Ο «Αμερικανός ασθενής» και το τριπλό σύμπτωμα: Πολιτικός διπολισμός - Χιλιαστιακές (millenarian) αμερικανικές θρησκείες - Όπλα. Όπλα παντού

Ι. Ποιός σκότωσε τον Τσάρλι Κερκ; Όπλα παντού, πιστοί Μορμόνοι και Ρεπουμπλικάνοι

 

© Nikolai Antoniadis, Claus Hecking, Timo Lehmann: Attentat auf Charlie Kirk - Wer ist Tyler R.? - Der Spiegel, 13.9.2025 - μια ανταπόκριση, St. George (Γιούτα - ΗΠΑ) - https://archive.md/7abeA

Καλά φροντισμένες αυλές μπροστά από μονοκατοικίες με φρεσκοβαμμένους τοίχους, μπασκέτες πάνω από την πόρτα του γκαράζ, αμερικανικές σημαίες αναρτημένες. Απόγευμα Παρασκευής στο Σεντ Τζορτζ της Γιούτα, ο ήλιος λάμπει στην ειδυλλιακή σκηνή μιας μικρής αμερικανικής πόλης, την ώρα που το FBI και η τοπική αστυνομία με τον σερίφη ρυμουλκούν ένα αυτοκίνητο. Είναι ένα γκρι σπορ αυτοκίνητο, ένα παλιό μοντέλο Dodge Charger. Το ανεβάζουν σ' ένα φορτηγό. Έχουν αποκλείσει τον δρόμο και η περιοχή έχει γεμίσει με σκούρα τζιπ των ειδικών πρακτόρων του FBI και βαν των τηλεοπτικών συνεργείων.
Το σπορ αυτοκίνητο είναι ένα από τα βασικά αποδεικτικά στοιχεία στην υπόθεση της δολοφονίας του ακροδεξιού ακτιβιστή και ινφλουένσερ Τσάρλι Κερκ. Φέρεται ότι ο 22χρονος Tyler James R. οδήγησε την Τετάρτη αυτό το αυτοκίνητο από το St. George μέχρι το Πανεπιστήμιο Utah Valley, περισσότερα από 400 χιλιόμετρα βορειότερα, στο άλλο άκρο της Πολιτείας Γιούτα. Εκεί φέρεται να σκότωσε τον Kirk με μια σφαίρα στο λαιμό. Αυτό ομολόγησε στους αστυνομικούς, κατά τα λεγόμενα.

Δεν είναι σαφές γιατί μπορεί να το έκανε. Οι συνομιλίες με ανθρώπους στον St. George και τα ίχνη που άφησαν ο Tyler R. και η οικογένειά του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σκιαγραφούν την εικόνα ενός νεαρού άνδρα ο οποίος, προφανώς, δεν είχε βρει ακόμη το πολιτικό του στίγμα. Και ο οποίος μεγάλωσε σε μια πολύ θρησκευόμενη οικογένεια Μορμόνων, η οποία καταγίνονταν με τα όπλα με πάρα πολύ πάθος.
 

Επιρροή της «Δεξιάς» (δηλαδή των Ρεπουμπλικανών ΜΑGA) και της «Αριστεράς» (δηλαδή των Δημοκρατικών) όπως φαίνεται στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης. Οι «κόκκινοι» (Τραμπικοί Ρεπουμπλικανοί) επιδραστικοί στις «μάζες» influencers και podcasters, υπερέχουν συντριπτικά. Ο δολοφονημένος Charlie Kirk ήταν στην μεγαλομεσαία σειρά πίσω από τα ΜΑGA-μεγαθήρια Joe Rogan, Jordan Peterson, Ben Shapiro κτλ

Γιαν-Βέρνερ Μύλλερ: Το ιμπεριαλιστικό εγχείρημα του Πούτιν, ο πόλεμος, «η Δύση», οι φιλελεύθεροι

The Imperial Project - Jan-Werner Müller on “the West” and the War, The New Institute, 1.04.2022
Μια παλιά αλλά ολόφρεσκη  συνέντευξη του Γιαν-Βέρνερ Μύλλερ στον Νικίτα Κάνταν, λίγο μετά την έναρξη της επίθεσης του Πούτιν εναντίον της Ουκρανίας (τον Φεβρουάριο του 2022). 

 

Νικίτα Κάνταν: Είναι αυτός ο πρώτος λαϊκιστικός πόλεμος;
Γιαν-Βέρνερ Μύλλερ: Δεν νομίζω ότι η έννοια του λαϊκισμού - τουλάχιστον όπως την καταλαβαίνω εγώ - βοηθάει εδώ. Όλοι οι λαϊκιστές ισχυρίζονται ότι αυτοί, και μόνον αυτοί, αντιπροσωπεύουν εκείνον που συχνά αποκαλούν «τον πραγματικό λαό». Βεβαίως ο Πούτιν πράγματι ισχυρίζεται ότι μόνον αυτός αντιπροσωπεύει την Ρωσία (και ορισμένοι από τους ακόλουθούς του ισχυρίζονται ακόμη και ότι «χωρίς τον Πούτιν δεν υπάρχει Ρωσία»). Επιπλέον, ο Πούτιν προβάλλει ισχυρισμούς για το ποιοί αποτελούν λαό και ποιοί όχι, ειδικά για άλλους, μή Ρώσους. Για παράδειγμα, το αρνείται στους Ουκρανούς. Αλλά για να καταλήγουμε, η έννοια του ιμπεριαλισμού μας εξυπηρετεί καλύτερα για να καταλάβουμε τι κάνει ο Πούτιν. Είναι ενδιαφέρον ότι παρατηρητές από τον Παγκόσμιο Νότο το έχουν δει αυτό πιο καθαρά σε σύγκριση με ορισμένους στην Ευρώπη.

Jan-Werner Müller

Πώς εξηγείτε την τύφλωση – τόσο στην Ευρώπη όσο και στις ΗΠΑ – απέναντι στις αυτοκρατορικές ορέξεις της Ρωσίας;
Μ.: Δεν θα τις περιέγραφα ως ορέξεις της Ρωσίας, σε αντίθεση με ορέξεις του Πούτιν. Αν κατανοώ σωστά, το καθεστώς εντός της Ρωσίας διαδίδει κάθε είδους αφηγήματα για να δικαιολογήσει την συμπεριφορά του. Δεν είναι όλα τα αφηγήματα του απαραίτητα ιμπεριαλιστικά· ορισμένα σαφώς βασίζονται στην φαντασίωση μιας επανάληψης του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου εναντίον των Ναζί. Επίσης, για να είμαστε δίκαιοι, ορισμένοι παρατηρητές πράγματι προειδοποίησαν έγκαιρα ότι θα βρούμε μπροστά μας την κατάσταση που αντιμετωπίζουμε τώρα. Όμως η έκβαση αυτή δεν θεωρήθηκε τότε ως η πιο πιθανή. Είναι επίσης βέβαιο ότι αυτές οι προειδοποιητικές φωνές δεν εισακούστηκαν αρκετά κατά τη διάρκεια των ετών της πανδημίας· έπαιξε επίσης ρόλο η διαδεδομένη υπόθεση στην «μεγάλη εικόνα» ότι η Κίνα είναι η κυρίαρχη μακροπρόθεσμη απειλή [αναφέρεται κυρίως στις ΗΠΑ]. 

