«First we took Manhattan, then we take Berlin» Πολιτικές που αυξάνουν την κοινωνική ανισότητα είναι δηλητήριο για την δημοκρατία

Όλα δείχνουν ότι ο πιο σημαντικός παράγοντας που συνετέλεσε στην έκβαση των εκλογών στις ΗΠΑ είναι η οικονομική κατάσταση όπως βιώθηκε από την πανδημία Covid και μετά. Όχι όμως αυτό που συνήθως αποκαλούν «η οικονομία» οι συνήθεις οικονομολογούντες, δημοσιολογούντες, επιχειρηματίες και πολιτικοί. Όχι η «ανάπτυξη» (το ΑΕΠ, οι ανοδικοί ή όχι ρυθμοί μεταβολής του), ο τζίρος ή τα κέρδη των επιχειρήσεων, αλλά κάτι αρκετά διαφορετικό: Αλλά το τι συμβαίνει στα απτά οικονομικά των «συνήθων πολιτών».

Και δεν πρόκειται για το χιλιοειπωμένο περί «αριθμών που ευημερούν και ανθρώπων που δυστυχούν». Γιατί, εκτός από τους αριθμούς που συνήθως επικαλούνται οι συνήθεις οικονομολόγοι, επιχειρηματίες, πολιτικοί και τα media, υπάρχουν και πολύ πιο περιεκτικοί και ρεαλιστικοί αριθμοί ή οικονομικοί δείκτες οι οποίοι αποκαλύπτουν πώς πάνε τα οικονομικά των «συνήθων πολιτών». 

«It's the economy stupid» έλεγε ο παλιός Πρόεδρος των ΗΠΑ. Όμως η ατζέντα της πολιτικής συζήτησης των ΗΠΑ (και όχι μόνον αυτής), τότε και τώρα, δύσκολα χωράει τέτοιους ρεαλιστικούς οικονομικούς δείκτες. Και κυρίως δεν χωρά δείκτες της οικονομικής ανισότητας.

Και τι γίνεται με την δεύτερη δαγκάνα της σκληρής πρέσας που σφίγγει τον κόσμο; Καλά, η πνιγμένη στη λάσπη Βαλένθια βρίσκεται στην άγνωστη Μεσόγειο και η ξηρασία πλήττει τα Βαλκάνια, μια terra incognita για τον «κοινό Αμερικανό». Αλλά τί; Οι Mountain Fires στο Λος Άντζελες, η κλιματική κρίση που μαίνεται και στον σωρευτικά μέγιστο ρυπαντή ΗΠΑ, η ενεργειακή μετάβαση στις ΗΠΑ, είναι σοβαρά θέματα για προεκλογικό αγώνα; Είναι καιρός να συζητάμε τώρα τέτοια πράγματα; Προπαντός μη γίνει λόγος για τις πιο δύσοσμες ακαθαρσίες στη λερωμένη φωλιά, για το διπλό αδιέξοδο του αμερικανικού τρόπου ζωής: Κοινωνική ανισότητα τριτοκοσμικού επιπέδου και ορυκτά καύσιμα ως κοσμική θρησκεία. Η «προοδευτική Αμερική» επιχείρησε πάλι να κρυφτεί πίσω από την πολιτική ατζέντα του «πολιτισμικού προοδευτισμού»: Αμβλώσεις, gender politics, μεονοτικές και φυλετικές ταυτότητες και τα λοιπά. Έτσι, το μόνο που κατάφερε πάλι το Δημοκρατικό Κόμμα, είναι να κάνει δώρο ένα ακόμη πολιτικό πλεονέκτημα στους αδίστακτους αντιπάλους του. Γι' αυτό το είδος προοδευτισμού, τα έχει πεί όλα εδώ και καιρό ο Christopher Lash, ο «Φρανκφουρτιανός από την Νεμπράσκα». Την σπάνια διορατικότητα του Λας και την αντοχή του στο χρόνο μάς τη θύμισε ο Γιάννης Βούλγαρης, όπως και την οξεία ματιά της Shoshana Zuboff στις μεταλλάξεις του κεφαλαιοκρατικού τρόπου παραγωγής στην ψηφιακή εποχή (¨The Age of Surveillance Capitalism: The Fight for a Human Future at the New Frontier of Power).

Οι πολιτικές που αυξάνουν την κοινωνική ανισότητα καταστρέφουν τη δημοκρατία, γράφει ο Jason Stanley στο πρώτο άρθρο. Οι σοφοί μας είχαν προειδοποιήσει πολύ πριν τον Λας. Αλλά αυτά που ήδη είχαν καταλάβει ο Ρουσώ, ακόμη και ο Πλάτων, είναι ακατανόητα για την μεταμοντέρνα «πολιτισμική Αριστερά» των αμερικανικών και βρετανικών (ή μήπως και πολλών ηπειρωτικών ευρωπαϊκών;) πανεπιστημίων.

