Το καλοκαίρι της φωτιάς και της πλημμύρας.Τέλος των ψευδαισθήσεων ασφάλειας ή Μοιραίοι που περιμένουν θαύματα;

 

 

 

 

Οι φωτογραφίες είναι από τον Βλοχό (Δήμος Παλαμά) στην περιοχή Καρδίτσας (2), άλλη μία από την Θεσσαλία συν τις πλημμυρισμένες περιοχές την 8/8/23, από την Δαδιά (2) και 2 από την Λαχάινα, στη νήσο Μάουι, Χαβάη. Ο άστεγος Μαυρόγυπας είναι στη Δαδιά

  

Υπάρχει στον κόσμο μια χώρα, στην οποία ένας καθηγητής Πανεπιστημίου, για να πείσει ότι η αλλαγή του κλίματος δεν έχει σχέση με ανθρώπινες δραστηριότητες όπως η χρήση ορυκτών καυσίμων, καταφεύγει σε «επιχειρήματα» όπως το εξής: Αν ανοίξουμε ένα μπουκάλι κόκα κόλα και το θερμάνουμε, θα δούμε να εκλύονται φυσαλίδες διοξείδιου του άνθρακος. Άρα, συμπεραίνει ο καθηγητής, δεν έχουμε αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη επειδή αυξάνεται η περιεκτικότητα της ατμόσφαιρας σε διοξείδιο του άνθρακος· συμβαίνει το αντίστροφο, λέει, δηλαδή το διοξείδιο του άνθρακος στην ατμόσφαιρα αυξάνεται επειδή η ατμόσφαιρα θερμαίνεται εξαιτίας άλλων λόγων, μη ανθρωπογενών. Άλλο «επιχείρημα»: Τα μόρια του διοξειδίου του άνθρακος έχουν βάρος μεγαλύτερο από τα μόρια άλλων αερίων της ατμόσφαιρας (άζωτο και οξυγόνο), άρα συγκεντρώνονται σε χαμηλές στάθμες της ατμόσφαιρας, κοντά στο έδαφος· και άρα δεν ανεβαίνουν σε ανώτερα ατμοσφαιρικά στρώματα. Πως λοιπόν η έκλυση διοξειδίου του άνθρακος αυξάνει την κατακράτηση της ηλιακής ακτινοβολίας (το φαινόμενο του θερμοκηπίου), μας ερωτά, αφού αυτή η κατακράτηση μπορεί να γίνει  μόνον στα ανώτερα ατμοσφαιρικά στρώματα;

Θεσσαλία, 2023

Στη χώρα αυτή, διδάσκει τους φοιτητές της ιατρικής, της κτηνιατρικής και της φαρμακευτικής ένας καθηγητής που δεν μπορεί να ξεχωρίσει την έκλυση στην ατμόσφαιρα νεοδημιουργημένου διοξειδίου του άνθρακος που συντίθεται από χημικές αντιδράσεις οξείδωσης (π.χ. κατά την καύση πετρελαίου ή φυσικού αερίου) αφενός, από την έκλυση διοξειδίου του άνθρακος που βρίσκεται ήδη σε κατάσταση διαλύματος μέσα σε ένα υγρό, δηλαδή την αλλαγή φυσικής κατάστασης από διάλυμα εντός υγρού σε ελεύθερο αέριο, αφετέρου. Και διδάσκει τους φοιτητές των ιατρικών και φαρμακευτικών σχολών ένας επιστήμων που δεν έχει ιδέα (ή κάνει πως δεν έχει) περί κινητικότητας των μορίων που υπάρχουν μέσα σε μείγμα αερίων. Δηλαδή, με απλά λόγια, κάνει πως δεν ξέρει γιατί ο καπνός που παράγει μια καύση, τα στερεά σωματίδια του και μαζί το διοξείδιο του άνθρακος, ανεβαίνουν προς τα επάνω και τελικά διαδίδονται και διαχέονται στην ατμόσφαιρα, αντί να καθήσουν στο έδαφος, όπως ο δύστυχος άστεγος μαυρόγυπας.