Από την έκθεση «Πολλαπλός Μύθος» του Νικίτα Κάνταν, Κίεβο 2020

Μάρκο Έβερς: Όχι άλλο κάρβουνο

Marco Evers: Kohle ohne Ende - Globale Energiewende stagniert, Der Spiegel 30/2025, 17.7.2025
https://archive.md/Ua6hn

Το μεγάλο επίτευγμα συνέβη πριν από δέκα σχεδόν χρόνια. Εκ των υστέρων, υπό την οπτική γωνία ενός όλο και πιο κατακερματιζόμενου κόσμου, φαίνεται σχεδόν σαν πολιτικό θαύμα. Για μια στιγμή, τα κράτη άφησαν στην άκρη όλες τις διαφορές τους. Χρόνια σκληρών διαπραγματεύσεων κορυφώθηκαν σε μια συλλογική δήλωση αλληλεγγύης. Στις 12 Δεκεμβρίου 2015, 194 χώρες συμφώνησαν να συνεργαστούν για ένα μέλλον αξιοβίωτο. Κάθε κράτος, μεγάλο ή μικρό, πλούσιο ή φτωχό, ισχυρό ή όχι, θα πρέπει να κάνει το καθήκον του. Η Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα δικαίως θεωρείται ορόσημο στην παγκόσμια ιστορία.
Η διεθνής κοινότητα είχε δεσμευτεί να περιορίσει την ανθρωπογενή υπερθέρμανση του πλανήτη, πολύ κάτω από δύο βαθμούς Κελσίου σε σύγκριση με την προβιομηχανική εποχή, ή ακόμα καλύτερα, σε 1,5 βαθμό το πολύ. Η χρήση φυσικού αερίου και πετρελαίου ως καυσίμων θα έπρεπε να εξαλειφθεί από τις οικονομίες των κρατών. Και πάνω απ' όλα, θα έπρεπε να εξαλειφθεί η χρήση άνθρακα ως καυσίμου, ο οποίος είναι μακράν το πιο καταστροφικό για το κλίμα ορυκτό καύσιμο.
Παρατηρώντας ιδιαίτερα την περίπτωση της χρήσης του άνθρακα ως καυσίμου, βλέπουμε ότι ο κόσμος έχει πετύχει πολλά από το 2015 μέχρι σήμερα. Αλλά δυστυχώς όχι αυτό που είχε θέσει ως στόχο.
Η Συμφωνία του Παρισιού έδωσε μια τεράστια ώθηση. Χάρις σ΄ αυτήν, εταιρείες, ιδιώτες και αρχηγοί κρατών αισθάνθηκαν να παροτρύνονται ώστε να κάνουν περισσότερα για την προστασία του κλίματος. Ορισμένες τράπεζες έδωσαν όρκους ότι θα σταματήσουν να χρηματοδοτούν έργα στα οποία γίνεται χρήση ορυκτών καυσίμων. Τα επενδυτικά κεφάλαια άρχισαν να αποφεύγουν την φαινομενικά ετοιμοθάνατη βιομηχανία. Οι οικονομολόγοι προέβλεψαν έναν σχεδόν αναπόφευκτο θρίαμβο των εναλλακτικών πηγών ενέργειας, επειδή το κόστος τους μειωνόταν ραγδαία.
Στην πραγματικότητα, ο κόσμος ως σύνολο καταναλώνει σήμερα περισσότερο άνθρακα από όσο κατανάλωνε το 2015 (βλ. γράφημα). Είναι πιθανό ότι η ζήτηση γι' αυτό το βρώμικο καύσιμο θα συνεχίσει να αυξάνεται και τα επόμενα χρόνια. Κάθε ώρα της ημέρας, περισσότεροι από ένα εκατομμύριο τόνοι άνθρακα εξορύσσονται σήμερα από την γη, απλά και μόνον για να μετατραπούν λίγο αργότερα σε στάχτη, σε ένα εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας. Η διαδικασία εξόρυξης απελευθερώνει επίσης το αέριο μεθάνιο, το οποίο είναι ακόμη πιο επιβλαβές για το κλίμα.

Aνν Άπλμπαουμ: Για την δημοκρατία - Εναρκτήρια ομιλία στο Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ 2025

Anne Applebaum: „Die Salzburger Festspiele sind das, was Autokraten fürchten“, Die Presse, Βιέννη 26.7.2025

H Anne Applebaum αυτοχαρακτηρίζεται πολιτικά ως «φιλελεύθερη Συντηρητική». Συντηρητική φιλελεύθερης απόχρωσης, όχι Φιλελεύθερη με συντηρητικό επιχρωματισμό. Προσοχή, δεν βλέπει τον εαυτό της μέσα στα ρεύματα - κληρονόμους της βρετανικής Διαφωτιστικής φιλελεύθερης παράδοσης «δικαιωματικού» τύπου με απαρχές στον John Locke, ούτε του Αμερικανικού φιλελευθερισμού (του αντίθετου πόλου από τον Αμερικανικό Ρεπουμπλικανισμό). Aισθάνεται πιο άνετα ως μακρινή κληρονόμος ενός συντηρητισμού α λα Έντμουντ Μπερκ (Edmund Burke), από την Βρετανία της εποχής της Αμερικανικής και της Γαλλικής Επανάστασης. Οι πιο πολλοί ιστορικοί της πολιτικής βλέπουν τον Μπερκ ως πρόγονο των φιλελεύθερων Συντηρητικών· ωστόσο ένας από τους πιο σκληρούς επικριτές του είναι ένας άλλου τύπου Συντηρητικός, ο Leo Strauss, στοχαστής όχι απολυταρχικός ή φιλο-ολοκληρωτικός αλλά σαφώς ολιγαρχικός, αντινεωτερικός, αντι-Διαφωτιστής. Με τον Strauss έχουν εμμονή στην Αμερική τόσο οι νεοσυντηρητικοί α λα Μπους Junior όσο και οι άσπονδοι εχθροί τους, οι «νεαροί συντηρητικοί επαναστάτες» MAGA του Τραμπ.

Τέτοιες διακρίσεις, άν και λεπτές, φέρνουν στο φως πολλή πολιτική ουσία. Ιδιαίτερα τώρα, καθώς είναι φανερό ότι η εμμονή αποκλειστικά στην αδρή εικόνα, περιορισμένη στις περιεκτικές πολιτικές ιδεολογίες τις γεννημένες στον 18ο και 19ο Αιώνα (Συντηρητισμός, Φιλελευθερισμός, Σοσιαλισμός), με άλλα λόγια στο γραμμικό, μονοδιάστατο σύστημα πολιτικών συντεταγμένων (Δεξιά-Κέντρο-Αριστερά), αντί να φωτίζει, αποκρύπτει πολλή πολιτική ουσία.