Όσοι σνομπάρουν τους πραγματικά σοφούς αντίκρυσαν κατάπληκτοι τον πολιτικό θρίαμβο του Τραμπ, την μεγαλειώδη αποτυχία των Δημοκρατικών, την τραγική κατάληξη του πολιτικού πολιτισμού των ΗΠΑ. Όμως, τί συνέβη την ίδια ημέρα στην πιο οικεία, στην ευρωπαϊκή μας πολιτική; Εδώ, στα ευρωπαϊκά δικά μας, είδαμε πώς ακόμη και αντεστραμμένο, είναι σοφό το ρητό του γηραιού παλιού Σοσιαλδημοκράτη Καγκελλάριου Βίλλυ Μπραντ για την ένωση των δύο Γερμανιών το 1989: «Es wächst zusammen, was zusammen gehört» («Όσα είναι ταιριαστά, ενώνονται και δυναμώνουν»). Τώρα, ένας άλλος Σοσιαλδημοκράτης Καγκελλάριος, ο Όλαφ Σολτς, εξεδίωξε από την τρικομματική κυβέρνηση τον Φιλελεύθερο Υπουργό Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ και μαζί το κόμμα του FDP (πλην του Υπουργού Συγκοινωνιών Wissing, ο οποίος προτίμησε να αποχωρήσει από το κόμμα και να συνεχίσει το κυβερνητικό έργο του μέχρι τις πρόωρες εκλογές).

Το σκληρότατο διάγγελμα του Σολτς δείχνει ανάγλυφα ποιό ήταν το αταίριαστο: Η διαμετρικά αντίθετη στάση απέναντι στην κοινωνική ανισότητα, είχε αποξενώσει το FDP από τους δύο μείζονες κυβερνητικούς συνεταίρους του, Σοσιαλδημοκράτες και Πράσινους. Το FDP είχε μετατρέψει από καιρό τον κυβερνητικό συνασπισμό σε πολιτικό ριγκ, χρησιμοποιώντας ως σιδηρογροθιά κυρίως το περιβόητο φετίχ του «φρένου χρέους». Η γλώσσα του Σολτς έχει μια εξίσου έντονη αλλά εντελώς αντίθετου περιεχομένου και ήθους σκληράδα και αιχμηρότητα, άν συγκριθεί με την αμερικανικής εκδοχής πολιτική σκληρότητα. Μιλά για ανευθυνότητα, για αναξιοπρέπεια, για παραγνώριση των καιρών, για πελατείες. Ουσιαστικά καταλογίζει στους πρώην συνεταίρους του Φιλελεύθερους ότι επιχειρούν, με εκρηκτική ύλη την ιδεολογία τους για την οικονομία και την κοινωνία, να κάνουν σε γερμανικό και σε ευρωπαϊκό επίπεδο σαμποτάζ στην δημοκρατία. Ή να την δηλητηριάσουν με ιδεολογικές τοξίνες.

Ο Σολτς έκανε ένα λάθο σοβαρό, πολύ δύσκολα επανορθώσιμο. Κατασπατάλησε πολύτιμο πολιτικό χρόνο: Επί 3 χρόνια άφησε τον κυβερνητικό εταίρο FDP να σαμποτάρει εν ψυχρώ εκ τών έσω την τρικομματική κυβέρνηση. Όμως έθεσε τώρα τον δάκτυλον επί τον τύπον των ήλων.

«Αυτά [...] είναι δηλητήριο. Το είτε ασφάλεια, είτε κοινωνική συνοχή. Τα είτε υποστηρίξτε την Ουκρανία, είτε επενδύστε στο μέλλον της Γερμανίας. Το να ανοίγεις αυτές τις αντιθέσεις είναι λάθος και είναι επικίνδυνο. Είναι βούτυρο στο ψωμί των εχθρών της δημοκρατίας μας».

O Elon Musk, το πιο πολύτιμο από τα πολλά δεξιά χέρια του νέου Προέδρου των ΗΠΑ, δεν είναι πολιτικά αργόστροφος όπως είναι πολλοί αντίπαλοι τους. Ξέρει τί είναι σύμμαχος, τί αντίπαλος και για ποιούς λόγους. Έπιασε αμέσως το νόημα και σε μήνυμα στη δική του πλατφόρμα Χ, γραμμένο γερμανιστί, αποκάλεσε τον Σολτς ανόητο και καραγκιόζη. «Olaf ist ein Narr». Μετά από 3 ημέρες, με το ίδιο επίθετο χαρακτήρισε και τον σύμμαχο του Σολτς, τον εκ του κόμματος των Πρασίνων αντικαγκελλάριο και Υπουργό Οικονομίας Ρόμπερτ Χάμπεκ. 

Είναι ήδη αργά; First they took Manhattan. Will they take Berlin?*

Γ.Ρ.

1. Jason Stanley: Το τέλος της δημοκρατίας των ΗΠΑ ήταν απολύτως προβλέψιμο

 

© Jason Stanley: The End of US Democracy Was All Too Predictable, 7.11. 2024 - © Project Syndicate

Εδώ και 2.300 χρόνια, από την εποχή που ο Πλάτων έγραψε την Πολιτεία, οι φιλόσοφοι κατανοούν πολύ καλά τη διαδικασία με την οποία οι δημαγωγοί έρχονται στην εξουσία με ελεύθερες και δίκαιες εκλογές, απλά και μόνο για να ανατρέψουν τη δημοκρατία και να εγκαθιδρύσουν τυραννική εξουσία. Η διαδικασία είναι απλή και τώρα μόλις την παρακολουθήσαμε για μια φορά ακόμη.

ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ: Όπως συνέβη και σε άλλους, από αργά το βράδυ της Τρίτης 5.11.2024, το τηλέφωνό μου χτυπά συνεχώς. Έρχονται γραπτά μηνύματα και ρωτούν πώς γίνεται και συνέβη αυτό που συνέβη. Και όπως γνωρίζουν ορισμένοι φίλοι, συνάδελφοι και γνωστοί μου, ήμουν απόλυτα πεπεισμένος ότι ο Ντόναλντ Τραμπ θα κέρδιζε αυτές τις εκλογές με άνεση. Αντί να απαντώ λεπτομερώς σε κάθε μήνυμα, θα δώσω την εξήγησή μου εδώ.
Εδώ και 2.300 χρόνια, το αργότερο από την εποχή που ο Πλάτων έγραψε την Πολιτεία,** οι φιλόσοφοι γνώριζαν πώς οι δημαγωγοί και οι επίδοξοι τύραννοι κερδίζουν τις δημοκρατικές εκλογές. Η διαδικασία είναι απλή και τώρα μόλις την παρακολουθήσαμε σε ζωνατνή επανάληψη.

Eκλογές ΗΠΑ 2024, exit poll του NBC - Εκλογική συμπεριφορά ανάλογα με το πόσο επλήγη (ή νομίζει ότι επλήγη) ένας πολίτης από τον πληθωρισμό. Αυτοί που δεν επλήγησαν καθόλου είναι λίγοι (24 %) και ψήφισαν συντριπτικά το Δημοκρατικό Κόμμα. ΟΙ άλλοι είναι οι πολλοί και η διαφορά στην εκλογική συμπεριφορά είναι κραυγαλέα

«Woke Αριστερά» & «αντισυστημική Δεξιά» - Οι πολιτισμικοί πόλεμοι και η ατζέντα της δημόσιας συζήτησης και της πολιτικής

Ένα παλιό ενδιαφέρον άρθρο του Σλάβοϊ Ζίζεκ στο Project Syndicate, γραμμένο στις 3.8.2022, λίγους μήνες μετά την έναρξη της εισβολής στην Ουκρανία, είχε τον τίτλο «Τι κοινό έχουν η “Woke” Αριστερά και η Εναλλακτική Δεξιά».1 Αναδημοσιεύτηκε ολόκληρο, με ίδιο τίτλο, και στον ιστοχώρο Diplomatic Courier.2 Στο άρθρο του εκείνο ο Ζίζεκ αντιμετώπιζε τις απόψεις ενός γνώριμου στόχου του: Του Καναδού ψυχολόγου Τζόρνταν Πίτερσον, ενός «αναπόσπαστου εξαρτήματος των Μέσων Ενημέρωσης που υποστηρίζουν τη λεγόμενη εναλλακτική ή αντισυστημική Δεξιά (alt-right)».

Jordan Peterson και Elon Musk, σύντροφοι εν όπλοις στον πόλεμο με την “woke” αριστερο-φιλελεύθερη ελίτ των πάμπλουτων (© Spectator)

Ο Ζίζεκ συνηθίζει να κοινωνιολογεί και πολιτικολογεί ως φιλόσοφος, αλλά αποφεύγει (ή αδυνατεί) να φιλοσοφεί ως κοινωνιολόγος και ως πολιτικός επιστήμων. Αυτό άλλοτε τον έχει οδηγήσει σε εύστοχες εκλάμψεις (π.χ. για την προστασία της κληρονομιάς του Διαφωτισμού στην Ευρώπη), άλλοτε σε σκοτεινές γωνίες της πολιτικής σκέψης.
Ο Πίτερσον ήταν μόνον η αφορμή. Με αυτήν ο Ζίζεκ οδηγήθηκε σε μιά μια από τις εύστοχες εκλάμψεις της σκέψης του, ικανή να παρακινήσει σε δημιουργικές πολιτικές επισημάνσεις. Έθιξε ένα θέμα ταμπού: Στα πλαίσια του από το 1789 καθιερωμένου συστήματος πολιτικών συντεταγμένων, του μονοδιάστατου άξονα «Δεξιά-Κέντρο-Αριστερά», μια ορισμένου τύπου πολιτική επιχειρηματολογία και πρακτική, την οποία πολλοί αποκαλούν αμερικανοπρεπώς «woke» [«επαγρύπνηση» εναντίον προκαταλήψεων και διακρίσεων που αφορούν χρώμα δέρματος, φυλή, φύλο, ταυτότητες φύλου, εθνοτικές ταυτότητες ή  άλλες ταυτότητες προσδιορισμένες είτε συμβατικά, είτε υποκειμενικά], αντιμετωπίζεται από αρκετούς και ποικίλους ως ακρογωνιαίος λίθος της όλης πολιτικής στάσης και συμπεριφοράς που αποκαλείται «δυτική πολιτική ορθότητα» της εποχής μας. Από τους μεν αντιμετωπίζεται ως ψόγος από τους δε ως έπαινος.
Η ουσία της σύγκρουσης αφορά το πεδίο της πολιτικής στρατηγικής: Μια ορισμένη αλλά ευρεία «μοντέρνα (ή μάλλον μεταμοντέρνα) Αριστερά», ριζωμένη τόσο στη Σοσιαλδημοκρατία όσο και σε «ριζοσπαστικές» εκδοχές, βλέπει εκεί μια πρόκληση και πρόσκληση για κατάκτηση νέων και νεοδημιουργούμενων εδαφών στο ευρύ πεδίο της κοινωνίας. Το ίδιο ακριβώς κάνει και ένας ευρύς «σύγχρονος Φιλελευθερισμός», είτε «μετριοπαθής του Κέντρου», με έντονες πολιτισμικές ανησυχίες, είτε σκληρά οικονομοκεντρικός (Φιλελευθερισμός με το πρόθεμα «Νέο-»). Αντίθετα, οι ιδεολόγοι και οι στρατηγικοί εγκέφαλοι της λεγόμενης εναλλακτικής ή αντισυστημικής Δεξιάς, βλέπουν εκεί ένα αδύνατο σημείο της στρατηγικής διάταξης «της Αριστεράς» και του Φιλελευθερισμού. Μάλιστα, πολλοί «εναλλακτικοί», σταθερά αμερικανοπρεπώς, συμπεριλαμβάνουν στην όλη «Αριστερά» και τους πάσης φύσεως Φιλελεύθερους. Οι πιο προχωρημένοι «αντισυστημικοί» βλέπουν (ή κάνουν πως βλέπουν) στην «wokeness» και στον λεγόμενο δικαιωματισμό τα πιο αδύνατα σημεία της όλης «συστημικής» πολιτικής.
Πεδίο κρίσιμης μάχης ή καυγάς περί όνου σκιάς; Και τι διάολο; Από τον Σλάβοϊ Ζίζεκ περιμέναμε να μας αρπάξει από την μεταμοντέρνα Νεφελοκοκκυγία και να μας οδηγήσει σε στέρεο έδαφος;

