνεχώς ως «καινούργια», οι άνθρωποι αισθάνονται ανίσχυροι. Και αυτό γίνεται εκ προθέσεως.

Βοήθεια προς την Ουκρανία, οικονομική, ανθρωπιστική, στρατιωτική - σύγκριση ΕΕ και ΗΠΑ

Χέρφριντ Μίνκλερ: Τώρα έρχεται το δεύτερο, το πραγματικά μεγάλο σημείο καμπής και αλλαγής των καιρών

Herfried Münkler: Jetzt kommt die zweite, die wirklich große Zeitenwende - Die Zeit, 20.2.2025

Η διατλαντική Δύση φαίνεται να ανήκει στο παρελθόν. Οι Ευρωπαίοι έχουν δύο επιλογές για το μέλλον

 

Τις τελευταίες εβδομάδες  έγινε σαφές ότι η διατλαντική Δύση ως γεωπολιτικό μοντέλο είναι σε αποδρομή. Οι δυνάμεις στις δύο απέναντι πλευρές του Βόρειου Ατλαντικού δεν μπορούν πια ή δεν θέλουν πια να βασίζονται η μία στην άλλη. Επί Ντόναλντ Τραμπ, οι ΗΠΑ παίρνουν τον δικό τους δρόμο και είναι πεπεισμένες ότι δεν χρειάζονται πια τους Ευρωπαίους για να τον πορευτούν.

Και οι Ευρωπαίοι παλεύουν για να βρουν μια κοινή απάντηση σ' αυτό το πρόβλημα και προς το παρόν δεν μπορούν να την βρουν. Στην πραγματικότητα έχουν δύο επιλογές: Είτε να γίνουν ένας πολιτικός παράγοντας που δρα ανεξάρτητα και μπορεί να υπερασπίζεται τον εαυτό της στις συγκρούσεις με τις μεγάλες δυνάμεις, είτε να γίνει πρόθυμος αποδέκτης εντολών από την Ουάσιγκτον ή από την Μόσχα. Αυτό είναι το δεύτερο σημείο αλλαγής των καιρών μετά το πρώτο, εκείνο που έφερε η μεγάλη επίθεση της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας. Και ασφαλώς είναι το πιο μεγάλο σημείο αλλαγής των καιρών από τα δύο, αυτό με την πιο μακροπρόθεσμη επίπτωση. Ήταν προβλέψιμο. Ωστόσο για τους Ευρωπαίους ήρθε σαν έκπληξη. Και αναλόγως αντέδρασαν, σκανδαλισμένοι και κατάπληκτοι. Ειδικά στην Γερμανία. Πώς και γιατί φτάσαμε εδώ;

Μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, την κατάρρευση του Συμφώνου της Βαρσοβίας και το τέλος της Σοβιετικής Ένωσης, η επικρατούσα άποψη ήταν ότι η εποχή των αυτοκρατοριών είχε λήξει οριστικά: Οι ευρωπαϊκές αποικιακές αυτοκρατορίες είχαν καταρρεύσει κατά την διάρκεια του 20ού αιώνα και τώρα η Σοβιετική Ένωση είχε επίσης εξαφανιστεί ως ειδική περίπτωση αυτοκρατορικής δομής. Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν εκλαμβάνονταν ως πραγματική αυτοκρατορία, επειδή σε όλη την Δύση τις θεωρούσαν ως θεματοφύλακα της ελευθερίας. Συνέπεια αυτού ήταν να παραβλεφθούν τα στοιχεία αυτοκρατορικού τύπου, τα οποία ήδη υπήρχαν στις φάσεις της δημιουργίας και διαμόρφωσης των ΗΠΑ ή να παραπεμφθούν σ' ένα μακρινό παρελθόν.

Μόνον περιθωριακά συνειδητοποιούσαμε ότι ανέκαθεν οι αυτοκρατορίες ήταν και δυνάμεις που κατοχύρωναν διεθνείς τάξεις πραγμάτων, και ότι, κατά συνέπεια, η κατάρρευσή τους άφηνε ένα κενό στην διεθνή τάξη πραγμάτων· πόσο μάλλον μετά το 1990 στο ανατολικό τμήμα της Κεντρικής Ευρώπης. Η προς Ανατολάς διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ ήταν μια προσπάθεια να εξαλειφθεί αυτό το κενό στην διεθνή τάξη πραγμάτων. Και τα δύο ήταν ανάγκη να εφαρμοστούν επειγόντως. Οι εσωτερικές δομές της ΕΕ δεν άλλαξαν για να ανταποκριθούν στις ανάγκες αυτής της διεύρυνσης. Αυτό ήταν ένα σφάλμα, και τώρα μας εκδικείται. 