Ο ίδιος καθηγητής έχει ιδρύσει μικρό κόμμα που έχει στο πρόγραμμα του, σε προσεκτική μορφή αλλά με σαφείς διατυπώσεις, όλο το ρεπερτόριο του συνωμοσιολογικού «αντισυστημισμού». Αρχίζει από την κατηγορηματική άρνηση των ανθρωπογενών αιτίων της κλιματικής κρίσης, είναι αντίπαλος των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και ένθερμος συνήγορος της αθωότητας των ορυκτών καυσίμων και συνεχίζει με προσεκτική αντιεμβολιαστική ρητορική, η οποία ήταν και η αφετηρία για την έντονη παρουσία του στο χώρο της πολιτικής. Οι γέροι πέθαιναν από γεράματα, όχι από covid, μας λέει. Δεν παραλείπει να μας διαφωτίσει και για το ποιά θα αποδειχτεί η περιβόητη «σωστή πλευρά της ιστορίας»: Φυσικά, λέει, εκείνη που έχει ως κέντρο τη «δική μας» Ιερουσαλήμ και «Τρίτη Ρώμη», τη Μόσχα. Και τέλος, μας θυμίζει και μας ξαναθυμίζει  διαρκώς τη «Μακεδονία μας», δακτυλοδεικτώντας εκείνους που «την πούλησαν» και προπαντός εκείνους που επικύρωσαν στην πράξη την «αγοραπωλησία» που κάποτε κατήγγειλαν.

Κάπου στη Θεσσαλία, νεόχτιστα στην κόκκινη λάσπη, 2023

■

Στη χώρα αυτή, και όχι μόνον, ζήσαμε φέτος «το καλοκαίρι της φωτιάς και των πλημμυρών», για να θυμηθούμε τον τίτλο ενός άρθρου της Ναόμι Κλάιν από το 2021. Ο υπότιτλος ήταν «η κλιματική καταστροφή και το τέλος της ψευδαίσθησης ότι είμαστε ασφαλείς». Ιδού τι έγραφε, μεταξύ άλλων:

Το ίδιο το γεγονός ότι οι άνθρωποι πιστεύουν πως η σταθερότητα του «συστήματος Γη», πάνω στο οποίο στηρίζεται όλη τη ζωή στον πλανήτη μας, είναι κάτι που μπορεί να διαχωριστεί από την «οικονομία», από την «υγεία», ή από ο,τιδήποτε άλλο, είναι ένα σύμπτωμα της μηχανιστικής ύβρεως που μας οδήγησε σ' αυτό το χάος. Εάν το κλίμα μας καταρρεύσει, τότε και όλα τα άλλα καταρρέουν, και αυτό πρέπει να είναι η αφετηρία κάθε συζήτησης για τούτο το θέμα. Ωστόσο, όλες οι εμπειρικές έρευνες δείχνουν μια δραματική αλλαγή στην αντίληψη του κοινού: Στα πλουσιότερα μέρη του κόσμου, η φαντασίωση της ασφάλειας εξασθενεί και εμφανίζονται ρήγματα στην πεποίθηση ότι τα χρήματα και η τεχνολογία μπορούν να δώσουν λύσεις της τελευταίας στιγμής.

Παντού, σε όλες τις χώρες του κόσμου, υπάρχουν και θα υπάρχουν άνθρωποι και μερίδες της κοινωνίας υπολογίσιμες, οι οποίες «ενάντια σε κάθε λογική και ενάντια σε όλες τις αποδείξεις, θα εμμένουν στη φαντασίωση ότι δεν υπάρχουν σκληρά όρια στην ικανότητα του κεφαλαίου να μετατρέπει τη ζωή σε κέρδος», και εμμένουν «στη φαντασίωση ότι θα υπάρχει πάντα ένα νέο όριο για να συνεχίζεται αυτό το κερδοφόρο παιχνίδι επ΄ άπειρον», έγραφε στη συνέχεια η Κλάιν. Αυτή η εμμονή, στην περίπτωση της Ελλάδας μετά τη Δαδιά και μετά τη Θεσσαλία, θα ακολουθήσει δύο δρόμους:

Ο ένας είναι, απλά και μόνον, η (αναγκαία) υποκατάσταση των κατεστραμμένων αξιών, των περιβαλλοντικών, οικονομικών και κοινωνικών, με τις όποιες ροές χρήματος, Κοινοτικού και εθνικού. Αυτό το δρόμο θα ακολουθήσει η σημερινή κυβέρνηση της ΝΔ, ενώ η όποια υπάρχουσα αντιπολίτευση του δημοκρατικού τόξου θα απαιτεί να γίνει αυτός ο δρόμος πιο φαρδύς και ταχύτερης κυκλοφορίας. Όσο για την ίδια την κλιματική κατάρρευση, θα ακούμε ότι για μας, ως χώρα, είναι «μοίρα»· είμαστε πολύ μικροί για να δράσουμε.