Peterson, Πούτιν, Ντούγκιν - Με τον Martin Heidegger στη θεση του «αόρατου υποβολέα»;

Πώς να καθυστερήσουμε τη λήψη μέτρων για να αντιμετωπισθεί η κλιματική κρίση; Δώδεκα τρόποι

 

 

→  Αποθήκευση (εικόνα υψηλής ανάλυσης, © Léonard Chemineau)  ←

Βλ. και το άρθρο : William F. Lamb, Giulio Mattioli, Sebastian Levi, J. Timmons Roberts, Stuart Capstick, Felix Creutzig, Jan C. Minx, Finn Müller-Hansen, Trevor Culhane, Julia K. Steinberger,  «Discourses of climate delay», στο Global Sustainability, Volume 3, 2020, e17, Cambridge University Press

Διευρυνόμενες συνθήκες κρίσης και πολιτική διαχείριση - του Xρίστου Αλεξόπουλου

Xρίστος Αλεξόπουλος - Διευρυνόμενες συνθήκες κρίσης και πολιτική διαχείριση  (αναδημοσίευση από τον ιστοχώρο © Μεταρρύθμιση, 28.9.2024)

Οι κρίσεις πλέον διαδέχονται η μια την άλλη και συσσωρεύονται, ενώ διαμορφώνουν μη λειτουργικές και με υψηλό βαθμό διακινδύνευσης συνθήκες, οι οποίες από το ένα μέρος καταδεικνύουν, ότι το σύστημα κοινωνικής οργάνωσης βρίσκεται σε «σημείο καμπής» και χρειάζεται δομικών διαστάσεων τομές και αλλαγές, ώστε να αντιμετωπισθούν με βιώσιμο και λειτουργικό τρόπο οι παραγόμενες ανισορροπίες.
Από το άλλο μέρος γίνεται όλο και πιο εμφανές, ότι το πολιτικό σύστημα, είτε διαχειρίζεται κυβερνητική εξουσία, είτε κινείται στο χώρο της αντιπολίτευσης, δεν διαθέτει τα απαραίτητα σύγχρονα μεθοδολογικά εργαλεία ανάλυσης και σχεδιασμού στο εσωτερικό του, ούτε προσανατολίζεται και λειτουργεί με σημείο αναφοράς τις συνεχώς μεταβαλλόμενες ανάγκες της δυναμικής της εξέλιξης με στόχο την πραγμάτωση του κοινωνικού και του ανθρώπινου συμφέροντος.

Από την μελέτη του U.S. News & World Report για την κατάταξη των χωρών του κόσμου ανάλογα με την ποιότητα ζωής που προσφέρουν στους πολίτες τους (βαθμολόγηση με πολυπαραγοντικά κριτήρια).  Οι 10 πρώτες θέσεις: Δανία, Σουηδία, Ελβετία, Νορβηγία, Καναδάς, Φινλαδία, Γερμανία, Αυστραλία, Ολλανδία, Ν. Ζηλανδία. Και οι θέσεις  22-29: ΗΠΑ, Σιγκαπούρη, Πολωνία, Ν. Κορέα, Κίνα, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Ελλάδα. Κάπου ανάμεσα στην 10η Ν. Ζηλανδία και στις 22ες ΗΠΑ, μεταξύ άλλων κατατάσσονται το Ηνωμένο Βασίλειο, η Αυστρία, η Ιαπωνία, Ιρλανδία, Γαλλία, Ισπανία, Πορτογαλία. Σημειωτέον ότι η έρευνα έγινε και παρουσιάστηκε από ερευνητικό ινστιτούτο και εταιρεία μέσων ενημέρωσης των ΗΠΑ

*

Η Έκθεση Ντράγκι και η σημασία της για την Ελλάδα. Ακούει η Αθήνα; - της Άννας Διαμαντοπούλου