Η νέα κατευθυντήρια γεωπολιτική αρχή ήταν η «διεθνής τάξη πραγμάτων που βασίζεται σε κανόνες», η οποία, σύμφωνα με μια ευρέως διαδεδομένη πεποίθηση, θα αντικαθιστούσε την τάξη πραγμάτων του Ψυχρού Πολέμου η οποία βασιζόταν στην ισχύ. Δεν θα καθόριζαν πλέον την δομή της παγκόσμιας τάξης πραγμάτων η ισχύς και η στρατιωτική δύναμη, αλλά μάλλον κανόνες τους οποίους θα έπρεπε να τηρούν όλοι. Διεθνή διαιτητικά δικαστήρια θα έπρεπε να επιλύουν τις συγκρούσεις συμφερόντων και να βρίσκουν συμφωνίες που να ικανοποιούν τα διαφωνούντα μέρη. Με την πάροδο του χρόνου, η στρατιωτική ισχύς θα έπρεπε να εξαφανιστεί εντελώς από την εργαλειοθήκη της διεθνούς πολιτικής. Έμελλε, το πολύ, να χρησιμοποιείται σε στρατιωτικές-ανθρωπιστικές επεμβάσεις, και μάλιστα, όχι για να δίνει πλεονεκτήματα στους παρεμβαίνοντες, αλλά για την αποκατάσταση της ειρήνης σε ζώνες εμφυλίων πολέμων. Ο στρατός ως διεθνής αστυνομία. Και τα Ηνωμένα Έθνη θα έπρεπει να επιβλέπουν όλα αυτά. Αυτή θα ήταν μια τάξη πραγμάτων χωρίς εκείνους τους αυτοκρατορικούς εγγυητές οι οποίοι, στο παρελθόν, είχαν δώσει το όνομά τους σε μεγάλες χρονικές περιόδους ειρήνης και σε εκτεταμένες γεωγραφικές περιοχές στις οποίες επικρατούσε ειρήνη. Από την Pax Romana έως την Pax Americana. 

Ντομινίκ ντε Βιλπέν: Οι τωρινές ΗΠΑ δεν αδιαφορούν για την Ευρώπη. Θέλουν να κάνουν τους Ευρωπαίους υποτελείς και υποτακτικούς τους

Dominique de Villepin: Die Europäer müssen den Ausnahmezustand ausrufen - Συνέντευξη στην Britta Sandberg - Der Spiegel, 21.02.2025

 

SPIEGEL: Κύριε ντε Βιλπέν, πριν από 22 χρόνια κάνατε μια πολύ αξιόλογη ομιλία ως Υπουργός Εξωτερικών στη Νέα Υόρκη. Εκείνη την εποχή, υποστήριζαν έναν κόσμο στον οποίο πρέπει να ισχύουν ορισμένες αρχές και αξίες. Σε ποιον κόσμο ζούμε σήμερα;
Villepin: Ο κόσμος μετά την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ δεν έχει καμία σχέση με αυτόν που γνωρίζαμε. Ο Τραμπισμός βασίζεται σε μια στρατηγική των σοκ, τα οποία αναγγέλονται διαρκώς  το ένα πίσω από το άλλο. Προσπαθεί να αιφνιδιάζει συνεχώς τη διεθνή κοινότητα. Όμως αυτό δεν του αρκεί. Ο Τραμπ θέλει να ασκεί εξουσία, εκτός των άλλων και σε διεθνές επίπεδο, και θέλει να το κάνει χωρίς κανέναν έλεγχο. Δεν υπάρχουν πια σύνορα. Αυτό που βιώνουμε τούτη την στιγμή είναι αλλαγή συστήματος.
 

SPIEGEL: Εννοείτε το γεγονός ότι ο Τραμπ και η κυβέρνησή του δεν τηρούν πια πολλούς κανόνες οι οποίοι ίσχυαν εδώ και δεκαετίες;
Villepin: Δείτε τι συνέβη τις τελευταίες εβδομάδες: ο Τραμπ θέλει να διαπραγματευτεί με τον Πούτιν χωρίς τους Ευρωπαίους, θέλει να αγοράσει την Γροιλανδία, να πάρει τον έλεγχο της Διώρυγας του Παναμά και να μετατρέψει τη Λωρίδα της Γάζας σε Ριβιέρα. Αυτός και οι υπουργοί του αδιαφορούν για την ιστορία, αδιαφορούν για τους νόμους και αδιαφορούν για το διεθνές δίκαιο. Τίποτε από αυτά δεν τους σταματά. Ο Τραμπ θέλει να αφήσει το ίχνος του ως κληρονομιά στην παγκόσμια σκηνή.