Σύμφωνα με την Applebaum τα καθεστώτα του λεγόμενου υπαρκτού σοσιαλισμού ήταν απολυταρχικά, και ως προς αυτό το χαρακτηριστικό ήταν όμοια με τα ναζιστικά και φασιστικά. Τα τωρινά απολυταρχικά καθεστώτα είναι άλλου τύπου. Το πιο κραυγαλέο δείγμα τους είναι η σημερινή μετακομμουνιστική Ρωσία (ως άλλα παραδείγματα αναφέρει Κίνα, Βενεζουέλα, Αίγυπτο). Το μοντέλο Ρωσία πάει να διαδοθεί σε «δημοκρατίες που κινδυνεύουν, όπως η Ουγγαρία και η Γεωργία», λέει. «Και ο Νετανιάχου είναι σαφώς πρόθυμος να οδηγήσει προς την παρακμή της Ισραηλινής δημοκρατίας», έγραφε στην Guardian τον Ιούλιο του 2024 η συντηρητική και εβραϊκής καταγωγής ιστορικός, σχεδόν έναν χρόνο μετά την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς. «Σύντομα μπορεί να δούμε παρόμοιες προσπάθειες και στις Ηνωμένες Πολιτείες». Τις βλέπουμε ήδη, θα ΄πρεπε να πει. Ξέρει άλλωστε ότι η απολυταρχία είναι μεταδοτική και η διάδοση της εκτός από την δημοκρατία απειλεί και την διαβίωση μας στον πλανήτη. «Αλλά οι δικτάτορες και οι αυταρχικοί ηγέτες δεν είναι η μοναδική απειλή [...] Οι αλλαγές στις τεχνολογίες και στους τρόπους συμπεριφοράς σε ολόκληρο τον δημοκρατικό κόσμο, συμβάλλουν επίσης στην διάβρωση της κοινωνίας των πολιτών [...] Ακολουθούμε τον όχλο του διαδικτύου [...] ο νέος διαδικτυακός κόσμος προωθεί τον κυνισμό, τον μηδενισμό και την απάθεια».

Οι «νεαροί συντηρητικοί» επαναστάτες MAGA, οι συνεργάτες τους στην Ευρώπη ή αλλού, μαζί με τους ψηφιακούς ολιγάρχες φίλους τους σκέφτονται και πράττουν ακριβώς αντίστροφα. Στην καφρίλα του διαδικτύου αισθάνονται σαν στο σπίτι τους. Οι συγγενείς τους Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές (ECR) των αλήστου μνήμης Τόριδων, των Αδελφών της Ιταλίας και του Πολωνικού PiS (το οποίο κατακεραυνώνει η Applebaum), μοιάζουν νερωμένη εκδοχή τους - χωρίς τον Πουτινισμό. Όσο για τους Νεοσυντηρητικούς α λα Μπους Junior, είναι ταμπού να εμπλουτίσουν τον επιθανάτιο ρόγχο τους με λόγια που θίγουν τους Αμερικανούς ψηφιακούς ολιγάρχες. Αλλά μια «φιλελεύθερη συντηρητική» Μπερκιανού τύπου μπορεί και εκφράζεται ανοιχτά για έναν από τους πιο μεγάλους κινδύνους της εποχής μας: Ότι η φιλελεύθερη δημοκρατία έχει τρομερούς εχθρούς και βαθιά μέσα στα σπλάχνα της και όχι μόνον εξωτερικούς, «εκτός Δύσης». Άλλωστε, τι σημαίνει «Δύση» σε καιρούς Αλάσκας και Μονάχου 2025; Όπλα των εχθρών της δημοκρατίας είναι, μεταξύ άλλων, διαδικτυακές πλατφόρμες και αλγόριθμοι· στην πραγματικότητα το σκληρά ολιγοπωλιακό καθεστώς του σημερινού ψηφιακού κόσμου είναι ασύμβατο με μια δημοκρατική δημόσια σφαίρα.

Εν τω μεταξύ, οι Φιλελεύθεροι α λα Δημοκρατικό Κόμμα των ΗΠΑ και οι Ευρωπαίοι του Μακρόν στέκονται πολιτικά άοπλοι απέναντι στους Τραμπικούς και στους Λεπενιστές αντίστοιχα, ενώ οι Γερμανοί και Ολλανδοί σκληροί «συντηρητικοί Φιλελεύθεροι» έχουν αυτοκαταστραφεί ως μερίδα του συνταγματικού κοινοβουλευτικού φάσματος. Οι πολιτικές οικογένειες που κατατάσσονται στην Αριστερά (τόσο η πλειοψηφία της Σοσιαλδημοκρατίας όσο και οι άλλες Αριστερές, οι προερχόμενες από την μαρξιστική παράδοση), αλλά και οι «συνήθεις Συντηρητικοί» του τύπου της γερμανικής Χριστιανοδημοκρατίας (είτε υπό την γεωπολιτικά αφελή, υπερτιμημένη ως ηγέτιδα Άνγκελα Μέρκελ, είτε τώρα, υπό τον ακόμη ανεπαρκέστερο πολιτικά Φρίντριχ Μερτς), είναι εξίσου με τους Φιλελεύθερους εγκλωβισμένοι σε μια τυφλά οικονομοκεντρική λογική.

Δεν θέλουν να κατανοήσουν γιατί οι διαμάχες περί την τεχνολογία (είτε αφορούν την κλιματική αλλαγή και την ενεργειακή μετάβαση, είτε το διαδίκτυο), πέραν της οικονομικής έχουν και άμεσα πολιτική διάσταση. Αδυνατούν να κατανοήσουν ότι η γεωπολιτική επιστρέφει τώρα στην Ευρώπη ακριβώς επειδή αντεπιτίθενται συνασπισμένες πλανητικές απολυταρχικές δυνάμεις, οι οποίες, εκτός των άλλων, είναι και αυτοκρατορίες ορυκτών καυσίμων (οι ΗΠΑ είναι μία). Και καθώς οι «συντηρητικοί επαναστάτες» σύμμαχοι των απολυταρχών, τύπου MAGA, AfD κτλ, μετατρέπουν τώρα τον πολιτικό αγώνα στην δημόσια σφαίρα σε ανοιχτό πολιτισμικό πόλεμο, πολλοί του Συντηρητικού αστισμού αλλά και της «Αριστεράς», πέφτουν στην παγίδα και τους προσφέρουν πολύτιμες υπηρεσίες.

Για να προστατεύσουμε την απειλούμενη δημοκρατία και άλλα πράγματα άξια συντήρησης και βελτίωσης (π.χ. το αξιοβίωτο του πλανήτη), η Applebaum παραπέμπει στον Βάτσλαβ Χάβελ: Μας συστήνει ως όπλα την «ανεξάρτητη γνώμη και ανεξάρτητο στοχασμό για τον κόσμο [...] μέχρι τις πιο ποικίλες ελεύθερες στάσεις του πολίτη, συμπεριλαμβανομένης της ανεξάρτητης κοινωνικής αυτοοργάνωσης». Ο «φιλελεύθερος Συντηρητισμός» της και το ιδεολογικό βιογραφικό της την εμποδίζουν να κατανοήσει ρεαλιστικά πόσο μακρά ήταν η πορεία της παρακμής των ΗΠΑ προς μια απειλούμενη δημοκρατία, με ιδιαίτερο ρόλο των neocons α λα Μπους και των νεοφιλελεύθερων. Δεν κατανοεί τί ενώνει τις ΗΠΑ με νέους γεωπολιτικούς εταίρους, κόντρα στην ΕΕ. Ωστόσο, για το θέμα που συζητάμε εδώ, αυτό που προτείνει ως αντίδοτο η Applebaum, μακάρι να το έστελναν ως δικό τους πολιτικό μήνυμα οι χειμαζόμενες δημοκρατικές πολιτικές οικογένειες της Ευρώπης. Δυστυχώς, πολλές, όχι μόνον Συντηρητικές, προσπαθούν να μιμηθούν τους «συντηρητικούς επαναστάτες» εχθρούς της δημοκρατίας και υποκλίνονται δουλικά στις νέες ολιγαρχίες.