Με αφωνία ως προς τα κρίσιμα και ουσιαστικά αντέδρασε το πολιτικό προσωπικό της χώρας  μας και όλο το ελληνικό κομματικό σύστημα στην δημοσιοποίηση της έκθεσης του Μάριο Ντράγκι για το «Μέλλον της Ευρωπαϊκής Ανταγωνιστικότητας» και την απαιτούμενη στρατηγική για να αντέξει η ήπειρος μας στις προκλήσεις που θέτουν η ραγδαία άνοδος της Κίνας και η παραδοσιακή δύναμη των ΗΠΑ. Βιώσιμη ανταγωνιστικότητα που να διασφαλίζει παραγωγική ικανότητα φιλική προς το περιβάλλον, οικονομική ασφάλεια, ανοιχτή στρατηγική αυτονομία, ώστε η Ευρώπη να αντιμετωπίσει τις πλανητικές προκλήσεις, να προστατεύσει τις θέσεις εργασίας και όχι μόνο να είναι ανοιχτή στο επιχειρείν αλλά και να διαμορφώνει έναν δικαιότερο κόσμο. Ιδού η κεντρική στόχευση της έκθεσης Ντράγκι. Η σύνταξη της πολυαναμενόμενης έκθεσης είχε ανατεθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στον Ιταλό πρώην πρωθυπουργό και πρώην διοικητή της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

Σε αντίθεση με ανταγωνιζόμενες αντιδράσεις από εξέχοντα τμήματα του πολιτικού προσωπικού άλλων χωρών-μελών της ΕΕ, εδώ είδαμε πάλι να επικρατεί αδιαφορία για το ευρωπαϊκό (δηλαδή και για το ελληνικό) μέλλον. Ίδια και απαράλλαχτη στα τμήματα του πολιτικού προσωπκού και του κομματικού μας συστήματος, όσο και να τα διαχωρίζει η κατά παράδοση ονοματολογία σε «δεξιά», «κεντρώα» ή «αριστερά». Προς το παρόν, ως σχεδόν μοναδική εξαίρεση είδαμε την παραβίαση αυτής της ομερτά από την Άννα Διαμαντοπούλου. Η παρασπονδία της πρώην Επιτρόπου της ΕΕ και πρώην υπουργού του ΠΑΣΟΚ με πολλά χαρτοφυλάκια (τελευταίο της Παιδείας), μάλλον την αποξενώνει ακόμη περισσότερο από το κομματικό σύστημα μας. Και πόσο να βοηθήσει αυτό για την διεκδίκηση της προεδρίας του ΠΑΣΟΚ; Καθόλου! Έχει άραγε σχέση η παρέκκλιση της με το γεγονός ότι μετά το 2012 έμεινε ουσιαστικά εκτός πολιτικής με τη στενή έννοια; Αντ΄ αυτής ανέλαβαν διαδοχικά οι εκ του σκληρού πυρήνα του πανεπιστημιακού μανδαρινάτου κύριοι Μπαμπινιώτης, Αρβανιτόπουλος και επόμενοι. Πάντως, ως εξαίρεση, μας προειδοποιεί για το τί λογής παγιωμένοι (αυτο)καταστροφικοί κανόνες πολιτικής συμπεριφοράς βαραίνουν το παρόν και απειλούν το μέλλον μας ως Πολιτεία, ως κοινωνία.

Ως πολίτες της Ευρώπης, από τη Λισαβώνα και το Δουβλίνο μέχρι το Βουκουρέστι και το Κίεβο, από την Αθήνα και τα Σκόπια μέχρι το Ελσίνκι και τη Στοκχόλμη, είμαστε όλοι μπροστά στα τεράστια προβλήματα που επισημαίνει η έκθεση Ντράγκι. Το πολιτικό προσωπικό της χώρας μας και το ελληνικό κομματικό σύστημα δεν τα αισθάνονται ως δικά τους και κάνουν πως δεν καταλαβαίνουν, λες και είναι ηγεμόνες ταχύκαυστοι, αδιάφοροι για το αύριο των «υπηκόων» τους. «Après moi le déluge» («μετά από εμένα ας έλθει ο κατακλυσμός») έλεγε ο Λουδοβίκος ΙΕ΄ της Γαλλίας. 

Η δημοσιοποίηση της έκθεσης Ντράγκι, εκτός των άλλων, εξέθεσε και πάλι μπροστά σε όσους έχουν μάτια και βλέπουν, την ποιότητα του σημερινού πολιτικού προσωπικού μας και τα «κεκτημένα» του ελληνικού κομματικού συστήματος υπό την σημερινή του μορφή. Εκτός από τις πλανητικές προκλήσεις και τα αδυσώπητα διλλήμματα που τίθενται στην Ευρώπη ως όλον, εδώ έχουμε αυτή την κατά Γκράμσι «αδιαφορία, αβουλία και παρασιτισμό», αυτό «το νεκρό βάρος της ιστορίας» που ακινητοποιεί την ελληνική πολιτική. Είναι ένα επιπρόσθετο, γιγάντιο πρόβλημα που έχουμε να αντιμετωπίσουμε, ειδικά ως Έλληνες πολίτες.

Γ. Ρ.

 

© iefimerida - Άννα Διαμαντοπούλου: Η Έκθεση Ντράγκι και η σημασία της για την Ελλάδα - Ακούει η Αθήνα; 12.9.2024, αναδημοσίευση και στον ιστοχώρο Μεταρρύθμιση

 

Σιγή ασυρμάτου σε όλο το πολιτικό σύστημα για την πολυαναμενόμενη και πολύ σημαντική Έκθεση του Μάριο Ντράγκι που παρουσιάστηκε επίσημα την περασμένη Δευτέρα στις Βρυξέλλες. 