 

SPIEGEL: Θα λέγατε, όπως ο πρώην Γάλλος Επίτροπος της ΕΕ, Τιερί Μπρετόν, ότι η στιγμή που βιώνουμε τώρα είναι συγκρίσιμη ως προς την ιστορική της διάσταση με εκείνη της πτώσης του Τείχους του Βερολίνου;
Villepin: Αυτό που συνέβη στην Διάσκεψη για την Ασφάλεια του Μονάχου, νομίζω ότι πράγματι πρέπει να το συσχετίσουμε με προηγούμενα γεγονότα ως προς την ιστορική του διάσταση. Έχει μεγάλη σημασία από πολιτική και ιδεολογική σκοπιά. Επομένως, η σύγκριση με την πτώση του Τείχους του Βερολίνου είναι επιτρεπτή. Αν και προσωπικά θα προτιμούσα να συγκρίνω την σημερινή κατάσταση με δύο άλλα γεγονότα: Με την λεγόμενη ομιλία Fulton του Ουίνστον Τσόρτσιλ το 1946, η οποία σηματοδότησε την έναρξη του Ψυχρού Πολέμου. Ή με την αποχώρηση των Ηνωμένων Πολιτειών από τη Συνθήκη των Βερσαλλιών το 1919, γεγονός που σηματοδότησε την έναρξη της εγκατάλειψης της πολυμέρειας υπό την προεδρία του Γούντροου Ουίλσον, άν και ήταν εκείνος που είχε προτείνει μια Κοινωνία των Εθνών για να διασφαλίσει την παγκόσμια ειρήνη [τελικά ο Ουίλσον δεν μπόρεσε να πείσει το Κογκρέσο]. Ποια συσχέτιση είναι η πιο ακριβής, θα το ξέρουμε όμως μόνον μετά από λίγα χρόνια.

Γιόσκα Φίσερ: H Ευρώπη, οι ΗΠΑ, η επιστροφή του Τραμπ, το τέλος της Φιλελεύθερης Δύσης

Δύο άρθρα και μία συνέντευξη 

 

Ο Γιόσκα Φίσερ ως προς τις δραστηριότητες στα κινήματα της νεότητας του, αλλά και ως προς την προσωπική ζωή του τότε έως και τώρα, λειτουργούσε συνήθως ως εκ των υστέρων «ακόλουθος» ιδεών και νοοτροπιών οι οποίες είχαν ήδη κερδίσει έδαφος. Σ΄αυτά πήγαινε με το ρεύμα, έμοιαζε  άνθρωπος των στερεοτύπων, έγκλειστος του πνεύματος της εκάστοτε εποχής. Όμως, αντίθετα, ως σημαντικός πολιτικός, και μάλιστα όταν βρέθηκε στο κέντρο της διεθνούς πολιτικής, αναδείχτηκε ικανός στο να σκέπτεται και να δρα στρατηγικά, να εποπτεύει το ευρύ πεδίο, χωρίς να παραπλανάται από τα βραχυπρόθεσμα, τα επιφανειακά και οικεία. Σ΄αυτά πήγε πολλές φορές κόντρα στο ρεύμα. Μ' αυτό δεν πετυχαίνει κανείς θριάμβους, ωστόσο γίνεται καλός σε καθήκοντα στα οποία απέτυχαν παταγωδώς οι πιο εξέχοντες Ευρωπαίοι πολιτικοί της εποχής του αλλά και οι πιο λαμπροί επίγονοι τους, από τον Σρέντερ, τον Μπλερ, τον Σαρκοζί και την Μέρκελ, μέχρι τον Κόρμπιν, τον Μακρόν και τον Σολτς. Αυτή η φυσική νοημοσύνη του Φίσερ, και το πολιτικό «αυτί» του, ευαίσθητο στο να ακούει την μυστική βοή των πλησιαζόντων γεγονότων, τον έκανε καλό «ερμηνευτή» πολιτικών μηνυμάτων που μας στέλνει προειδοποιητικά το επερχόμενο μέλλον. Συχνά λειτουργεί ως αξιόπιστη Κασσάνδρα, με σπάνια σκληρό ρεαλισμό.