Γ. Ρ.

 

Ίσως νομίζετε πως ξέρετε τι είναι ένα φεστιβάλ. Αλλιώς δεν θα ήσασταν εδώ. Είστε θεατής, διοργανωτής ή καλλιτέχνης. Αγοράσατε εισιτήρια και ήρθατε με αυτοκίνητο ή με αεροπλάνο. Ξέρατε τι ήταν αναμενόμενο να δείτε και να ακούσετε εδώ. Όμως, αν σκεφτείτε λίγο ποιός είναι ο ορισμός ενός φεστιβάλ, τα πράγματα μπορεί και να γίνουν λιγότερο σαφή.
Όπως τόσα πολλά πράγματα που κάνουμε εμείς οι άνθρωποι, ένα φεστιβάλ είναι συλλογική προσπάθεια. Χρειάζονται άτομα με όραμα, αλλά και άτομα που μπορούν να φέρουν εδώ κοινό, να επιλέξουν καλλιτέχνες και σκηνοθέτες, να χειριστούν τις χρηματοδοτήσεις και να χρησιμοποιήσουν τους πόρους με σύνεση. Αυτοί οι άνθρωποι πρέπει να είναι όχι μόνον φιλόδοξοι, αλλά και εμπνευσμένοι. Τα φεστιβάλ δεν πετυχαίνουν επειδή έτσι διατάσσουν ισχυροί άνθρωποι. Πετυχαίνουν επειδή κάποιοι άνθρωποι εμψυχώνονται από ιδανικά, όπως η καλλιτεχνική αριστεία, η παιδεία, η ομορφιά και η αρμονία, και επειδή συνεργάζονται με την δική τους ελεύθερη βούληση για να υλοποιήσουν αυτά τα ιδανικά.

Αυτό το φεστιβάλ δεν αποτελεί εξαίρεση. Κανείς δεν ανέθεσε στον Ούγκο φον Χόφφμανσταλ (Hugo von Hofmannsthal), στον Μαξ Ράινχαρντ (Max Reinhardt) ή στον Ρίχαρντ Στράους (Richard Strauss) να ιδρύσουν ένα φεστιβάλ εδώ στο Ζάλτσμπουργκ, το 1920, μια χρονιά δυστυχίας και πείνας. Κανείς δεν τους έδωσε εντολή να ανεβάσουν τον Jedermann [Jedermann, Das Spiel vom Sterben des reichen Mannes, θεατρικό έργο του Hugo von Hofmannsthal], με φόντο τον καθεδρικό ναό ή να χρησιμοποιήσουν σανίδες από ένα πρώην στρατόπεδο αιχμαλώτων πολέμου για να δημιουργήσουν συμβολικά μια νέα σκηνή για μια νέα εποχή. Το έκαναν επειδή ήθελαν το φεστιβάλ τους να κερδίσει μια θέση στα μάτια του κόσμου - κυριολεκτικά και μεταφορικά - και επειδή ήθελαν να επαναφέρουν την τέχνη στο επίκεντρο της δημόσιας ζωής, και μάλιστα για όλους.

Hugo von Hofmannsthal, Max Reinhardt, Richard Strauss

Ουκρανία, Γάζα και λοιπά: Από δω «οι δικοί μας», τους αξίζει συμπαράσταση - Από κεί οι άλλοι· δεν είναι δικοί μας, καλά να πάθουν

Η Γκρέτα Τούνμπεργκ τον Ιανουάριο έγινε 22 χρόνων. Για να σωθεί ό,τι μπορεί να σωθεί από την κλιματική καταστροφή, ήδη ως παιδί ήταν παρούσα «σε όλα τα αζιμούθια»: Από τα Κοινοβούλια της Γαλλίας, του ΗΒ και των ΗΠΑ, μέχρι την Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ή το Νταβός· και κυρίως στις πιο πολυπληθείς συνάξεις λαού σε μεγαλουπόλεις του κόσμου μετά το έτος 2000. Αντίθετα με άλλους, μετέφρασε έγκαιρα σε πράξεις το αυτονόητο. Ότι η κλιματική αλλαγή είναι αδύνατο να αντιμετωπισθεί με δράση τοπική ή σε εθνικό επίπεδο. Ο κόσμος, ο πλανήτης, είναι ένας και ενιαίος, τα ζητήματα του «ενός κόσμου» κρίνονται στην παγκόσμια πολιτική. Οι πρωταθλητές του ανορθολογισμού με τις τεχνικο-ουτοπιστικές ψευδαισθήσεις τους έχουν μνήμη, την φοβούνται πάντα. Ωστόσο, από άλλους επικρίθηκε για άλλες, πιο πρόσφατες, δραστηριότητες της. Η θερμή συμπαράσταση της στον άμαχο πληθυσμό της Γάζας αντιμετωπίσθηκε ως μονόπλευρη. Μερικοί εξέλαβαν ακόμη και ως αντισημιτισμό την συμμετοχή της νεαρής Σουηδής σε συμβολικές πράξεις αλληλεγγύης. 

Όμως οι επικρίσεις εναντίον της, ακόμη και μερικές καλοπροαίρετες, είναι σε μεγάλο βαθμό άδικες. Η Σουηδή δεν έχει ψευδαισθήσεις. Και οι νέες πράξεις της είναι πάντα συνεπείς με το πραγματικό και αυτονόητο:  Ο κόσμος είναι ένας. Ενιαίος. Με το να είναι παρούσα στο Κίεβο, στο πλευρό των Ουκρανών που πολεμούν για την ανεξαρτησία τους και για να μη ακυρωθούν διεθνικά σύνορα σεβαστά επί 10 σχεδόν δεκαετίες μετά το 1920, αλλά εξίσου και στο πλευρό των σφαγμένων από εχθρούς και φίλους Γαζαίων, δίνει παράταση ζωής σε μιαν αμυδρή ελπίδα: Ότι η εποχή μας μπορεί και να είναι κατά βάθος πιο πολιτισμένη από όσο δείχνει εκ πρώτης όψεως. 

Κίεβο Ιούνιος 2023, Zelenskyy meets Greta Thunberg (© Wall Street Journal), Παρούσες επίσης η Αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Heidi Hautala, η πρώην Αντιπρόεδρος & πρώην Υπουργός Εξωτερικών της Σουηδίας Margot Wallström, η Mary Robinson, πρώην Πρόεδρος Δημοκρατίας της Ιρλανδίας, Ουκρανοί επίσημοι (©The Journal of Ireland).