Κείμενο στρατηγικής σημασίας για το τι πρέπει να γίνει προκειμένου η ΕΕ να μη χάσει οριστικά το τρένο της διεθνούς ανταγωνιστικότητας και να μείνει ουραγός στην παγκόσμια οικονομία. Αντίθετα, όπως ήταν φυσικό, προκάλεσε το ενδιαφέρον και τα σχόλια πολιτικών, αναλυτών, υψηλών παραγόντων της πολιτικής και οικονομικής ζωής και σχεδόν όλων των μέσων ενημέρωσης στην ΕΕ αλλά και έξω από αυτήν.
Πρώτος, έσπευσε να την κατακεραυνώσει ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ [των Ελευθέρων Δημοκρατών - FDP, τρίτου και μικρότερου κόμματος στον τρικομματικό κυβερνητικό συνασπισμό ], στρέφοντας κυρίως τα βέλη του εναντίον του κοινού δανεισμού που προτείνει ο Ντράγκι ως μόνη λύση κάλυψης της ετήσιας επενδυτικής υστέρησης της ΕΕ, που την αποτιμά σε 800 δισεκατομμύρια ευρώ. Η ανταπάντηση ήλθε, όχι από εκεί που λογικά θα την ανέμενε κάποιος, π.χ. από μια λιγότερο ανεπτυγμένη χώρα του ευρωπαϊκού Nότου, αλλά από συνάδελφό του στη γερμανική κυβέρνηση και μάλιστα αντικαγκελάριο [και Υπουργό Οικονομικών Υποθέσεων], τον Πράσινο Ρόμπερτ Χάμπεκ, που απερίφραστα δήλωσε υποστηρικτής των προτάσεων Ντράγκι.

Ο Μάριο Ντράγκι παραδίδει την Έκθεση στην Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν - Δεξιά ο Υπουργός Κρίστιαν Λίντνερ και ο Αντικαγκελλάριος Ρόμπερτ Χάμπεκ

Πορεία χωρίς βιώσιμη δυναμική

Χρίστος Αλεξόπουλος : Πορεία χωρίς βιώσιμη δυναμική  - Αναδημοσίευση από τον ιστοχώρο © Μεταρρύθμιση (1.9.2024)

 

Η προσέγγιση και ανάλυση της πραγματικότητας τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο οδηγεί σε απαισιόδοξα ευρήματα και συμπεράσματα ως προς την πορεία των κοινωνιών προς το μέλλον, διότι η δυναμική της εξέλιξης δεν έχει βιώσιμη προοπτική.
Ο βαθμός διακινδύνευσης συνεχώς αυξάνεται, αλλά τόσο οι κοινωνίες όσο και οι πολιτικές τους ηγεσίες δεν λαμβάνουν υπόψη τους τα μηνύματα, που εκπέμπουν η βιωνόμενη πραγματικότητα και η επιστημονική κοινότητα, σε λειτουργικό χρόνο, ενώ παράλληλα δεν αντιμετωπίζουν τα γενεσιουργά αίτια της μη βιώσιμης δυναμικής.
Η πραγματικότητα είναι αποκαλυπτική. Η λειψυδρία είναι ήδη παρούσα. Για παράδειγμα 3,3 δισεκατομμύρια άνθρωποι ζουν σήμερα σε άνυδρες περιοχές ή με υψηλό υδατικό στρες. Μέχρι το 2050 η ζήτηση νερού προβλέπεται να έχει διπλασιαστεί ή και τριπλασιαστεί, οπότε ο αριθμός τους θα έχει αυξηθεί κατά 1 δισεκατομμύριο.
Στην Μεσόγειο οι ανεπαρκείς βροχοπτώσεις διαμορφώνουν συνθήκες ξηρασίας στην Ιταλία, στην Ισπανία, στην Ελλάδα, στη Μάλτα, στο Μαρόκο, στην Αλγερία και στην Τυνησία με επιπτώσεις στην παραγωγή, στον τουρισμό, στην ποιότητα ζωής και στην υγεία των κατοίκων.
Επίσης το 40% της γεωργικής παραγωγής παγκοσμίως προέρχεται από καλλιέργειες, που αρδεύονται. Μια υδατική κρίση θα δημιουργούσε πολύ μεγάλο πρόβλημα και στην διατροφική ασφάλεια των ανθρώπων. Έως το 2050 αναμένεται αύξηση της ζήτησης νερού κατά 30%. Πρέπει δε να επισημανθεί, ότι η λειψυδρία συνδέεται και με την αύξηση της μαζικής μετακίνησης πληθυσμών σε παγκόσμιο επίπεδο κατά 10%.

Θεσσαλία, ένα χρόνο μετά την πλημμύρα - Ο Παγασητικός απέραντο νεκροταφείο γριβαδιών και άλλων ψαριών γλυκού νερού

Τότε συμβαίνει αυτό που στην τεχνική κατά κανόνα δεν συμβαίνει: Η τεχνική δεν λειτουργεί και έτσι χάνεται ο έλεγχος [...] Και φυσικά αυτό συνοδεύεται από έναν «κατακλυσμό παράπλευρων επιπτώσεων», σύμφωνα με τη φράση του Γερμανού κοινωνιολόγου Νίκλας Λούμαν (Niklas Luhmann).   