Στον άλλο δρόμο, τον «αντισυστημικό», τον δρόμο της ελληνικής εναλλακτικής Δεξιάς, θα ρέουν οι συνωμοσιολογικοί μύθοι, με τον παρηγορητικό-παραπλανητικό κρότο τόσο πιο έντονο και κρουστικό, όσο πιο μεγάλες οι καταστροφές και όσο πιο έντονη η εντύπωση ότι τούτο το κράτος «δεν μπορεί», ότι είναι αδύνατο να αλλάξει, και γι' αυτό διαρκώς βουλιάζουμε.

«Δειλοί, μοιραίοι κι άβουλοι αντάμα», θα μας πουν να «προσμένουμε ίσως, κάποιο θάμα», σαν τους Μοιραίους του Βάρναλη

Η αμηχανία των «χαλαρών» από τη μια - η ευκαιρία του συνασπισμού αντιευρωπαίων «αντισυστημικών» (εν όψει και ευρωεκλογών 2024) από την άλλη: Λόμπυ των ορυκτών καυσίμων, κυνηγοί ανεμογεννητριών, αντιεμβολιαστές και Πουτινίστας αρνούνται την κλιματική κρίση και ως συνήθως στρέφουν τα βέλη στην ΕΕ

Φυσικά, κράτος στο οποίο φοιτητές των ιατρικών και φαρμακευτικών σχολών διδάσκονται από καθηγητή που δεν μπορεί (ή κάνει πως δεν μπορεί, που είναι ακόμη χειρότερο) να διακρίνει τη χημική αλλαγή μιας ουσίας από την αλλαγή φυσικής φάσης της, και που δεν έχει ιδέα (ή κάνει πως δεν έχει) περί κινητικότητας των μορίων σε μείγμα αερίων, είναι επόμενο να είναι αυτό που είναι.

Την κατάσταση την συνόψισε ακριβοδίκαια ο Ρουμάνος κλιματολόγος Mircea Duțu: «Πρέπει να έχουμε κατά νου ότι, δυστυχώς, η Ελλάδα δεν συγκαταλέγεται στους επιφανείς… φοιτητές της Ευρώπης και όλου του κόσμου όσον αφορά την προετοιμασία για να αντέξει τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής».

Όμως, τώρα πια έχουμε μπροστά μας όχι έναν αλλά δύο αδιέξοδους δρόμους.

Ενώ η χώρα βιώνει συμπτώματα αποτυχίας ως φιλελεύθερο δημοκρατικό κράτος σε ευρωπαϊκό έδαφος (με το φάσμα της αποτυχίας να εμφανίζεται μετά το 2004 και να γίνεται όλο και πιο εμφανές στο πέρασμα των χρόνων), οι «αντισυστημικοί» της εναλλακτικής Δεξιάς προπαγανδίζουν στη συνείδηση του κόσμου ότι αυτή η αποτυχία είναι μοίρα κάθε δημοκρατικού κράτους, μοίρα όλου του πολιτικού πολιτισμού ευρωπαϊκού τύπου, μοίρα κάθε δημοκρατίας με εγγυημένες ελευθερίες και δικαιώματα. Και ως φάρμακα και οδοδείκτες προβάλλουν πρώτα-πρώτα την άρνηση της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής, την εμμονή στις φαντασιώσεις και την απρόσκοπτη συνέχιση μιας πορείας που άρχισε πριν 200-300 χρόνια στον τρόπο παραγωγής και στον τρόπο ζωής. Καθόλου παράδοξο, αυτό συνδυάζεται τώρα με ρητορική κατά της επιστήμης, άλλοτε αχαλίνωτη άλλοτε προσεκτική, και ως κορωνίδα, με το πολιτικό μοντέλο της ανελεύθερης δημοκρατίας τύπου Πούτιν.