Κακά τα ψέματα, αυτό που βιώνεται έντονα είναι η αδιαφάνεια και ο σκοταδισμός μιας μεταβατικής εποχής με εντελώς αβέβαιο αύριο, μιας «εποχής των τεράτων». Το ανέντιμο και εξευτελισμένο εμφανίζεται πάλι ως αξιοπρεπές, ο κυνισμός και η υποκρισία ως δήθεν ρεαλισμός. Έτσι, αυτό που κάνει η Σουηδή αξίζει ακόμη πιο πολύ, γιατί είναι αγαθό αναγκαίο, ωστόσο εν ανεπαρκεία. Και είναι εγχείρημα καθόλου εύκολο. Αψηφά και παραβιάζει το πιο τοξικό στερεότυπο, το πιο ψευδαισθητικό, όταν δεν είναι απλά υποκριτικό και εργαλειακό. Ότι δήθεν υπάρχουν «δύο κόσμοι»: Αφενός ο κόσμος των «δικών μας», στους οποίους οφείλουμε αλληλεγγύη και συμπαράσταση την δύσκολη ώρα. Και αφετέρου ο κόσμος «των άλλων» (“αυτοί, αφού δεν είναι «δικοί μας», καλά να πάθουν”!).

Η άρνηση των αξιών οικουμενικής ισχύος έγινε πάλι, βαθιά πια μέσα στον 21ο αιώνα, μόδα και θανατηφόρο πολιτικό δηλητήριο. Τί διάολο, η Γκρέτα υποστηρίζει τόσο τους Ουκρανούς όσο και τους Παλαιστίνιους; «Ακατανόητο, σκανδαλώδες»!
Αντίθετα με την ψευδαισθητική εικόνα που χωρίζει τον πλανήτη σε «Δύση» και σε «μη Δύση», ο Timothy Snyder μας υπενθύμισε το αυτονόητα πραγματικό, το σταθερό έδαφος πάνω στο οποίο πατάμε, είτε το αισθανόμαστε κάτω από τα πόδια μας, είτε φαντασιωνόμαστε ότι πετάμε, είτε μας αρέσει αυτό το σκληρό χώμα, είτε όχι: «Ο κόσμος στον οποίο η Ρωσία εισβάλλει και βασανίζει και ο κόσμος στον οποίο η Αμερική παράγει φτώχεια και εξευτελισμούς είναι ένας και ο αυτός κόσμος», ο μοναδικός που υπάρχει στην πραγματικότητα («Εμείς ενάντια στον κόσμο όλο - Τι κοινό έχουν η Ρωσία του Πούτιν και οι ΗΠΑ του Ντόναλντ Τραμπ») 

Που είναι ο Καύκασος; Πολύ μακριά...

Η Γκρέτα Τούνμπεργκ δεν πήγε μόνον στο Κίεβο και δεν ανέβηκε μόνον σε ιστιοφόρα συμβολικής συμπαράστασης προς τους κατοίκους της Γάζας (μάλιστα, λίγο μετά από διαδηλώσεις αρκετών από αυτούς εναντίον της καταδυνάστευσης τους από την φασιστική Χαμάς, οι οποίες καταπνίγηκαν βίαια). Τα έκανε και τα δύο, αλλά επίσης, τον Νοέμβριο του 2024 είχε βρεθεί στον Καύκασο, σε συνδυασμό και με την διεξαγωγή της Συνδιάσκεψης του ΟΗΕ για το Κλίμα τον Νοέμβριο του 2024 - COP 29 - στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν.

Γιόσκα Φίσερ: Η ειρήνη του Τραμπ και το ζητούμενο των καιρών μας

Joschka Fischer: Trump’s Peace in Our Time, Project Syndicate, 19.8.2025

«Γιατί η Αμερική του Τραμπ ενεργεί τόσο ανοιχτά ενάντια στα δικά της συμφέροντα; Γιατί  ο Τραμπ ενισχύει την Ρωσία χωρίς κανένα quid pro quo; Τέτοια ερωτήματα, όσο σημαντικά κι αν είναι για τους Ευρωπαίους, θα απαντηθούν μόνον στο πεδίο της εσωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ. Δουλειά της Ευρώπης τώρα είναι να φροντίσει για τον εαυτό της». 

Το μήνυμα προς την Ουκρανία από τη Σύνοδο Κορυφής Τραμπ-Πούτιν στην Αλάσκα ήταν το εξής: Ακόμη και ο Πρόεδρος των ΗΠΑ αποδέχεται ότι η Ρωσική Αυτοκρατορία επιστρέφει. Ανήκεις στην Ρωσία, ειπώθηκε στην Ουκρανία, όχι στην Δύση· και μόνον όταν υποταχθείς σ' αυτό το ωμό γεγονός μπορεί να επιστρέψει η ειρήνη.

Ένα B-2 stealth με την συνοδεία του από F-35 επιστεγάζουν το ραντεβού Τραμπ-Πούτιν στην Αλάσκα.  Ο Ρώσος Πρόεδρος, δίπλα στον Αμερικανό, ατενίζει στον ουρανό το ικανό να μεταγέρει πυρηνικά όπλα αεροσκάφος, αυτό που έπληξε ιρανικές ατομικές εγκαταστάσεις τον Ιούνιο του 2025 - MSN καιi ABC News

Μόναχο: Συναντήθηκαν λοιπόν ξανά, ο Ντόναλντ Τραμπ και ο Βλαντίμιρ Πούτιν· αυτή τη φορά στο πρώην Ρωσικό έδαφος της Αλάσκας. Ένας εξωτερικός παρατηρητής θα μπορούσε ίσως να σχηματίσει την εντύπωση ότι ο χρόνος ξαναγύρισε πίσω στον κόσμο πριν από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, τότε που με υπεροπτική ενότητα οι δύο υπερδυνάμεις, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Σοβιετική Ένωση, καθόριζαν ακόμη την τύχη του κόσμου όλου.
Όμως η συνάντηση ήταν κάτι πολύ περισσότερο από μιαν ιστορική ανάμνηση. Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ φορούσε ένα εντυπωσιακό ένδυμα το οποίο θεώρησε κατάλληλο για την περίσταση και για τους σκοπούς του Πούτιν: Ήταν μια μπλούζα με την επιγραφή «CCCP» (το κυριλλικό ακρωνύμιο της Σοβιετικής Ένωσης) στο στήθος. Αν ήταν ένα αστείο, από πίσω υπήρχε και απειλή. 

Όποιος γνωρίζει τον επί χρόνια υπουργό Εξωτερικών της Ρωσίας γνωρίζει ότι δεν είναι και πολύ γνωστός για την αίσθηση του χιούμορ. Και γνωρίζει ότι δεν συνηθίζει να παραβλέπει τις λεπτομέρειες των σοβαρών διπλωματικών θεμάτων σε Συνόδους Κορυφής. Η ενδυματολογική επιλογή του Λαβρόφ ήταν σκόπιμη. Σκοπός του ήταν να σηματοδοτήσει ότι η Μεγάλη Ρωσία έχει επιστρέψει στο κορυφαίο διαπραγματευτικό τραπέζι των παγκόσμιων υποθέσεων. Η κατάρρευση της ΕΣΣΔ και της ανατολικοευρωπαϊκής αυτοκρατορίας της μεταξύ 1989 και 1991 έχει ξεπεραστεί. Η αυτοκρατορία επέστρεψε και αξιώνει να ανακτήσει τις χαμένες περιοχές της.

Η πιο σημαντική από αυτές τις περιοχές είναι φυσικά η Ουκρανία. Όπως επισήμανε ο πρώην Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ, Ζμπίγκνιου Μπρεζίνσκι, το 1994, «χωρίς την Ουκρανία, η Ρωσία παύει να είναι αυτοκρατορία». Η μπλούζα του Λαβρόφ δεν αφορούσε τον Ψυχρό Πόλεμο, αλλά τον κόσμο όπως τον θέλει η Ρωσία.