Χάουκε Μπρούνκχορστ (Hauke Brunkhorst, 2012)

H «παράπλευρη επίπτωση», ένα χρόνο μετά την πλημμύρα

Οι Μοιραίοι

Φιλελεύθερες και συντηρητικές πολιτικές δυνάμεις, την ώρα που παραδοσιακές κοινωνικές βάσεις τους «ληστεύονται» εν ψυχρώ από την λεγόμενη εναλλακτική ή αντισυστημική Δεξιά, αυτή την απειλή, να ξαναπάθουν (και συνάμα να διαπράξουν) ό,τι έπαθαν και διέπραξαν στον Μεσοπόλεμο, επιχειρούν να την αντιμετωπίσουν επιστρέφοντας εμμονικά στο παλαιολιθικό ιδεολόγημα των κουτοπόνηρων: Άχ, πάλι «τα δύο άκρα» φταίνε. Ταυτόχρονα, υπερτονίζουν την αποκλειστική εγκυρότητα και την ερμηνευτική επάρκεια του γραμμικού, μονοδιάστατου συστήματος πολιτικών συντεταγμένων («Δεξιά-Κέντρο-Αριστερά»), λες και στα έδρανα των Κοινοβουλίων του 21ου Αιώνα κάθονται ακόμη Ιακωβίνοι, Γιρονδίνοι και  κρυφοί οπαδοί του Λουδοβίκου ΙΣΤ΄. Τί δεν καταλαβαίνουν - ή κάνουν πως δεν καταλαβαίνουν - αυτοί οι φιλελεύθεροι και συντηρητικοί, από την σημερινή πραγματικότητα «της Δεξιάς;» 

Σήμερα έχουμε πολλές, πολύ διαφορετικών ειδών «Δεξιές». Ανταγωνίζονται κυρίως μεταξύ τους για να κερδίσουν υποστήριξη «δεξιόστροφων» μερίδων πολιτών. Η λεγόμενη εναλλακτική ή αντισυστημική Δεξιά το κάνει αυτό προβάλλοντας προκλητικά τη διαφορετικότητά της από τις αντίπαλες εκδοχές Δεξιάς, την συντηρητική ή την φιλελεύθερη. Όμως, αμυνόμενοι με τον τρόπο που αμύνονται ενάντια στους «εναλλακτικούς δεξιούς», αυτοί οι παραδοσιακοί φιλελεύθεροι και συντηρητικοί προβάλλουν μια ευάλωτη, αναποτελεσματική άμυνα. Με μακροπρόθεσμα αυτοκαταστροφικά αποτελέσματα. Στερούμενοι πολιτικής για το μέλλον, απλά κάνουν πως δεν βλέπουν τον ελέφαντα που περιφέρεται στο πολιτικό σαλόνι τους και το κάνει γυαλιά-καρφιά.

Δεν είναι οι μόνοι που εθελοτυφλούν και διασπείρουν σύγχυση ποντάροντας σε αυτοκαταστροφικές ψευδαισθήσεις. Πρώτα-πρώτα, ως αντικειμενική πολιτική πραγματικότητα, ο νέος κατακερματισμός των μεγάλων παραδοσιακών πολιτικών οικογενειών δεν είναι αποκλειστικότητα «της Δεξιάς». Πολύ διαφορετικές «αποχρώσεις του Κέντρου» ανταγωνίζονται επίσης μεταξύ τους με αντιμαχόμενες θέσεις για κρίσιμα ζητήματα. Το ίδιο ή και χειρότερο κάνουν οι ακόμη πιο διαφορετικών ειδών και πολύ πιο αλληλομισούμενες «σκιές Αριστεράς». Αυτές ειδικά, παλιά μου τέχνη κόσκινο. Είναι σχεδόν εκ γενετής αλληλομισούμενες, ασυμφιλίωτες μεταξύ τους. Όχι εντελώς αδικαιολόγητα, γιατί αυτές ανέκαθεν αλληλομισούνται επειδή πρεσβεύουν πολύ διαφορετικά πράγματα.

Νέο είναι, ότι το καθιερωμένο σύστημα πολιτικών συντεταγμένων, όλος ο μονοδιάστατος άξονας «Δεξιά-Κέντρο-Αριστερά», έχει πια μειωμένη αντιστοιχία με κοινωνικές πραγματικότητες και έχει χάσει την ερμηνευτική επάρκεια που κάποτε είχε στην πολιτική. Έχουμε μπροστά μας πολλές αλληλοσυγκρουόμενες «Δεξιές», πολλά αντιμαχόμενα «Κέντρα» και πολλές, ασύμβατες μεταξύ τους «Αριστερές».

Μαζί με πολλούς παραδοσιακούς φιλελεύθερους και συντηρητικούς, και οι «άλλες» πλευρές του παραδοσιακού πολιτικού φάσματος, «το Κέντρο» και «η Αριστερά», αντιμετωπίζουν τον κατακερματισμό (των άλλων και τον δικό τους) με ίδιες εμμονές, ίδιο καιροσκοπισμό και ίδια στρατηγική ανοησία. Αλλά με αντίθετο πρόσημο. Οι μεν παραδοσιακοί φιλελεύθεροι και συντηρητικοί επιχειρούν να φορτώσουν την δική τους κακοδαιμονία στα «δύο άκρα», δηλαδή κυρίως στον παραδοσιακό αντίπαλο, στο «αριστερό άκρο». Έτσι κλείνουν το μάτι στην «αντισυστημική Δεξιά», κλείνουν και το ρήγμα που τους χωρίζει με εκείνη, συχνά της προσφέρουν και στρατηγικό πλεονέκτημα στα πιο κρίσιμα διακυβεύματα για το μέλλον κλείνοντας μαζί της συμμαχίες σε «πολιτισμικούς πολέμους». Αντίθετα, οι της λεγόμενης προοδευτικής πλευράς, συχνά φορτώνουν το φταίξιμο για την αντικειμενική κατάσταση πολιτικού κατακερματισμού, σε υποκειμενικές «κακότητες» του «γείτονα προοδευτικού». Καταστρέφουν μόνοι τους και εκ των προτέρων τα όποια στρατηγικά πλεονεκτήματα τούς δίνει η κοινωνική πραγματικότητα.