Τελικά, δύο είναι οι μόνες εναλλακτικές παρηγοριές ενόψει της «μοίρας μας»; Είτε ροή πλημμύρας χρημάτων από την ΕΕ, με επικουρικό ευεργέτη και την «επενδυτική βαθμίδα», για να περιμένουμε, αδρανείς αλλά χαλαροί, τα επόμενα καλοκαίρια της φωτιάς και της πλημμύρας, χωρίς σκέψη για αλλαγή παραγωγικού μοντέλου και κομματικού συστήματος, χωρίς αγώνα για ανθεκτικότητα απέναντι στις διακινδυνεύσεις. Είτε ροή και πλημμύρα ανορθολογισμού, για να πολεμάμε «με ψυχή» τις ανεμογεννήτριες και τα φωτοβολταϊκά και να ελπίζουμε στα κοιτάσματα της υφαλοκρηπίδας μας, μαζί και στην απρόσκοπτη ροή των αερίων του Πούτιν· ελπίζοντας βέβαια και στην επιτυχία του εγχειρήματός του, στις αλλαγές συνόρων. Αυτές είναι οι μόνες εναλλακτικές; Ακούγονται άλλες;

Στις μέρες του Μεσογειακού Κυκλώνα Δανιήλ, το «βουλιάζουμε, δεν αλλάζουμε» της έγκυρης (ή πάλαι ποτέ έγκυρης) εφημερίδας, υπερβαίνει τις προθέσεις των ιθυνόντων της και μοιάζει, αθέλητα αλλά σκανδαλιστικά, σαν την γραφή στον τοίχο του Προφήτη Δανιήλ: «Μανή, Θεκέλ, Φαρές». Δηλαδή «μετρηθήκατε, ζυγιστήκατε, βρεθήκατε ελλιποβαρείς». Όπως και τότε, στην αρχαία Βαβυλώνα, το μόνο ζήτημα που έχει πρακτική σημασία είναι άν η γραφή θα συναντήσει έγκαιρα παραλήπτες στην ελληνική κοινωνία. 

Γ. Ριτζούλης

Θεσσαλία, Daniel 2023

Ahrtal, Ρηνανία (Γερμανία), 2021

Ντέρνα, Λιβύη, Μεσογειακός Κυκλώνας Daniel, 2023

«Απροετοίμαστη η Ελλάδα!» - Κλιματολόγος στη Ρουμανία μιλάει για την κλιματική αλλαγή και την αδυναμία της χώρας μας να προβλέψει και να προετοιμαστεί απέναντι σ' αυτήν (in Newspaper, 8.9.2023)

 

Γ. Παπαβασιλείου, Σ. Ντάφης, Γ. Κύρος, Κ. Λαγουβάρδος: Που οφείλονται οι ακραίες βροχοπτώσεις της κακοκαιρίας Δανιήλ;

 

 

 

 

Πλημμύρα της εκατονταετίας ή της χιλιετίας; Ή μήπως πλημμύρα της δεκάκις χιλιετίας;

Αμέσως μετά το πέρασμα του βαρομετρικού συστήματος Daniel, πριν ακόμη εξελιχθεί στον κόλπο της Βεγγάζης στον πλήρη μεσογειακό κυκλώνα που κατέστρεψε την Ντέρνα στην Κυρηναϊκή (Λιβύη), δημοσιεύτηκαν προβληματισμοί ειδικών του κλίματος για την συχνότητα καιρικών φαινομένων τέτοιας έντασης, όπως αυτού που προκάλεσε τούτο τον Σεπέμβριο του 2023 τις τερατώδεις πλημμύρες στη Θεσσαλία. Οι γνώμες που ακούστηκαν διίστανται.