Γ. Ρ.

1. Τραμπ ante portas

 

© Joschka Fischer: Trump at the Gates, Project Syndicate,  21.1.2025

 

Βερολίνο – Η ειρηνική παράδοση της προεδρικής εξουσίας ήταν μια πολιτική σταθερά στις Ηνωμένες Πολιτείες από το τέλος της δεύτερης θητείας του Τζορτζ Ουάσιγκτον, πριν από 228 χρόνια. Παρά τον αιματηρό εμφύλιο πόλεμο στη δεκαετία του 1860, αυτή η παράδοση υπήρξε χαρακτηριστικό γνώρισμα σταθερότητας, καθιερώνοντας τις ΗΠΑ ως την παλαιότερη δημοκρατία του σύγχρονου κόσμου. Καθώς η διεθνής επιρροή της χώρας αυξανόταν, ιδίως μετά τους δύο παγκόσμιους πολέμους του 20ού Αιώνα, το σύστημα διακυβέρνησης της γινόταν όλο και περισσότερο ένα πρότυπο για άλλες χώρες.
Όμως το καθεστώς και ο ρόλος της Αμερικής στον κόσμο θα αλλάξει με την δεύτερη ορκωμοσία του Ντόναλντ Τραμπ. Η περίσταση έρχεται τέσσερα χρόνια αφότου ο Τραμπ προσπάθησε να ανατρέψει τα αποτελέσματα ελεύθερων και δίκαιων εκλογών. Έχει ξεκαθαρίσει ότι θέλει πολύ περισσότερα από μια απλή αλλαγή προσωπικού ή αλλαγή πολιτικής στην Ουάσιγκτον. Ο πραγματικός του στόχος - όσο κι αν είναι καλυμμένος  με ημιδιάφανο πέπλο - είναι ο εξής: Θέλει να μετατρέψει το πολιτικό σύστημα των ΗΠΑ από δημοκρατία σε ένα άλλο που θα κυβερνάται από πλούσιους και ισχυρούς. Είναι αυτό που ο πρώην πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, στην αποχαιρετιστήρια ομιλία του, δικαίως αποκάλεσε «ολιγαρχία». Ήδη, μπορεί κανείς να δει τα περιγράμματα μιας αυταρχικής ολιγαρχίας να αναδύονται. Η στενή συμμαχία μεταξύ του Τραμπ, ο οποίος σύντομα θα γίνει (και πάλι) ο πιο ισχυρός άνθρωπος του κόσμου, με τον Ιλον Μασκ, τον πλουσιότερο άνθρωπο του πλανήτη, ήταν ένα σαφές σήμα αυτής της αλλαγής. Ο Μασκ συνεισέφερε περισσότερα από 200 εκατομμύρια δολάρια στην προεκλογική εκστρατεία του Τραμπ και αυτή η επένδυση του έχει ήδη αποδώσει αρκετά. Και οι δύο πιστεύουν ότι πρέπει να κυβερνούν οι πλούσιοι και οι ισχυροί, με τα προνόμιά τους να υπερισχύουν του κράτους δικαίου και της συνταγματικής διακυβέρνησης. Απορρίπτουν την επιδίωξη της ισότητας και ελπίζουν να δουν την πλήρη κατάργηση όλων των ορίων μεταξύ οικονομικής και πολιτικής εξουσίας, με δυναστείες να αντικαθιστούν την δημοκρατία.
Η γονυκλισία της Silicon Valley μπροστά στα πόδια του Τραμπ ήταν αναμενόμενη. Αν και, κατά πάσα πιθανότητα, οι άλλοι τιτάνες της τεχνολογικής βιομηχανίας  δεν έχουν σκοπό να παραδώσουν εν λευκώ τα ηνία του Λευκού Οίκου στον Μασκ και να τον αποδεχτούν ως τον ένα και μοναδικό οδηγητή, σαφώς συμμερίζονται το ίδιο όραμα για ένα ολιγαρχικό μέλλον. Για παράδειγμα, ο  διευθύνων σύμβουλος της Meta, Mark Zuckerberg, συνδιοργάνωσε ένα πάρτι για την ορκωμοσία του Τραμπ με δισεκατομμυριούχους Ρεπουμπλικάνους χορηγούς.