© Britannica

Τραμπ και Πούτιν στην Αλάσκα: Μια Σύνοδος Κορυφής για τα Πανηγύρια - των Νιλς Μάρκβαρντ, Μπερντ Ούλριχ

Nils Markwardt, Bernd Ulrich: Trump-Putin-Gipfel: Giga? Gaga! - Die Zeit, 16.8.2025, και εδώ

Η πολυαναμενόμενη συνάντηση Τραμπ και Πούτιν στην Αλάσκα κατέληξε σε μια εξωφρενική Σύνοδο Κορυφής - μαϊμού. Αλλά έτσι αποκάλυψε νέα πράγματα γι΄ αυτό που μας παρουσιάζουν ως εξωτερική τους πολιτική δύο δυνάμεις φαινομενικά μόνον μεγάλες.

Εν τω μεταξύ, στην ελληνική δημόσια σφαίρα, πολλοί δημοσιολογούντες πρώτα περίμεναν εκστατικοί,  με ανοιχτά στόματα (μερικοί με αδημονούσα χαρά), για να δουν τι προϊστορικά τέρατα θα αποψυχθούν τώρα, στην εποχή που χάρις στα ορυκτά καύσιμα οι πάγοι της Αλάσκας λιώνουν. Να τα τα ξεπαγωμένα τέρατα, ανέβηκαν στην σκηνή, δίνουν παράσταση. Άλλοι θεατές, έντρομοι παρατηρούν το παρόν μέσα από τα γυαλιά του χθες. Και εξακολουθούν ακόμη να αγωνιούν για το τι θ' απογίνει τώρα η πάλαι ποτέ Δύση. Η πολιτική Δύση, η διατλαντική, η ογδοντάχρονη. 1945-2025. «Α history only of departed things», που έλεγε ο ποιητής.

Οι τέτοιοι χωρισμοί είναι πάντα επίπονοι και επώδυνοι. Στο ορατό μέλλον, για μάς που μένουμε, για την Ευρώπη και τους φίλους της, τα κύρια έργα και καθήκοντα είναι δύο: Πρώτον, να μην αφήσουμε αυτόν που φεύγει, να υπεξαιρέσει όλο το βιός, για να το φάει μαζί με την νέα ερωμένη του. Δεύτερον, με υπομονή, επιμονή και καλόν υπολογισμό, να φροντίσουμε να γίνουμε δυνατοί, αυτεξούσιοι, για μια νέα ζωή ασφαλή χωρίς τον αποστάτη-προστάτη. Η Ουκρανία είναι Ευρώπη. Ευλογημένη γιατί δεν ανήκει στον αυτοκαταστροφικό κόσμο του πετρελαίου και του αερίου. Στις ΗΠΑ και στην Ρωσία, άν όντως ανακάλυψαν πόσο καλά ταιριάζουν, άς ευχηθούμε για τον νέο τους δεσμό ώρα καλή στην πρύμνη τους κι αέρα στα πανιά τους. -  Γ. Ρ.

© Federico Yankelevich für DIE ZEIT

Για το Θεό, τι ήταν όλο τούτο; Φάτα Μοργκάνα, οφθαλμαπάτη; Επίσκεψη σ' ένα χωριό Ποτέμκιν; Fake Politics? Ή απλώς ένα ραντεβού δύο ηλικιωμένων κυρίων; Δύσκολο να κρίνουμε, ιδίως επειδή όλα προχώρησαν πιο γρήγορα από ό,τι είχε προγραμματισθεί και οι ερωτήσεις των δημοσιογράφων δεν επιτρέπονταν: Παρακαλώ μην μιλάτε στους υπνοβάτες, γιατί θα πέσουν από την στέγη όπου έχουν ανέβει. Τα μόνα πράγματα που ήταν όντως πραγματικά ήταν τα μαχητικά αεροσκάφη F-22, δίπλα από τα οποία πέρασαν ο Πούτιν και ο Τραμπ. Σύμβολα μιας δύναμης που έχει ήδη μισογλιστρήσει από τα χέρια και των δύο.
Πολύ πιο βέβαιο είναι τι δεν ήταν αυτή η κορύφωση του παραλογισμού: Δεν ήταν ένα βήμα προς την ειρήνη στην Ουκρανία. Πιθανότατα, αυτό που συνέβη στην Αλάσκα δεν ήταν καν πραγματική εξωτερική πολιτική. Γιατί απλά, ο Ντόναλντ Τραμπ δεν κάνει εξωτερική πολιτική, τουλάχιστον όχι αυτήν που ξέραμε ως τέτοια. Ο Τραμπ μόνον προσποιείται ότι κάνει εξωτερική πολιτική, ανεβαίνει στην σκηνή και αρχίζει να κάνει χειρονομίες της διπλωματίας, σαν ταχυδακτυλουργός παίζει στα δάχτυλα συγκρούσεις δεκαετιών όπως της Μέσης Ανατολής ή της Κορεατικής Χερσονήσου, μέχρι να βαρεθεί και να φωνάξει: Ριβιέρα!
Πολλά από τα χθεσινά θύμιζαν την Σύνοδο Κορυφής του Ντόναλντ Τραμπ με τον Κιμ Γιονγκ Ουν στην διάρκεια της πρώτης θητείας του Αμερικανού Προέδρου, στην οποία είχαμε ακούσει και δει παρόμοιες λεκτικές και σκηνοθετικές φανφάρες και το αποτέλεσμα ήταν όλα να συνεχιστούν ακριβώς όπως πριν, συμπεριλαμβανομένου του προγράμματος ατομικών όπλων της Βόρειας Κορέας.
Δεν χρειάζεται να απαριθμήσουμε εδώ όλα όσα μας παρουσίασε ως δήθεν εξωτερική πολιτική δια το θεαθήναι και μόνον, ο Αμερικανός Πρόεδρος μετά την δεύτερη ορκωμοσία του. Όλοι βλέπουν ότι ο Παναμάς εξακολουθεί να είναι Παναμάς, ότι ο Καναδάς σίγουρα δεν θα γίνει η 51η Πολιτεία των ΗΠΑ, ότι η Γροιλανδία είναι πιο πιθανό να γίνει αυτόνομο μέλος της ΕΕ παρά μέρος των ΗΠΑ, ότι η Γάζα έχει καταστραφεί και το έδαφος εκεί είναι τόσο πολύ μολυσμένο, ώστε οτιδήποτε θα μπορούσε να γίνει σε αυτή την δύστυχη λωρίδα γης, πάντως όχι μια Ριβιέρα. Όσο για την μέχρι στιγμής κίνηση εξωτερικής πολιτικής του Τραμπ η οποία έχει επαινεθεί πιο πολύ, κανείς δεν ξέρει εάν το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν έχει σοβαρά οπισθοδρομήσει, ή όχι. Θέλει κανείς να ξέρει;

© The Lakeville Journal, Connecticut USA (σκίτσο)

Σκληρά ροκ και μαλακά κλαρίνα - 2009-2025, αγώνες για την εξουσία, από την χρεοκοπία ως τον ΟΠΕΚΕΠΕ

Η τελευταία ελληνική κυβέρνηση η οποία τελείωσε ομαλά και σχετικά αξιοπρεπώς την θητεία της ήταν του ΠΑΣΟΚ με πρωθυπουργό τον Κώστα Σημίτη, το 2004. Ακολούθησε η κυβέρνηση ΝΔ - Κώστα Καραμανλή· αφού ανανέωσε την εντολή της το 2007, αποχώρησε οικειοθελώς από την εξουσία 2 μόνον χρόνια μετά, μη θέλοντας να προσπαθήσει αυτή να βγάλει το εθνικό μας κάρο από την χαράδρα της χρεοκοπίας, στην οποία αυτή η ίδια το είχε γκρεμίσει δίνοντας του το αποφασιστικό σπρώξιμο.