Παραβλέπουμε το μάλλον κοινότοπο «τέτοια συμβαίνουν κάθε 100 χρόνια». Διατυπώθηκαν όμως  σοβαρές επιστημονικές γνώμες, όπως του γεν. γραμματέα της Ακαδημίας Αθηνών, ομότιμου καθηγητή Τμ. Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Χρήστου Ζερεφού, κατά τον οποίο «όσα είδαμε το καλοκαίρι του 2023 με τον καύσωνα και αυτές τις ημέρες με τον κυκλώνα Daniel είναι τόσο σπάνια, ώστε θα τα ξαναδούμε έπειτα από 300-400 χρόνια». Με την κατηγορηματική γνωμοδότηση ότι για τούτη την τερατώδους έντασης βροχόπτωση ευθύνεται η υπερθέρμανση των θαλασσών.
Μια άλλη γνώμη διατυπώθηκε από τον κ. Δημ. Εμμανουλούδη, Καθηγητή του Διεθνούς Πανεπιστημίου και Διευθυντή του «Εργαστηρίου Ανάλυσης και Διαχείρισης Ανθρωπογενών και Φυσικών Καταστροφών», ο οποίος προκαταβολικά επισήμανε το πιο σημαντικό, δηλαδή ότι «δεν υπάρχει ούτε σε μοντέλο προσομοίωσης τέτοιο ύψος βροχής», πόσο μάλλον στα αρχεία των καταγραφών μετεωρολογικών φαινομένων. Ωστόσο, η εφαρμογή των συνήθως χρησιμοποιούμενων σε υδραυλικά έργα στατιστικών μοντέλων, η οποία έγινε από τον κ. Κουτσουμπή, καθηγητή υδρολογίας στο Πανεπιστήμιο Θράκης (Ξάνθη), έδωσε θεωρητική «περίοδο επαναφοράς», δηλαδή συχνότητα, 16.000 χρόνια, είπε ο κ. Εμμανουλούδης. «Αυτό σημαίνει ότι θα περιμένουμε κάτι τέτοιο ξανά το 18.023. Μας κάνει φοβερή εντύπωση, είναι και για εμάς απίστευτο. Δεν έχουμε δει ξανά κάτι τέτοιο», πρόσθεσε ο κ. Εμμανουλούδης.

Η κριτική από τους Δρες Ευάγγελο Ντόντη, Λέκτορα στην Κοινωνικής Ψυχολογία των Καταστροφών, The Open University, UK) και Σταύρο Ντάφη, Φυσικό – Μετεωρολόγο, Επιστημονικό Συνεργάτη Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών («“Επόμενη πλημμύρα το 18.000 μ.Χ.”, ή πώς να τα επικοινωνήσεις όλα λάθος»), σωστά επισήμανε χρήση της στατιστικής ανάλυσης προβληματική από «επικοινωνιακή άποψη», η οποία δημιουργεί «λανθασμένες αντιλήψεις στο ευρύ κοινό», δηλαδή αυτό που δεν κατέχει τα «παράδοξα της στατιστικής», «μειώνοντας πιθανόν την αίσθηση του ρίσκου».

Όμως η εν λόγω χρήση των μαθηματικών μοντέλων βροχόπτωσης είναι προβληματική και για άλλους λόγους, πέραν της «επικοινωνιακής ορθότητας» στη χρήση στατιστικών μεθόδων. Γιατί υπάρχει ζήτημα εγγενών ορίων της εγκυρότητας των μαθηματικών μοντέλων που χρησιμοποιούνται σήμερα.
Σε ποιές (μάλλον καταχρηστικές) χρήσεις έγκυρων επιστημονικών εργαλείων στηρίζονται τέτοια σφάλματα, και μάλιστα από ειδικούς επιστήμονες με τεράστια εμπειρία;
Το μαθηματικό μοντέλο στατιστικής ανάλυσης που χρησιμοποιoύν  οι κ. Κουτσουμπής και Εμμανουλούδης και το εφαρμόζουν στο παρόν συμβάν, βγάζει περίοδο 16.000 (!) χρόνια. Το μοντέλο αυτό μπορεί όντως να υπάρχει στην παλέτα των εργαλείων θεωρητικής και εφαρμοσμένης υδρολογίας. Μόνον που ασφαλώς είναι φτιαγμένο πολλές δεκαετίες πριν ακουστουν οι λέξεις «κλιματική αλλαγή». Κάτι ανάλογο ισχύει με τις ισχύουσες εθνικές μας προδιαγραφές αντιπλημμυρικών έργων, κρίσιμα σημεία των οποίων μένουν αμετάβλητα από το 1954 !