Δηλωμένοι αντίπαλοι της Ακροδεξιάς που επικαλούνται ως πλεονέκτημα τις αριστερές περγαμηνές τους, αντί να ερευνήσουν και να κατανοήσουν την πραγματική πραγματικότητα, βρίσκουν μιαν ακόμη αφορμή για να ιδεολογίζουν και να αερολογούν. Συχνά τονίζουν άσχετες με τα σημερινά διακυβεύματα τοξικές αντιπαλότητες με πολιτικούς «γείτονες» τους ή δυνητικούς φίλους· και απλά καταγγέλουν τους βέβαιους αντιπάλους, χωρίς να προβάλλουν δική τους δημιουργική πολιτική, ανθεκτική στις προκλήσεις του παρόντος και του μέλλοντος.

Σε Ευρώπη, Αμερική και όχι μόνον, οι κατά παράδοση πολιτικές οικογένειες που μας κληροδότησαν η «εποχή των επαναστάσεων» (1789–1848) και το τέλος του 19ου αιώνα, επιμένουν προσκολλημένες στον κόσμο του χθες. Προπαθούν να τα βγάλουν πέρα με αντιλήψεις και εργαλεία κατάλληλα μόνον για το μουσείο της πολιτικής. 

Άραγε, η σημερινή εξέλιξη των πολιτικών συστημάτων και των μορφών κοινωνίας που τα στηρίζει, με το πέρασμα διακοσίων τριάντα πέντε χρόνων από τη Γαλλική Επανάσταση, τούς είναι φαινόμενο ακατανόητο;

Για παραδοσιακούς φιλελεύθερους και συντηρητικούς, όλο το «κακό» ξεκινάει σε τελευταία ανάλυση από «τους αριστερούς» και «τους προοδευτικούς», εν είδει «εσωτερικού εχθρού» εντός του έθνους. Για πολλούς παραδοσιακούς προοδευτικούς ή αριστερούς, συνήθως ευθύνονται για το «κακό» κάποιοι άλλοι προοδευτικοί και αριστεροί, διαφορετικοί από τους ίδιους. Τους λοξοκοιτάζουν πάντα σαν ένα είδος «ενδοπαραταξιακού εχθρού». Ούτε η μία ούτε η άλλη κουτοπονηριά εκπλήττουν. Δεν είναι επιστροφή αδιανόητων. Είναι όμως αιώνια επιστροφή και επιστροφή του αιώνια χθεσινού. Αυτό που μένει ως πρακτικό αποτέλεσμα είναι το «άς αλλάξουν όλα, για να μείνουν όλα ίδια».

Μιας και όλα τα φώτα ήταν τώρα στραμμένα στη Γαλλία και στους Ολυμπιακούς Αγώνες, άς ξαναθυμηθούμε στιγμές της Γαλλικής Ιστορίας: Όταν η Επανάσταση του 1789 έφτασε στο 5ο έτος της, οι Ιακωβίνοι του Ροβεσπιέρου μισούσαν τους Ιακωβίνους του Δαντών πιο πολύ και από τους Μοναρχικούς. Έδιναν τις μάχες τους στην Επιτροπή Δημόσιας Σωτηρίας (Comité de salut public‎‎), αλλά στο πίσω δωμάτιο ο Κορσικανός Αυτοκράτορας προβάριζε ήδη τις μπότες του. Αποκεφάλισαν τους βασιλιάδες, αποκεφαλίστηκαν μεταξύ τους και το αποτέλεσμα στο τέλος ήταν να αποκτήσουν Αυτοκράτορα. Μετά από 150 χρόνια, ο Ανρί Φιλίπ Πεταίν, από εθνικός ήρωας του 1918 έγινε στην Μεσοπόλεμο αρχιεθνικιστής για να μετατραπεί το 1940 στον αρχιδοσίλογο του Βισύ. Η ιστορία έδειξε ότι μισούσε ασυμβίβαστα τους ομοεθνείς του Γάλλους Σοσιαλιστές, Κομμουνιστές και αντιναζιστές οπαδούς του πρώην υφισταμένου του στρατηγού Σαρλ ντε Γκωλ, αλλά μπορούσε να τα βρεί εύκολα με το Ναζιστικό καθεστώς της «προαιώνιας εχθρού» των Γάλλων εθνικιστών, της Γερμανίας.

Η προσκόλληση στα μονοδιάστατα πολιτικά στερεότυπα είναι διαβρωτική και η ανοησία είναι ανίκητη. Η διαρκής επανάληψή τους μας προειδοποιεί τί έχουν να αντιμετωπίσουν οι άνθρωποι που αναζητούν ελπίδα και λογική για το αύριο. Στην Ελλάδα, στη Γαλλία ή αλλού.

(Αύγουστος 2024)

   

Πώς και γιατί ενδυναμώνεται η επιρροή της Ακροδεξιάς; Φταίει «η Αριστερά»; Η Σοσιαλδημοκρατία;

 «Φταίει το ζαβό το ριζικό μας. Φταίει ο Θεός που μας μισεί»*

H υπόθεση ότι για την ενδυνάμωση της Ακροδεξιάς ευθύνονται, εν όλω ή εν μέρει, πολιτικές δυνάμεις που προέρχονται από το όλο αριστερό πολιτικό φάσμα (σοσιαλδημοκρατικές, κομμουνιστικές ή άλλες), καλά κρατεί.