Το παρατημένο έργο το φορτώθηκε η κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ - Γιώργου Παπανδρέου. Όμως, και αυταπάτες για το βάθος της χαράδρας είχε, αλλά και βαθειά σχίσματα, πολιτικά και κυρίως προσωπικών στρατηγικών, αχρήστευαν εντελώς το επιτελικό προσωπικό τής «γέφυρας» της εν καιρώ θυέλλης. Αναμενόμενη η εκ των έσω κακήν-κακώς ανατροπή της, μετά από δύο χρόνια θητείας. Μετά το ολιγόμηνο διάλειμμα της κυβέρνησης Λουκά Παπαδήμου και της υπηρεσιακής του Παναγιώτη Πικραμμένου, ο θριαμβευτής του 2009 συνάντησε την δικομματική «Νέμεσι» του. Ήταν η ώρα της ρεβάνς του Αντώνη Σαμαρά και του Ευάγγελου Βενιζέλου για τις ήττες του 2009 και του 2007, την κομματική του πρώτου, την προσωπική του δεύτερου. 

Όμως η κυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ (στην αρχή συν την ΔΗΜΑΡ), ήταν εξαρχής πολλαπλά υπονομευμένη. Είχαν προηγηθεί καταιγιστικές αμφίπλευρες αποχωρήσεις οι οποίες αποδείχτηκαν καταστροφικές και για τα δύο κόμματα· αφενός ο Πάνος Καμμένος και οι συν αυτώ, αφετέρου η φυλλοροή του ΠΑΣΟΚ προς ΣΥΡΙΖΑ αρχικά, αλλά και η επίμονη ψυχολογική προετοιμασία για την μετέπειτα μετοικεσία - α λα Μιχάλη Χρυσοχοΐδη και Γιώργου Φλωρίδη - προς την ΝΔ Μητσοτάκη. Αλλά εκείνη η κυβέρνηση ήταν εξαρχής υπονομευμένη κυρίως από την εμφατική αποστασιοποίηση της Καραμανλο-Παυλοπουλικής πτέρυγας της ΝΔ και ακόμη πιο πολύ από την ίδια την πολιτική ιδιοσυγκρασία του προϊσταμένου της. 

Το τέλος της, μαζί με την εκλογική πρωτιά του ΣΥΡΙΖΑ, έφερε και την ανάδυση σε θέσεις συνεξουσίας των «αντιμνημονιακών» που είχαν αποχωρήσει από το ΠΑΣΟΚ, κυρίως όμως των άγριων «αντιμνημονιακών» οι οποίοι είχαν εγκαταλείψει την ΝΔ μη αντέχοντας την κωλοτούμπα του δικού τους, του «παλιού καλού» Σαμαρά των Ζαππείων. Σε πολύ πιο προνομιακή θέση βρέθηκε όμως η αποστασιοποιημένη εθνικολαϊκή πτέρυγα της ΝΔ, η πιο σοβαρή, όχι μόνον με την συμβολική ισχύ της Προεδρίας της Δημοκρατίας, αλλά κυρίως με το να στερεώσει το ακαταδίωκτο της για την (συν)ενοχή στον οικονομικό «φόνο» και να λάβει ως μπόνους την πιο κρίσιμη θέση στον μηχανισμό σύνδεσης της Εκτελεστικής με την Δικαστική Εξουσία.

Αυτός ο μπερδεμένος «αριστερο-δεξιός» αστερισμός με μόνη συγκολλητική ουσία το «αντιμνημονιακό» ιδεολόγημα, εκ φύσεως δεν μπορούσε και μάλλον ούτε ήθελε να έχει πρόγραμμα για το αύριο. Στην μία και μοναδική κίνηση διαφυγής του ΣΥΡΙΖΑ από την ακινησία του πολιτικού βάλτου, και μάλιστα με την συνδρομή εκείνων που αυτός δαιμονοποιούσε λίγο πριν, ο όλος αστερισμός διαλύθηκε. Η Συμφωνία των Πρεσπών, λίγο πριν το τέλος της τετραετίας, ήταν μόνον η αφορμή. Στις εκλογές του 2019 ο ΣΥΡΙΖΑ «χαμήλωσε» και ήρθε δεύτερος. Ωστόσο, άν και στερημένος από το εθνικολαϊκό του σωσίβιο, και ακόμη χειρότερα χωρίς πολιτικό πρόγραμμα, δεν καταβυθίστηκε. Παρέμεινε μεγάλο κόμμα· ο κλασικός ελληνικός κομματικός διπολισμός φάνηκε εκ πρώτης όψεως να παρατείνει την ζωή του με νέο καταληψία της μιας από τις δύο θέσεις. Όμως, έτσι συνάντησε o όλος Καραμανλο-Τσιπρικός αστερισμός την δική του «Νέμεσι», τον «κεντρο-δεξιό» ή «δεξιο-φιλελεύθερο» αστερισμό υπό τον Κυριάκο Μητσοτάκη με την υπόσχεση του της επιστροφής στην «κανονικότητα». 

Παρά τον φαινομενικό διπολισμό, ο ΣΥΡΙΖΑ εγκλωβίστηκε οριστικά στον βάλτο της αυτοκτονικής πολιτικής - προγραμματικής ακινησίας. Από το 2019 και μετά, η ΝΔ ως όλον κόμμα απολάμβανε πια με την άνεσή της τον θρόνο της μονοκομματικής εξουσίας, τον οποίο είχε απωλέσει πριν από 10 ακριβώς χρόνια, ενώ η εθνικολαϊκή της πτέρυγα περιθωριοποιήθηκε. Αλλά αυτή η πτέρυγα, ως είθισται στο κόμμα τούτο, κάθησε στην άκρη του πάγκου μέχρι νεωτέρας, ελπίζοντας ότι «πάλι με χρόνους, με καιρούς, (το κόμμα) πάλι δικό μας θα ῾ναι».