Και τι να πεί κανείς για την αποξήρανση της λίμνης Κάρλας το 1962 (ήταν η τελευταία μεγάλη αποξήρανση εν Ελλάδι); Τι να πεί για το (ευτυχώς ματαιωμένο) εγχείρημα εκτροπής του Αχελώου, το οποίο φιλοδοξούσε να φέρει νερό «εκ των έξω» σε πεδιάδα - ενιαία λεκάνη απορροής ευεπίφορη σε πλημμύρες, αντί να εφαρμοστούν λύσεις βιώσιμης χρήσης των υδατικών αποθεμάτων της Θεσσαλικής λεκάνης; Αν τη δεί κανείς «στρατηγικά», στη μακρά διάρκεια, η αποξήρανση της Κάρλας ήταν μια γιγαντιαία τρύπα στο νερό, ανορθολογισμός με ψευδοεπιστημονικό προσωπείο και με πολύ Μαυρογιαλουρισμό. Για το γεγονός ότι το ακόμη πιο  «άτοπο» εγχείρημα της εκτροπής του Αχελώου το υπερασπιζόταν σθεναρά μόλις πριν οχτώ μηνες (10/12/2022 ) ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας, μιλώντας μάλιστα σε εκδήλωση αντίπαλου κόμματος, η πιο ταιριαστή σκέψη είναι ίσως το «ζουν ανάμεσά μας».Μόνη ελπίδα είναι, τα γεγονότα όπως συμβαίνουν στον πραγματικό κόσμο, να γεννούν δεύτερες σκέψεις σε  ανθρώπους που διαθέτουν σοβαρές επιστημονικές γνώσεις.
Από την άλλη πλευρά, καλό είναι να επισημανθεί και κάτι άλλο, εν είδει «συνηγορίας υπέρ του διαβόλου»: Δεν υπάρχει ιστορική τεκμηρίωση για φαινόμενο πλημμυρών τέτοιας έντασης και έκτασης οι οποίες να έχουν επισυμβεί ταυτόχρονα στο σύνολο της Θεσσαλίας. Η οποία, σημειωτέον, λόγω της σχετικής αφθονίας φυσικών πόρων, στους ιστορικούς χρόνους ήταν πάντα αρκετά πυκνά κατοικημένη και είχε οικισμούς σημαντικού μεγέθους. Για τον λόγο αυτό, η Θεσσαλική χώρα ήταν διαρκώς στο «ραντάρ» των αρχαίων ή μεσαιωνικών παραγωγών γραπτών κειμένων. Από τον πολύ αξιόπιστο Ηρόδοτο και μετά, δεν αναφέρονται συγκεκριμένα τόσο μεγάλες πλημμυρικές καταστροφές που ερημώνουν το σύνολο της Θεσσαλίας, ούτε υπάρχουν υπαινιγμοί σε παλιότερα ημι-ιστορικά κείμενα (Ησίοδος, Όμηρος). Υπάρχουν μόνον οι μυθολογικές αναφορές σε κατακλυσμούς, κοινές άλλωστε σε όλους σχεδόν τους λαούς. Από κεί και πέρα υπάρχουν γενικές αναφορές για τον Πηνειό στα Γεωγραφικά του Στράβωνα («…ο γαρ Πηνειός, δια μέσης ρέων, και πολλούς δεχόμενος ποταμούς, υπερεκχείται πολλάκις…», όσο για νεότερες εποχές, υπάρχουν τεκμήρια για τοπικές πλημμύρες κατά την Τουρκοκρατία (στη Λάρισα το 1647, το 1811, το 1883), ώσπου φθάνουμε στις πλημμυρικές καταστροφές στον Βόλο (1955), στην Καρδίτσα το 1994, τέλος στον προηγούμενο μεσογειακό κυκλώνα Ιανό (2020, πάλι Σεπτέμβριος) στη Δυτική Θεσσαλία και Δυτιική Στερεά Ελλάδα. Σημειωτέον ότι τα αθροιστικά ύψη βροχόπτωσης του Daniel είναι εντελώς άλλης τάξης μεγέθους συγκρινόμενα με του Ιανού (σε γενικές γραμμές τριπλάσια).

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Όμως, τόσο οι αυθαίρετες παρεκτάσεις (extrapolations) μαθηματικών μοντέλων που ήταν σχεδιασμένα μέσα σε πολύ πιο στενό «πεδίο ορισμού», όσο και η μεγάλη πιθανότητα για ιστορικό παρελθόν χωρίς τέτοιας έκτασης καταστροφή, δεν είναι αποδείξεις ή έγκυρες ενδείξεις για το μέλλον. Διότι τα διαθέσιμα επιστημονικά δεδομένα έχουν αλλάξει πολύ δραστικά και πολύ απότομα εδώ και πολύ λίγο χρονικό διάστημα.
Δυστυχώς ακόμη και ο κ. Χρήστος Ζερεφός που είναι ο πιο έμπειρος και διορατικός ειδικός του κλίματος στη χώρα μας, υποθέτει πως τέτοια φαινόμενα θα εμφανιστούν ξανά μετά από 300 – 400 χρόνια, επειδή κάνει τέτοια παρέκταση (extrapolation) σε μαθηματικά μοντέλα που ήταν και αυτά σχεδιασμένα μέσα στο συγκεκριμένο «πεδίο ορισμού» των εμπειρικών δεδομένων που διαθέτουμε.

Δεν διαθέτουμε καταγραφές για 1.000 ή 650 χιλιοστά βροχής στο Πήλιο ή στην Καρδίτσα αντίστοιχα. Οι καταγραφές που διαθέτουμε (εδώ και 150 χρόνια περίπου) δεν ξεπερνούν τα επίπεδα ύψους βροχής των 300 - 320 χιλιοστών (Ιανός, Περτούλι, Μουζάκι).

Η χρήση παραμετρικών καμπυλών σχεδιασμένων με βάση τα μέχρι τώρα εμπειρικά στατιστικά δεδομένα, με τις οποίες, π.χ. το μέγιστο ύψος βροχής 300 χιλ. αντιστοιχίζεται με περίοδο π.χ. 150 χρόνια, είναι έγκυρη για αυτά τα δεδομένα. Αν με παρέκταση των ίδιων παραμερικών καμπυλών, δηλ. με υποθετικές «παράλληλες» καμπύλες, συνάγεις από αυτό ότι τα 600 χιλ. βροχής θα αντιστοιχούν σε 300 ή 400 χρόνια, το αποτέλεσμα που δίνει μια τέτοια χρήση του μοντέλου είναι εξαιρετικά αμφίβολο και πολύ αβέβαιης εγκυρότητας.

Έχουμε εισέλθει σε ανεξερεύνητα κλιματολογικά «εδάφη». Βρισκόμαστε σε κλιματολογική εποχή, την οποία κάποιας μορφής «ασυνέχεια» την διαχωρίζει από την προηγηθείσα: «Δεν υπάρχει ούτε σε μοντέλο προσομοίωσης τέτοιο ύψος βροχής». Στους κλιματολογικούς «χάρτες» που διαθέτουμε σήμερα, αυτά τα «εδάφη» δεν είναι χαρτογραφημένα. Τα εμπειρικά δεδομένα τα καταγραμμένα ως ιστορικά προηγούμενα (βάθους εκατόν πενήντα έως διακοσίων χρόνων) δεν μπορούν να εγγυηθούν αξιοπιστία σε μαθηματικά μοντέλα που σχεδιάστηκαν με βάση αυτά και μόνον τα εμπειρικά δεδομένα, τα πρότερα του «ρήγματος».
Σε τέτοιες περιπτώσεις ο πρακτικός και συνετός δεν κάνει extrapolations. Δουλεύει επιφυλακτικά, συνδυάζοντας τις στατιστικές μεθόδους με σενάρια χειρότερης περίπτωσης (worst case senario + statistical method).

Γ. Ρ.

Λιβύη, η έρημος πλημμυρισμένη, Μεσογειακός Κυκλώνας Daniel, 2023

 

Θεσσαλία, 2023, αγελάδες αναζητούν σωτηρία πάνω στα κεραμίδια της στέγης