Φρανθίσκο Γκόγια: Προσχέδιο για τον Μέγα Τράγο Ι

Ο αποικισμός του πλανήτη Άρη, ο Αρμαγεδδών, ο Κατέχων και η Αντίχριστος - Ο Carl Schmitt στην Silicon Valley

Ι. Η εσχατολογία του δισεκατομμυριούχου ολιγάρχη

Η «Νέα Παγκόσμια Τάξη» και η «παγκόσμια Κυβέρνηση» είναι εδώ και δεκαετίες τα διαρκώς επανερχόμενα σκιάχτρα που μας επισείουν οι «αντισυστημικοί» (της «Δεξιάς» φυσικά, αλλά και μερικές «αριστερές» απομιμήσεις τους). Όμως ο Peter Thiel της Palantir Technologies Inc και ποικίλων hedge fund και εταιρειών επιχειρηματικών συμμετοχών, δισεκατομμυριούχος της Silicon Valley, γενναιόδωρος χρηματοδότης της πολιτικής σταδιοδρομίας του Αντιπροέδρου των ΗΠΑ JD Vance, είναι δημιουργικός αντισυστημικός. Έχει κάτι τί από στόφα φιλοσόφου - πολιτικού αλχημιστή. Διασταυρώνει το libertarian-αναρχοκαπιταλιστικό DNA του ολιγάρχη με τα περίφημα διανοητικά προϊόντα μιας αυθεντίας του αυταρχικού και απολυταρχικού λόγου: Του Carl Schmitt, του επίσημου ή «αυλικού» νομικού (Kronjurist) τoυ Τρίτου Ράιχ, A Dangerous Mind, The Enemy of Liberalism. Αυτός ο φαινομενικά παράδοξος συνδυασμός ακραίου οικονομικού φιλελευθερισμού και αυταρχικού πολιτικού αντιφιλελευθερισμού δεν είναι βέβαια εφεύρεση αυτού του ολιγάρχη της Silicon Valley. Άν μη τι άλλο, τον γνωρίζαμε από την στάση των F. Hayek και Μ. Friedman απέναντι στην δικτατορία της Χιλής και άλλες. Και βέβαια ο υβριδισμός «εναλλακτικής Δεξιάς» και σκληρού ιδεολογικού φιλελευθερισμού διαδόθηκε πολύ την εποχή του Covid ως γενική «αντισυστημική» αντίδραση, με αφορμή την τότε κρατική παρέμβαση σε υποτιθέμενες ελευθερίες μας

Όμως εδώ, με τον Peter Thiel να συναντά τον Carl Schmitt, το κράμα του ατσαλιού δένει αλλιώς: Με Πολιτική Θεολογία και με εσχατολογία, ή με άλλα λόγια με έναν αυτόκλητο «Χριστιανισμό» εμμονικά Αποκαλυψιακό, αλλά χωρίς Χριστό και προπαντός χωρίς την Επί του Όρους Ομιλία. Ειδικά σ΄αυτήν την τελευταία λεπτομέρεια, δεν είναι μόνος. H μεγάλη αντεπίθεση μετά το 2020 με ατζέντες οικονομικά φιλελεύθερες, απορρυθμιστικές, disruptive και ταυτόχρονα αντιφιλελεύθερες πολιτικοκοινωνικά, έχει τέτοια χαρακτηριστικά κυνικού αγριανθρωπισμού παντού: Σε Αμερική, Ευρώπη, σε BRICS και αλλού. Όμως, όταν ο Peter Thiel συναντά τον Carl Schmitt, τα κλασικά «αντισυστημικά» και αναρχοκαπιταλιστικά φόβητρα της «παγκόσμιας κυβέρνησης», της «Νέας Παγκόσμιας Τάξης», του «Σοσιαλιστικού κράτους» κτλ, προπαντός των παγκόσμιων μέτρων αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης, ή και αυτοπροσώπως της Γκρέτα Τούνμπεργκ, γίνονται ακόμη πιο τρομακτικά. Αποκτούν μεταφυσικό-βιβλικό ένδυμα και εμφανίζονται ως βασιλείς του Αρμαγεδδώνα, ως «Κατέχων», ως Αντίχριστος. Οι δύο τελευταίοι εναλλάσσουν ακόμη και θέσεις ή γίνονται θηλυκοί. Από μια συζήτηση του Peter Thiel με τον libertarian οικονομολόγο Tyler Cowen στο podcast Conversations with Tyler, πριν από ένα χρόνο. - Γ. Ρ.

«Peter Thiel on Political Theology - Unveiling the dangers of just trying to muddle through»  (Conversations with Tyler, 17.4.2024) 

  

[...] Tyler Cowen: Εδώ και μήνες αναρωτιέμαι γιατί εσύ και ο Καρλ Σμιτ ενδιαφέρεστε τόσο πολύ για αυτή την ιδέα του Kατέχοντος, η οποία επίσης προέρχεται από τη Βίβλο [Παύλος, Προς Θεσσαλονικείς Β΄, 2.6 - 2.7][...] και μόλις μου πέρασε από το μυαλό ότι ο Κατέχων είναι για σένα, κατά μία έννοια, το υποκατάστατο όραμα γι' αυτό που αποκαλούμε «συνεχίζω να κάνω τη δουλειά όπως μπορώ, κουτσά-στραβά» (muddling through). Το «κουτσά-στραβά» δεν σου αρέσει, ωστόσο τα πράγματα δεν έχουν καταρρεύσει, ακόμη δεν φτάσαμε εκεί. Χρειάζεσαι κάτι άλλο για να αποτρέπει προσωρινά την μεγάλη κατάρρευση, κι αυτό είναι ο Κατέχων, έτσι δεν είναι;
Peter Thiel : Είναι μια πολύ μυστηριώδης ιδέα. Υπάρχει πάντα το ερώτημα γιατί ο Αντίχριστος δεν έχει ήδη αναλάβει την εξουσία, και αυτό που τον συγκρατεί είναι τούτη η μυστηριώδης δύναμη, αυτή η αναχαιτίζουσα δύναμη που εμποδίζει το ολοκληρωτικό παγκόσμιο κράτος. Δεν την εμπιστεύομαι πολύ, σώνει και καλά. Κρατώ επιφυλάξεις επειδή εκ της φύσεως της είναι μάλλον ασταθής. Είναι προσωρινή. Έχει αυτά τα αρχαϊκά ιερά στοιχεία. Μπορεί, για λίγο, να λειτουργεί και να είναι αποτελεσματική, αλλά δεν μπορείς να την θεωρείς ισοδύναμη με κάποιον θεσμό.
Επίσης, η άποψη του Σμιτ είναι ότι υπήρξαν στην ιστορία πολλά και διαφορετικά πράγματα που έπαιξαν τον ρόλο του Kατέχοντος σε ποικίλες χρονικές στιγμές. Εάν έχεις τη γνώμη ότι δεν πρέπει να βλέπεις το έσχατον ως κάτι εμμενές [immanent → σε φιλοσοφικά ή θρησκευτικά συμφραζόμενα σημαίνει ενδοκοσμικό, εγγενές και έμφυτο του κόσμου μας - το αντίθετο του είναι υπερβατικό → transcendent], κατ' ακολουθία δεν πρέπει επίσης να βλέπεις ως εμμενή τον Κατέχοντα. Εάν στηριχτείς υπερβολικά σε ένα και μόνον πράγμα, όλα μπορούν να πάνε πολύ στραβά· π.χ. αν σκεφτείς τον Κατέχοντα ως εκείνο το πράγμα που στέκεται εμπόδιο στην έλευση της παγκόσμιας κυβέρνησης ή που εμποδίζει την έλευση του Αντίχριστου. Μια από τις ιδέες του Ρενέ Ζιράρ (René Girard) είναι η εξής: Kάθε τι που αντιτίθεται σε κάτι άλλο, πάντοτε τείνει μέσω της μίμησης να διαστραφεί και να μοιάσει με αυτό το αντίθετο του. Αργά η γρήγορα εμφανίζεται αυτός ο παραλληλισμός. Υπάρχει πάντα ο κίνδυνος, ο Κατέχων να γίνει ο Αντίχριστος.